Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Europa Nostra  ανακοίνωσαν τους νικητές των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς / Βραβείων Europa Nostra 2024, που συγχρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ανάμεσα στους φετινούς νικητές είναι η ομάδα «Μπουλούκι» – Περιοδεύον Εργαστήριο για τις Παραδοσιακές Τεχνικές Δόμησης από την Ελλάδα, η οποία τιμάται συνολικά για το υποδειγματικό έργο της στην κατηγορία “Εκπαίδευση, Κατάρτιση & Δεξιότητες”.

Το Μπουλούκι είναι ένας πρωτοποριακός μη-κερδοσκοπικός φορέας που συνδυάζει την πρακτική εκπαίδευση στις παραδοσιακές οικοδομικές τέχνες με πραγματικά έργα, με στόχο την ενσωμάτωση της παραδοσιακής γνώσης στη σύγχρονη δόμηση, όπως ενημερώνει σχετική ανακοίνωση της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), επίσημου εκπρόσωπου στην Ελλάδα της Europa Nostra (της Ομοσπονδίας Ευρωπαϊκών οργανώσεων περιβάλλοντος και κληρονομιάς).

Φέτος, τα κορυφαία βραβεία της Ευρώπης στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς απονέμονται σε 26 εξαιρετικά επιτεύγματα από 18 χώρες σε όλη την ήπειρο. Τα Bραβεία 2024 διαθέτουν ένα εντυπωσιακό φάσμα νικητών στις πέντε κατηγορίες τους: από ένα μοναδικό έργο αποκατάστασης με επικεφαλής πρώην ανθρακωρύχους στην Πολωνία, μέχρι ένα καινοτόμο ερευνητικό έργο Τεχνητής Νοημοσύνης για τη βελτίωση της πρόσβασης στην ευρωπαϊκή κληρονομιά των εφημερίδων και από ένα επιτυχημένο πρόγραμμα κατάρτισης που αναζωογονεί την παραδοσιακή χειροτεχνία για τις σύγχρονες κατασκευαστικές ανάγκες στην Ελλάδα, μέχρι μια οραματική κοινοτική προσπάθεια ανάκτησης της αστικής κληρονομιάς στη Γάνδη (Βέλγιο), και μια ένωση της κοινωνίας των πολιτών που ευαισθητοποιεί για τη σημασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης Ντουμπρόβνικ για περισσότερα από 70 χρόνια.

Οι φετινοί νικητές αποτελούν παράδειγμα του δυναμισμού, της ποικιλομορφίας και της καινοτομίας σε όλη την Ευρώπη στις προσπάθειες για τη διαφύλαξη και την προώθηση της πλούσιας κληρονομιάς μας, προσθέτει η ίδια ανακοίνωση.

Οι νικητές επιλέχθηκαν από την κριτική επιτροπή που αποτελείται από 12 ειδικούς της πολιτιστικής κληρονομιάς από όλη την Ευρώπη, μετά από αξιολόγηση των αιτήσεων από ειδικές επιτροπές. Ένα σύνολο 206 έγκυρων αιτήσεων υποβλήθηκαν στα φετινά Βραβεία από οργανισμούς και φυσικά πρόσωπα από 38 ευρωπαϊκές χώρες.

Οι νικητές θα τιμηθούν στην Τελετή Απονομής των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2024 στις 7 Οκτωβρίου στο Romanian Athenaeum, το περίφημο μέγαρο μουσικής του Βουκουρεστίου (Ρουμανία), στο οποίο πρόσφατα απονεμήθηκε το Σήμα Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς (European Heritage Label) προς αναγνώριση της σημασίας του.  Μπουλούκι – Περιοδεύον Εργαστήριο για την Παραδοσιακή Δόμηση, ΕΛΛΑΔΑ

Το Μπουλούκι

Το Μπουλούκι είναι μια συλλογικότητα που αποτελείται από αρχιτέκτονες, μηχανικούς και μελετητές της πολιτιστικής κληρονομιάς. Σκοπός του είναι η αναζωογόνηση της παραδοσιακής γνώσης γύρω από τις τεχνικές και τα υλικά δόμησης.

Όραμα του είναι να αναπτύξει μια νέα οικοδομική κουλτούρα στην Ελλάδα και διεθνώς, που να αντλεί ισχυρά από την παραδοσιακή γνώση και να στοχεύει σε μια σύγχρονη, βιώσιμη δόμηση. Από την ίδρυση του το 2018 το Μπουλούκι δραστηριοποιείται γύρω από τέσσερις άξονες: εκπαίδευση, έρευνα, πρακτική και δημόσιος διάλογος. Είναι ο μόνος μη-κερδοσκοπικός οργανισμός στην Ελλάδα μέχρι σήμερα που σχεδιάζει και υλοποιεί επαγγελματικές μαθητείες, οι οποίες συνδυάζουν έργα αποκατάστασης με τεχνική κατάρτιση. Αντλώντας έμπνευση από το παράδειγμα των παλιών μαστόρων, το Μπουλούκι ταξιδεύει ανά την Ελλάδα διοργανώνοντας συμμετοχικά και εκπαιδευτικά έργα που αντλούν ισχυρά από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε τόπου.

Σήμερα, το Μπουλούκι αναπτύσσει το πρώτο κέντρο έρευνας και κατάρτισης πάνω στις παραδοσιακές οικοδομικές τέχνες, στην ορεινή περιοχή της Ηπείρου, στο κτίριο ενός παλιού δημοτικού σχολείου που παραχωρήθηκε από τις τοπικές αρχές.

Το «Κάτω από το Τοπίο» υπήρξε ένα υποδειγματικό έργο που ξεκίνησε το 2021 και συνδύασε όλες τις εκπαιδευτικές και κοινοτικές δράσεις που έχει αναπτύξει το Μπουλούκι. Επικεντρώθηκε στη συμμετοχική αποκατάσταση ενός λιθόστρωτου καλντεριμιού και δύο υπόσκαφων στέρνων, που αποτελούν μια σημαντική (αν και συχνά παραγνωρισμένη) έκφραση της λαϊκής αρχιτεκτονικής και του πολιτιστικού τοπίου της Θήρας και της Θηρασιάς. Το έργο αποτελεί ένα παράδειγμα για το πώς μικρές νησιωτικές κοινότητες μπορούν να λειτουργήσουν ως πυρήνες κοινωνικής συνοχής, ενδυνάμωσης και δημιουργικότητας, μέσα από τη συλλογική φροντίδα της κληρονομιάς τους. Συνεργαζόμενο με την τοπική κοινωνία, το «Κάτω από το Τοπίο» απέδειξε έμπρακτα πως η πολιτιστική κληρονομιά συνιστά ένα πολύτιμο κοινό αγαθό και ένα δυναμικό πεδίο δημιουργικής πράξης. Ανέδειξε κρίσιμα ζητήματα στα πεδία της συντήρησης και της διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και της σύγχρονης δόμησης σε εθνικό επίπεδο.

Κατέδειξε ελλείψεις και αντιφάσεις που προκύπτουν από την υπέρμετρη τουριστική ανάπτυξη και την ανεξέλεγκτη δόμηση πολλών νησιωτικών περιοχών· αναζήτησε απαντήσεις σε μια νέα στροφή στα τοπικά υλικά και τους παραδοσιακούς τρόπους δόμησης, ανιχνεύοντας πως αυτοί μπορούν να τροφοδοτήσουν βιώσιμες οικοδομικές πρακτικές στην Ελλάδα σήμερα.