Κατατίθεται στη Βουλή το σχέδιο νόμου για την αναμόρφωση του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, μετά και την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης.

Το σχέδιο νόμου περιλαμβάνει μια σειρά από παρεμβάσεις που εκσυγχρονίζουν το φορολογικό σύστημα της χώρας, αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες και ενισχύουν τη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ Πολιτείας και πολίτη για τα φορολογικά ζητήματα. Περιλαμβάνει επίσης και ορισμένες τεχνικού χαρακτήρα διευθετήσεις σχετικά με τις ρυθμίσεις οφειλών και τον εξορθολογισμό των κανόνων, που αφορούν στην ενδεχόμενη απώλειά τους στο μέλλον, αλλά και την πρόβλεψη για μείωση έως 50% των προστίμων σε περίπτωση που οι φορολογούμενοι δεν αμφισβητούν το αποτέλεσμα των ελέγχων και αποδέχονται τον επιπλέον φόρο που τους έχει προσδιοριστεί. Μεταξύ άλλων, περιλαμβάνεται και η εφαρμογή, ήδη από εφέτος, της σημαντικής μεταρρύθμισης για την απαλλαγή 1 εκατομμυρίου φορολογουμένων, που έχουν εισοδήματα αποκλειστικά από μισθούς και συντάξεις, από την υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης. Στις περιπτώσεις αυτές η φορολογική δήλωση θα συντάσσεται αυτόματα από την ΑΑΔΕ και θα οριστικοποιείται επίσης αυτόματα, ενώ ο φορολογούμενος θα έχει τη δυνατότητα να διατυπώσει αντιρρήσεις εντός της προθεσμίας υποβολής των φορολογικών δηλώσεων.

Ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, δήλωσε: «Με τον νέο Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας κλείνουμε εκκρεμότητες δεκαετιών και κάνουμε σημαντικά βήματα στην ενίσχυση της διαφάνειας ως προς την επαφή και τις συναλλαγές του πολίτη με τις φορολογικές αρχές. Σύμμαχός μας είναι οι σύγχρονες ψηφιακές τεχνολογίες που επιτρέπουν την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών και των επιχειρήσεων από την μια και την πιο αποτελεσματική λειτουργία της φορολογικής διοίκησης από την άλλη».

Αναλυτικά, οι βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου περιλαμβάνουν τα εξής:

1) Προσυμπληρωμένες φορολογικές δηλώσεις

Η διαδικασία σύνταξης και υποβολής φορολογικών δηλώσεων πρακτικά καταργείται για τους φορολογούμενους που έχουν εισοδήματα αποκλειστικά από μισθούς και συντάξεις (υπολογίζονται σε 1 εκατομμύριο πολίτες). Η φορολογική δήλωση προσυμπληρώνεται αυτόματα από την ΑΑΔΕ και οριστικοποιείται επίσης αυτόματα αν ο φορολογούμενος δεν την τροποποιήσει, υποβάλλοντας αντιρρήσεις εντός της προθεσμίας υποβολής των φορολογικών δηλώσεων.

2) Κατάργηση υποχρέωσης προσκόμισης βιβλίων

3) Ψηφιοποίηση διαδικασιών – Κατάργηση αλληλογραφίας από και προς την ΑΑΔΕ

-Καταργείται η έγχαρτη αλληλογραφία μεταξύ φορολογικής διοίκησης και φορολογούμενων. Η επικοινωνία τους θα γίνεται αποκλειστικά με ψηφιακά μέσα (με ανάρτηση στο σύστημα Taxis και προσωπική ηλεκτρονική ειδοποίηση μέσω e-mail).

– Η τήρηση όλων των αρχείων της Φορολογικής Διοίκησης θα πρέπει να γίνεται και ψηφιακά ενώ ψηφιοποιείται παράλληλα το έγχαρτο αρχείο της ΑΑΔΕ που περιλαμβάνει τα έγγραφα που εκδίδει και λαμβάνει.

4) Γρηγορότερα η έκδοση φορολογικής ενημερότητας

Υιοθετείται η διαλειτουργικότητα μεταξύ των φορέων του Δημοσίου ώστε η ΑΑΔΕ να ενημερώνεται για την ύπαρξη ή μη ληξιπρόθεσμων οφειλών του πολίτη και αντίστοιχα να χορηγεί ή μη το πιστοποιητικό φορολογικής ενημερότητας. Πρακτικά, με τη ρύθμιση αυτή κυρίως οι ΟΤΑ αλλά και άλλοι φορείς του Δημοσίου θα επικοινωνούν με την ΑΑΔΕ μόνο ηλεκτρονικά (αντί των επιστολών που ανταλλάσσουν σήμερα), είτε για την απαγόρευση απόδοσης της ενημερότητας είτε για την άρση της απαγόρευσης αυτής.

5) Συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο για τους φορολογικούς ελέγχους

Τίθεται ανώτατο χρονικό όριο για την ολοκλήρωση του φορολογικού ελέγχου, κατ’ αρχήν ένα έτος από την κοινοποίηση της εντολής ελέγχου με δυνατότητα παράτασης για 6 μήνες αν εν τω μεταξύ έχει ξεκινήσει ο έλεγχος και άλλους 6 μήνες με την προϋπόθεση αν κατά το διάστημα αυτό είναι εφικτή η ολοκλήρωση του ελέγχου.

6) Eνδιάμεσος προσδιορισμός φόρου

Θεσπίζεται η δυνατότητα του ενδιάμεσου προσδιορισμού φόρου, στις περιπτώσεις που συντρέχει συνδυασμός κριτηρίων από τα οποία προκύπτει άμεσος και επικείμενος κίνδυνος φοροδιαφυγής (π.χ. εποχικές νεοσυσταθείσες επιχειρήσεις, ή όταν υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις ότι ο φορολογούμενος σκοπεύει να εγκαταλείψει τη χώρα).

7) Παραγραφή

Η κοινοποίηση της πράξης προσδιορισμού φόρου πρέπει να γίνει μέσα στην πενταετία που προβλέπεται για την παραγραφή.

8) Διευθέτηση ρυθμίσεων προς την φορολογική διοίκηση και εξορθολογισμός κανόνων που αφορά την τυχόν απώλεια τους

Παρέχεται η δυνατότητα διευθέτησης ρυθμίσεων οφειλών που είχαν πρακτικά χαθεί προς τη φορολογική διοίκηση, με την αποπληρωμή των εκπρόθεσμων δόσεων, όσες και αν είναι αυτές, μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου. Οι ρυθμίσεις αυτές υπολογίζονται σε περίπου 230.000. Σε περίπτωση που έχει ήδη καταβληθεί μέρος των ανωτέρω δόσεων, τότε οι φορολογούμενοι αρκεί να αποπληρώσουν το υπόλοιπο ποσό προκειμένου να αναβιώσουν τη ρύθμιση. Επιπρόσθετα, με το σχέδιο νόμου εξορθολογίζονται οι κανόνες που αφορούν στην απώλεια των ρυθμίσεων. Σήμερα, η μη υποβολή των προβλεπόμενων δηλώσεων φόρου εισοδήματος και ΦΠΑ ή η καθυστέρηση υποβολής τους ακόμη και για μία ημέρα έχει ως συνέπεια την απώλεια των ρυθμίσεων για άλλες οφειλές. Το ίδιο ισχύει και για τυχόν νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές, που, εάν δημιουργηθούν για έστω και μια ημέρα, συνεπάγονται απώλεια της ρύθμισης. Με τις προβλέψεις του σχεδίου νόμου, δίνεται η δυνατότητα πληρωμής των παραπάνω και η τακτοποίηση των οφειλών που δεν περιλαμβάνονται στη ρύθμιση εντός 3 μηνών προκειμένου να αποφευχθεί η απώλεια της ρύθμισης. Πιο αναλυτικά, με το νέο σύστημα οι φορολογούμενοι θα μπορούν να διατηρήσουν τις ρυθμίσεις οφειλών τους εφόσον:

Έχουν υποβάλει τις ανωτέρω δηλώσεις εντός 3 μηνών από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής τους. Εάν η προθεσμία έχει παρέλθει μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2023, μπορούν να υποβάλουν 5 μήνες μετά, δηλαδή μέχρι 31 Μαΐου 2024.

Έχουν εξοφλήσει ή ρυθμίσει τις νέες οφειλές τους σε χρονικό διάστημα 3 μηνών από την πάροδο της προθεσμίας καταβολής τους.

9) Μείωση έως 50% των προστίμων σε περίπτωση μη αμφισβήτησης της οφειλής που προκύπτει έπειτα από φορολογικό έλεγχο

Δίνεται η δυνατότητα μείωσης έως 50% προστίμων που αφορούν οφειλή που προέκυψε έπειτα από φορολογικό έλεγχο και η οποία δεν αμφισβητείται από τον πολίτη ή την επιχείρηση. Όσο νωρίτερα αναγνωριστεί η οφειλή τόσο μεγαλύτερη μείωση προστίμων μπορεί να επιτευχθεί. Συγκεκριμένα:

(α) Το πρόστιμο μειώνεται έως και 50% εάν γίνει αποδοχή της κύριας οφειλής φόρου και υποβολή σχετικής δήλωσης μέχρι και 10 ημέρες μετά την κοινοποίηση προσωρινού διορθωτικού προσδιορισμού φόρου. Σήμερα ισχύει μείωση προστίμου κατά 40% για φόρο εισοδήματος και ΦΠΑ, αν υποβληθεί η δήλωση προ της κοινοποίησης διορθωτικού προσδιορισμού και η συνολική οφειλή (κύριος φόρος, αναλογικό πρόστιμο και τόκοι) εξοφληθεί σε 30 ημέρες από την υποβολή της αρχικής εκπρόθεσμης ή τροποποιητικής.

(β) Το πρόστιμο μειώνεται έως και 40% εάν γίνει αποδοχή της κύριας οφειλής φόρου μετά την κοινοποίηση οριστικού διορθωτικού προσδιορισμού φόρου αλλά πριν την προσφυγή στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ).

(γ) Το πρόστιμο μειώνεται έως και 30% εάν γίνει αποδοχή της κύριας οφειλής φόρου προ της υποβολής προσφυγής σε αρμόδιο διοικητικό δικαστήριο.

(δ) Το πρόστιμο μειώνεται έως και 25% εάν γίνει αποδοχή της κύριας οφειλής φόρου προ της έναρξης συζήτησης ενώπιον αρμόδιου δικαστηρίου.

Μετά τη μείωση του προστίμου θα πρέπει το 25% της συνολικής οφειλής να καταβληθεί μέσα σε 3 ημέρες από την αποδοχή της σχετικής αίτησης που θα γίνει ηλεκτρονικά μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας, η ενεργοποίηση της οποίας αναμένεται την 1 Οκτωβρίου 2024.

Η συνολική οφειλή, μετά τη μείωση μπορεί να εξοφληθεί σε έως και 12 μηνιαίες δόσεις.

10) Δυνατότητα υποβολής εκπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης έως και την 10η ημέρα από την κοινοποίηση του προσωρινού διορθωτικού προσδιορισμού

11) Ειδικές διατάξεις που αφορούν στην εγγυητική ευθύνη του Δημοσίου

Τέλος, στο σχέδιο νόμου περιλαμβάνονται άρθρα που αφορούν στη ρύθμιση επιμέρους ζητημάτων κατάπτωσης εγγυήσεων δανείων που είχαν χορηγηθεί στο παρελθόν με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.