Διλήμματα, αγωνίες και αγώνας για τα ζωή στο επίκεντρο της παράστασης «Ικέτιδες» του Αισχύλου που ανέβηκε στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης

Δύο κορίτσια που σαν να βρήκαν λίγη ανεμελιά σιγοκουβεντιάζουν για τα βάσανα και τα όνειρά τους, σε μία ακρογιαλιά ίσως. Δύο μοίρες να στρεφόταν η ζωή προς το καλύτερο, θα ήταν ευχαριστημένη η μία. Για την Αφροδίτη και την ομορφιά της ζωής μιλάει η άλλη. Δύο νέες γυναίκες που θέλουν να ζήσουν. Σε έναν κόσμο που δεν σε αφήνει να ζήσεις, που άλλοι ορίζουν τη ζωή σου, που χρειάζεται αγώνα για να υπάρξεις.

Οι Ικέτιδες του Αισχύλου ήρθαν στη σκηνή του αρχαίου θεάτρου της Δωδώνης την Τρίτη το βράδυ στο Φεστιβάλ Δωδώνης, σε μία παράσταση από το Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν και το Θέατρο του Νέου Κόσμου και σε σκηνοθεσία της Καλλιτεχνικής Διευθύντριας του Θεάτρου Τέχνης Μαριάννας Κάλμπαρη. Μία παράσταση που γοήτευσε το κοινό και κέρδισε ένα πολύ ζεστό και παρατεταμένο χειροκρότημα στο τέλος γιατί μπόρεσε και μίλησε στις καρδιές των θεατών, έχοντας όμως καταφέρει να δείξει παράλληλα τη σύγκρουση του ανθρώπου με την εξουσία σε πολλές μορφές της, τη σύγκρουση με υπέρτερες δυνάμεις που τον καθυποτάσσουν και τον κρατάνε δέσμιο σε κάθε βήμα του.

Το έργο του Αισχύλου, το οποίο και δεν παρουσιάζεται συχνά, είναι το μόνο που έχει διασωθεί από την τετραλογία του «Δαναΐδες» και στο επίκεντρο έχει τον Χορό των πενήντα Δαναΐδων, οι οποίες μαζί με τον πατέρα τους Δαναό ζητούν άσυλο στο Άργος γιατί αρνούνται να παντρευτούν με τη βία τους εξαδέλφους τους, τους πενήντα γιους του Αιγύπτου.

Η παράσταση ενσωματώνει εξελίξεις που γνωρίζουμε για τον μύθο και δίνει διεξόδους για την τροπή που θα πάρουν τα πράγματα για τις νέες γυναίκες, παρ’ όλα αυτά περισσότερο στηρίζεται στον λόγο και λιγότερο στη δράση. Και είναι ένας λόγος των γυναικών, που μιλά για την αγωνία τους μπροστά στη βία που τους επιφυλάσσεται, την ανάγκη τους να έχουν την ελευθερία της επιλογής, την πίεση που τους ασκεί αυτό που αποκαλούμε σήμερα πατριαρχία, αλλά και τους τρόπους που βρίσκουν για να σταθούν όρθιες. Απέναντί τους ο λόγος του βασιλιά του Άργους, του πατέρα τους, των Αιγυπτίων που τις διεκδικούν. Και τα διλήμματα που έχει η πόλη που καλείται να δώσει βοήθεια με τίμημα μία πολεμική διένεξη, αλλά και τα όρια που θέτει η πρόκληση να αποδεχτείς τον λόγο μίας γυναίκας. Των γυναικών που είναι ταυτόχρονα και «ξένες», πρόσφυγες σε ξένο τόπο στην ουσία, και ικέτιδες. Πόσο μπορεί να ακουστεί η φωνή τους;

Μπορεί μια γυναίκα να διεκδικήσει τη ζωή της, ακόμα κι αν έχει δίκιο στον αγώνα της να μην υποστεί βία; Ακόμα κι αν γίνει σεβαστό το αίτημά της για ασυλία, δεν πρέπει να παντρευτεί; Και οι άνθρωποι δεν πρέπει να σέβονται τους θεούς, τις παραδόσεις, την εξουσία των αρχόντων της πόλης; Και μπορεί ένας «ξένος» να υπαγορεύει τις επιλογές μας και να μας θέτει διλήμματα;

Τα ερωτήματα είναι διαχρονικά, αιώνια και απασχολούν σε πολλές περιπτώσεις τον τραγικό λόγο.

Στις «Ικέτιδες» ο κεντρικός ρόλος είναι ο χορός των νέων γυναικών. Και στην παράσταση είναι αυτός που μαγνητίζει το βλέμμα μας και κερδίζει την προσοχή μας. Ακούμε τον λόγο των γυναικών και ανασύρουμε από μέσα μας δικές μας φωνές, δικές μας αγωνίες και διλήμματα. Κι έτσι ο έμφυλος κόσμος γίνεται αυτό που είναι, ένας ανθρώπινος κόσμος, ο κόσμος μας. Η φωνή των γυναικών που παλεύει να ακουστεί, δεν είναι παρά η φωνή των ανθρώπων μέσα στο χρόνο που τις περισσότερες φορές χάνεται μέσα στην αδιαφορία όσων διαφεντεύουν τον κόσμο για τα συμφέροντά τους και εκμεταλλεύονται το σώμα και την ανθρώπινη ύπαρξη σαν εργαλείο που κινεί τον δικό τους κόσμο. Σε αυτόν τον κόσμο που το γυναικείο σώμα και εν τέλει κάθε σώμα, κάθε ύπαρξη δεν είναι παρά εμπόρευμα ή πεδίο εκμετάλλευσης. Εκεί είμαστε. Γιατί δεν μπορούμε να μην σκεφτούμε ότι και σήμερα η γυναίκα είναι θύμα εκμετάλλευσης, βίας και σκληρής εξουσίας κάθε μορφής. Δεν μπορούμε να μην σκεφτούμε ότι η επιλογή της ελεύθερης βούλησης, της χαράς, της επιθυμίας και της προσδοκίας για μία καλύτερη ζωή, δεν είναι αυτονόητη για όλους και όλες.

Οι «Ικέτιδες» ευτυχούν να διαθέτουν εξαιρετικούς ηθοποιούς, μία πολύ δεμένη και συγκροτημένη σκηνοθεσία, ένα πνεύμα αλλαγής που εκφράζεται μέσα από την εικαστική και μουσική έκφραση και μία ισχυρή επίγνωση ότι η απόσταση της σκηνής από τις κερκίδες των θεατών είναι συχνά ελάχιστη, τόση ώστε η σύνδεση να γίνεται ακαριαία.Τις στιγμές που χρειάζεται έστω. Όσο γίνεται.  Είμαστε όλοι και όλες παιδιά μίας προσμένουσας Αφροδίτης.

Του ΦΙΛΗΜΟΝΑ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΥ