Όλες οι έρευνες για την καθημερινότητα δείχνουν πόσο δύσκολα τα βγάζουν πέρα οι Έλληνες και οι Ελληνίδες.

Η ζωή έχει γίνει πολύ βαριά ή έστω βαριά για χιλιάδες οικογένειες και νοικοκυριά, για όσους παλεύουν μόνοι τους για τον βιοπορισμό, για τους νέους και τους συνταξιούχους.

Αλλά ας δούμε πώς επιδρούν οι ανατιμήσεις στις καταναλωτικές συνήθειες στην Ελλάδα μέρα από την έρευνα που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ).

Η έρευνα, με δείγμα 1.000 καταναλωτές τον Νοέμβριο δείχνει πόσο έχει αλλάξει η ζωή των καταναλωτών στην προσπάθειά τους για εξοικονόμηση χρημάτων για τις αγορές βασικών αγαθών και υπηρεσιών.

Το 75% (έναντι 71% τον Ιανουάριο 2023) δηλώνει ότι έχει ακυρώσει δαπάνες διασκέδασης όπως είναι η εστίαση, οι διακοπές, τα ταξίδια κ.α.

Το 52% (έναντι 50% τον Ιανουάριο) έχει αναβάλει εργασίες συντήρησης και επισκευής, π.χ. στο σπίτι ή στο αυτοκίνητο.

Το 55% (έναντι 55% τον Ιανουάριο) έχει μειώσει συνολικά τις αγορές σε είδη τροφίμων και είδη παντοπωλείου.

Το 48% (έναντι 40% τον Ιανουάριο) έχει αλλάξει μάρκα-επωνυμία προϊόντος.

Το 28% (έναντι 24% τον Ιανουάριο έχει χρησιμοποιήσει χρήματα από τις αποταμιεύσεις του προκειμένου να καλύψει τις αγορές του.

Το 28% (έναντι 29% τον Ιανουάριο) έχει αναβάλει την πληρωμή λογαριασμών ή έχει προχωρήσει σε στάση πληρωμής των υποχρεώσεων του.

Το 15% (έναντι 11% τον Ιανουάριο) έχει αυξήσει τον χρόνο εργασίας ή έχει βρει δεύτερη εργασία προκειμένου να αυξήσει το εισόδημα του. Και μόνο ένα 4% δηλώνει ότι δεν έχουν λάβει κανένα απολύτως μέτρο για την αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων.

Αυτό που δείχνουν αυτές οι τάσεις είναι ότι έχουν επέλθει μεγάλες αλλαγές στη διαβίωση των Ελλήνων που μας απομακρύνουν από το κλασικό σχήμα φτωχοί-πλούσιοι. Οι αλλαγές αφορούν τους πολλούς, και είναι κυρίως περιορισμοί και μειώσεις, αυτό που σημειώσαμε στην αρχή. Και αυτή η συνθήκη, να τα βγάζεις δύσκολα πέρα κρατάει σχεδόν 15 χρόνια τώρα μέσα στις αλλεπάλληλες κρίσεις. Μία δίνη που εξελίσσεται σε πολύ αργό ρυθμό, δημιουργώντας ένα αίσθημα κόπωσης.

Ποιος παράγει την τροφή μας

Η μεταπολεμική συγκρότηση της νέας, κοινής Ευρώπης θεωρούμε ότι είχε μία κοινή, οικονομική βάση ως προτεραιότητα. Και όντως έτσι είναι αφού η ενωμένη Ευρώπη σχηματίστηκε ως μία προσπάθεια κοινής και ενιαίας αγοράς ώστε να αντιμετωπίσει και τον ανταγωνισμό με την Αμερική πρωτίστως και δευτερευόντως την Σοβιετική Ένωση.

Αυτό που ίσως είναι λιγότερο γνωστό είναι ότι έδωσε βάρος και στη στήριξη της αγροτικής παραγωγής. Και μάλιστα αυτό ήταν μία πολιτική επιλογή που ήδη από το ’50 συναντούσε και αντιρρήσεις γιατί το κόστος της παραγωγής ήταν υψηλό.

Γιατί όμως η Ευρώπη έδινε και δίνει βάρος στους αγρότες; Μπορεί να φοβόταν μία επισιτιστική κρίση και την έλλειψη βασικών αγαθών έχοντας πίσω και την εμπειρία δύο μεγάλων πολέμων στο έδαφός της. Μπορεί να έβλεπε και το ζήτημα της ποιότητας της τροφής. Αλλά και τον κίνδυνο της ερημοποίησης μεγάλου μέρους της ενδοχώρας αν όλοι οι κάτοικοι μετανάστευαν προς τις πόλεις, όπου κι εκεί θα έπρεπε να βρουν δουλειές που μπορεί και να μην υπήρχαν για όλους.

Τι άλλαξε στις μέρες μας; Η φύση ίσως της αγοράς. Η κυριαρχία εκείνων των αντιλήψεων ότι η αγορά είναι παγκόσμια και ενιαία κι ότι αν όλα είναι θέμα κόστους τότε δεν υπάρχει πρόβλημα και με την παγκόσμια διακίνηση και τις εισαγωγές αγαθών από όλους προς όλους. Και ίσως η άγνοια κινδύνου μπροστά στον κίνδυνο να ερημώσει ο τόπος.

Μπροστά στους αλγόριθμους ή τις ψηφιακές υπηρεσίες γιατί να νοιαζόμαστε για το πώς παράγεται το γάλα ή το αλεύρι; Θα τα φτιάχνει αύριο ένας ψηφιακός εκτυπωτής. Ή μήπως όχι;

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr