Ένα βασικό πρόβλημα που έχουν οι πόλεις είναι η έλλειψη δικτύων. Ας τα σκεφτούμε αυτά τα δίκτυα, με όλες τις μορφές τους, από άυλα όπως αυτά της τεχνολογίας ως πολύ υλικά, όπως ένα δίκτυο ποδηλατοδρόμων. Κι ας προσθέσουμε όσα έχουν ένα κρίσιμο ρόλο στην κοινωνία, όπως δίκτυα πρόληψης υγείας, δίκτυα φροντίδας ή υποστήριξης ευάλωτων ομάδων.

Το δίκτυο μοιάζει να είναι ένας όρος σύγχρονος, να απαντά σε ανάγκες και προκλήσεις, αλλά παράλληλα να βρίσκεται και σε έλλειψη. Γιατί δίκτυα όπως θα έπρεπε να υπάρχουν, δεν υπάρχουν.

Η χρησιμότητα τώρα των δικτύων είναι προφανώς δεδομένη. Όχι όμως μόνο γιατί είναι λειτουργική και ωφέλιμη σε πολλά επίπεδα όπως για παράδειγμα η μείωση του κόστους και οι συνέργειες. Αλλά κυρίως γιατί οι πόλεις παρουσιάζουν πολλά ρήγματα εμφανή ή όχι, πολλές ρήξεις στο εσωτερικό τους, πολλά κενά.

Δεν μπορούμε να πούμε αν υπάρχει ιστορικά ενότητα στην πόλη, ένας ενιαίος χώρος. Τέτοιος δεν υπήρχε ποτέ από την άποψη ότι η πόλη ήταν και είναι ένα σύνολο πραγμάτων, μία σύνθεση διαφορετικών προελεύσεων. Αλλιώς είναι οι συνοικίες των φτωχών κι αλλιώς των πλουσίων προφανώς. Αλλά στοιχεία σύνθεσης και ενότητας υπάρχουν και υπήρχαν.

Με τα χρόνια όμως άρχισαν να φαίνονται τα ρήγματα και οι αποστάσεις. Άρχισε να μην λειτουργεί η σύνθεση. Κι εκεί είναι που έρχεται η έννοια του δικτύου ακριβώς για να ενώσει, να συνδέσει. Αρκεί; Και μπορεί να γίνει; Πάντως συναντά δυσκολίες η δικτύωση.

Από την πλήξη στην αδιαφορία

Μια εκδήλωση του συλλογικού άγχους αν μπορούσαμε να περιγράψουμε κάτι τέτοιο, είναι η πλήξη, η παθητικότητα. Αυτή η αίσθηση ότι δεν χρειάζεται να γίνει κάτι, ότι δεν γίνεται τίποτα, ότι δεν αλλάζει τίποτα.

Είναι μια ατομική κατάσταση που βλέπεις κάποιον να κάθεται ακίνητος απέναντι από μία οθόνη, αλλά και μία πιο συλλογική, όταν παρόλα όσα τρομερά συμβαίνουν γύρω μας, να μην υπάρχει καμία κινητοποίηση.

Από εκεί και πέρα η πλήξη θα μπορούσε να μην είναι και μεγάλο πρόβλημα. Κάποια στιγμή βγαίνεις από αυτήν και ενεργοποιείσαι. Υπάρχει όμως και μια τοξική εκδοχή της που είναι η αδιαφορία. Αδιαφορία για τα πάντα, αδιαφορία για την αλλαγή, για κάτι καλύτερο. Αλλά και αδιαφορία που στρέφεται και προς τα μέσα και γίνεται παραίτηση από τη ζωή, από μία απώθηση της ίδιας της ζωής.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr