Η ποίηση θέλει αναγνώστες και αναγνώστριες, που με τη σειρά τους θέλουν βιβλιοθήκες. Αυτή η διαδρομή είναι αναντικατάστατη. Χωρίς βιβλιοθήκες δεν ανασαίνει η ανάγνωση, δεν βρίσκει τον μεγάλο δρόμο της. Παρ΄όλα αυτά, η δημιουργία βιβλιοθηκών είναι πολύ χαμηλά στις προτεραιότητες του κράτους και των δήμων. Αλλά και όποιες λειτουργούν ικανοποιητικά, έχουν προβλήματα υποστελέχωσης, έλλειψης πόρων, παλιές εγκαταστάσεις.

Η δημιουργία βιβλιοθηκών είναι ζήτημα πολιτιστικής δημοκρατίας και έχει να κάνει με την ισότητα και την ελευθερία των ατόμων. Ισότητα ώστε κάθε άνθρωπος να μπορεί να έχει πρόσβαση στον πλούτο της ανθρώπινης γνώσης, χωρίς περιορισμούς γεωγραφικούς, ταξικούς ή άλλους. Και ελευθερία γιατί η μόρφωση και η παιδεία είναι οι δρόμοι της χειραφέτησης. Γνωρίζω, σημαίνει απελευθερώνομαι.

Πόλεις σαν τα Γιάννενα έχουν συνήθως βιβλιοθήκες που δημιουργήθηκαν στο παρελθόν. Στην περίπτωσή μας, υπάρχει η μεγάλη Κεντρική βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, η δημόσια Ζωσιμαία Βιβλιοθήκη, η Βιβλιοθήκη της ΕΗΜ, εξαιρετικές από την άποψη της μεγάλης συλλογής και της αγάπης για το βιβλίο. Υπάρχουν και περιφερειακοί δήμοι που έχουν πολύ καλές βιβλιοθήκες όπως η Κόνιτσα.

Στην πόλη των Ιωαννίνων όμως με πάνω από 100 χιλιάδες πληθυσμό, δεν υπάρχει μία Δημοτική Βιβλιοθήκη που να φτάνει το βιβλίο σε κάθε κάτοικο, σε κάθε γειτονιά. Δεν υπάρχει δίκτυο βιβλιοθηκών στις μεγάλες συνοικίες, δεν υπάρχουν παιδικές βιβλιοθήκες, δομές αυτονόητες για όλες τις σύγχρονες πόλεις του κόσμου. Και δεν υπάρχει ο «χώρος» για τη συμπερίληψη, για να φτάσει το βιβλίο και στον μετανάστη και στον πρόσφυγα, για να προσθέσουμε και κάτι που είναι δομικό στοιχείο πια των πόλεων.

Ισότητα και δημοκρατία, σημαίνει δημοτικές βιβλιοθήκες και κοινοτικό πνεύμα για την πρόσβαση στην πολιτιστική παραγωγή. Και οφείλουμε κάποτε να αναγνωρίσουμε ότι η πολιτική πολιτισμού στην Ελλάδα, αλλά και ειδικότερα στις πόλεις μας, έχει αποτύχει και έχει υποχωρήσει, σε αναχρονιστικά επίπεδα. Καιρός να πάμε μπροστά. Καιρός να βρούμε ένα βιβλίο να διαβάσουμε.

Μεγαλώνουν οι αποστάσεις

Υπάρχει μία πολύ μεγάλη απόσταση μεταξύ όσων μπορούν να ξοδέψουν όσα χρειάζεται για ένα τριήμερο σε τουριστικό προορισμό και όσων δεν μπορούν να πληρώσουν ούτε καν ένα εισιτήριο κινηματογράφου.

Η απόσταση αυτή δεν υποδηλώνει μία διαφορά στα έσοδα και μόνο, αλλά και ένα σύνολο παραμέτρων που συμπυκνώνει τα ρήγματα της εποχής μας. Γιατί ρήγματα υπάρχουν.

Το ζήτημα δεν είναι αν κάποιος έχει να πληρώσει το σινεμά ή ένα βιβλίο, αλλά το τι επιλογές κάνει, τι θέλει να πρωτοπληρώσει. Προφανώς δεν έχει διαθέσιμα, δεν του μένει στο τέλος του μήνα ένα ποσό για διακοπές στις απόκριες, έχει όμως μία δυνατότητα να διαχειριστεί τα χρήματά του. Και επιλέγει να βάλει βενζίνη στο αυτοκίνητο ή να πάρει ένα ρούχο για το παιδί αντί να πάει στο θέατρο για παράδειγμα.

Αυτή η διαφορά δεν συνιστά και ένα απόλυτα διαφορετικό μοντέλο ζωής. Στην Ελλάδα δεν έχουμε γκέτο φτωχών στην πόλη ή οικισμούς από τροχόσπιτα. Υπάρχει όμως φτώχεια που κρύβεται με διάφορους τρόπους και ανοίγουν συνέχεια οι αποστάσεις.Οι αποστάσεις της πρόσβασης στον πολιτισμό, στην αναψυχή, στην παιδεία ή στην υγεία. Γινόμαστε ό,τι έγιναν και πολλές άλλες κοινωνίες εδώ και 30-40 χρόνια. Κοινωνίες ρηγμάτων, αποκλεισμένων και πεδίων εκμετάλλευσης. Και δεν ξέρουμε τι συνέπειες θα έχει κάτι τέτοιο για την κοινωνική συνοχή και το συλλογικό είναι.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr