Ημέρα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης αποτελεί η «Παγκόσμια Ημέρα Επανεκκίνησης Καρδιάς» και το Ιατρείο Κληρονομικών Καρδιαγγειακών Νοσημάτων και η Β’ Καρδιολογική Κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων (Διευθυντής: Καθηγητής ΛΚ Μιχάλης, Επ. Υπεύθυνοι: Καθηγήτρια Κατερίνα Κ. Νάκα, Ηλίας Γκαρτζονίκας) προχώρησαν σε μία ενημέρωση για την κοινή γνώμη.

Όπως επισημαίνουν:

Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος (ΑΚΘ) αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα δημόσιας υγείας. Αντιστοιχεί στο 10-20% των συνολικών θανάτων στην Ευρώπη, και περίπου το 50% αυτών σχετίζεται με καρδιακές παθήσεις. Αυτό καταδεικνύει τη σοβαρότητα του προβλήματος και την ανάγκη για πιο αποτελεσματικές στρατηγικές πρόληψης και αντιμετώπισης.

Ο ΑΚΘ ορίζεται συνοπτικά ως ο μη αναμενόμενος θάνατος που οφείλεται σε καρδιακή αιτία, και δεν σχετίζεται με τραυματισμούς ή άλλους μη καρδιακούς παράγοντες. Πολλοί από τους ασθενείς δεν είχαν διαγνωστεί με καρδιακή νόσο πριν το συμβάν, γεγονός που σημαίνει ότι ο ΑΚΘ μπορεί να είναι η πρώτη και μοναδική εκδήλωση μιας καρδιολογικής πάθησης.

Σύμφωνα με τα επιδημιολογικά δεδομένα, ο ΑΚΘ είναι πιο συχνός στους άνδρες και η συχνότητά του αυξάνεται με την ηλικία. Σε άτομα 20-40 ετών, ΑΚΘ εμφανίζεται σε 5-7 ανά 100.000 άτομα κάθε χρόνο, σε άτομα 40-70 ετών φτάνει τους 50 ανά 100.000, και στους ηλικιωμένους (>75 ετών) τους 200 ανά 100.000. Δυστυχώς, η επιβίωση από καρδιακή ανακοπή (που συμβαίνει εκτός Νοσοκομείου) είναι εξαιρετικά χαμηλή. Η πιθανότητα επιβίωσης μέχρι την έξοδο από το Νοσοκομείο κυμαίνεται από 6% έως 22%, ενώ οι περισσότεροι (>80%) επιβιώνουν με σοβαρά νευρολογικά προβλήματα.

Η σημασία της πρόληψης και της εκπαίδευσης του γενικού πληθυσμού είναι ιδιαίτερα μεγάλη. Δυστυχώς, οι καμπάνιες ευαισθητοποίησης για τον ΑΚΘ δεν αυξάνουν πάντα το ενδιαφέρον του κοινού, παρά μόνο όταν ο ΑΚΘ αφορά κάποιο γνωστό ‘δημόσιο’ πρόσωπο. Γι’ αυτό, η συνεχιζόμενη ευαισθητοποίηση παραμένει πολύ σημαντική.

Σε επίπεδο πρόληψης, σημαντικό ρόλο παίζει ο προσυμπτωματικός έλεγχος για καρδιαγγειακά νοσήματα, ιδιαίτερα σε οικογένειες με κληρονομικές καρδιακές παθήσεις, καθώς και η συνεχής παρακολούθηση ασθενών με γνωστές καρδιολογικές παθήσεις. Έτσι μπορεί να εντοπιστούν τα άτομα υψηλού κινδύνου και να ληφθούν έγκαιρα προληπτικά μέτρα. Για τον ίδιο λόγο, είναι σημαντικό να τονιστεί η ανάγκη διενέργειας νεκροτομικών μελετών σε περιπτώσεις ΑΚΘ, ειδικά σε νέους ανθρώπους.

Το Δίκτυο

Τονίζεται ακόμα ότι ένας τομέας που αναπτύσσεται είναι η χρήση του γενετικού ελέγχου για τον εντοπισμό ατόμων με κληρονομικές καρδιακές παθήσεις. Στην Ελλάδα, λειτουργεί εδώ και 3 χρόνια το «Εθνικό Δίκτυο Ιατρικής Ακριβείας για την Πρόληψη ΑΚΘ», που επικεντρώνεται στη μελέτη αυτών των νοσημάτων, στη δημιουργία μιας εθνικής βάσης δεδομένων και στη διενέργεια γενετικών ελέγχων σε οικογένειες υψηλού κινδύνου, με απώτερο στόχο την πρόληψη ΑΚΘ, ειδικά στους νέους. Ενεργό μέλος του Δικτύου αυτού είναι και το Ιατρείο Κληρονομικών Καρδιαγγειακών Παθήσεων της Β’ Καρδιολογικής Κλινικής του ΠΓΝ Ιωαννίνων, που παρακολουθεί περισσότερες από 100 οικογένειες στην περιοχή μας.

Στην πρόληψη και αντιμετώπιση του ΑΚΘ, η ανάγκη για ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών είναι επιτακτική. Η τεχνητή νοημοσύνη, τα έξυπνα ρολόγια, τα φορετά (wearable) συστήματα παρακολούθησης μπορούν να βοηθήσουν στην παρακολούθηση του κοινού και τον έγκαιρο εντοπισμό καρδιακών προβλημάτων. Επιπλέον, η αξιοποίηση των δεδομένων αυτών με σύγχρονες μεθόδους όπως η ανάλυση μεγάλων δεδομένων (big data analysis) μπορεί να οδηγήσει σε πιο στοχευμένες παρεμβάσεις, μειώνοντας τους ΑΚΘ.

Τέλος, κρίσιμο στοιχείο για την πρόληψη του ΑΚΘ είναι η εκπαίδευση των πολιτών στην Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) και η ευρύτερη διαθεσιμότητα και χρήση των Αυτόματων Εξωτερικών Απινιδωτών. Είναι γνωστό ότι η άμεση εφαρμογή ΚΑΡΠΑ και η χρήση απινιδωτή αυξάνουν σημαντικά τις πιθανότητες επιβίωσης των θυμάτων καρδιακής ανακοπής.

Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος είναι ένα μείζον ζήτημα δημόσιας υγείας που απαιτεί να ευαισθητοποιούμε και να δράσουμε όλοι μας – πολιτεία, ιατροί, αλλά και όλοι οι πολίτες, καταλήγει.

Η Ευρωπαϊκή Ημέρα

Η «Ευρωπαϊκή Ημέρα Επανεκκίνησης Καρδιάς» καθιερώθηκε με διακήρυξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 2012 και αναδεικνύει τα μηνύματά της στις 16 Οκτωβρίου κάθε χρόνο, στοχεύοντας στη βελτίωση του ποσοστού των ασθενών που επιβιώνουν από έξω-νοσοκομειακή καρδιακή ανακοπή, με τη βελτίωση της ενημέρωσης και της εκπαίδευσης του κοινού στην ανάνηψη θύματος ανακοπής και στη χρήση Αυτόματου Εξωτερικού Απινιδωτή (ΑΕΑ).

«Όλοι μας μπορούμε να σώσουμε μια ζωή» αναφέρει η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία. Τα ποσοστά επιβίωσης από καρδιακή ανακοπή εκτός νοσοκομείου παραμένουν πολύ χαμηλά με λιγότερους από έναν στους 10 ανθρώπους να επιβιώνουν. Η ΚΑΡΠΑ, όμως, εάν εκτελεστεί αμέσως, μπορεί να διπλασιάσει ή να τριπλασιάσει τις πιθανότητες επιβίωσης ενός θύματος καρδιακής ανακοπής.

Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία συνεχίζει τις πρωτοβουλίες για την ενημέρωση των πολιτών για την αποφυγή του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου και την ανάγκη συνολικά οι πολίτες να εκπαιδεύονται στην καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση και τη χρήση εξωτερικού απινιδωτή.

Με τα συνεχή πιστοποιημένα σεμινάρια ΚΑΡΠΑ που πραγματοποιεί στο εκπαιδευτικό της κέντρο σε επαγγελματίες υγείας και πολίτες, όπως επίσης και με το Athens Heart Festival στο Σύνταγμα, όπου, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Καρδιάς, εκατοντάδες μαθητές ενημερώθηκαν και εκπαιδεύτηκαν σε βασικές δεξιότητες ΚΑΡΠΑ, η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία ενημερώνει και ευαισθητοποιεί με κάθε ευκαιρία τους Έλληνες πολίτες.

Τέλος και με το πρόσφατο Μνημόνιο Συνεργασίας με την Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης για εκπαίδευση σε όλη τη χώρα όλων όσων εμπλέκονται με το δημοφιλές άθλημα του μπάσκετ, η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία προσδοκά στη μείωση των περιστατικών αιφνίδιου καρδιακού θανάτου εντός των αθλητικών χώρων.