Υπάρχει, σχηματίζεται μία υποψία ότι ίσως να μην μπορούμε να τα καταφέρουμε, ότι έχουμε αποτύχει ως χώρα, ως κοινωνία. Βαριά κουβέντα η αποτυχία, δεν την δέχεται κανείς εύκολα, πόσο μάλλον σε μία χώρα που κανένας από όσους κατέχουν μικρές ή μεγάλες εξουσίες δεν αναλαμβάνει την ευθύνη. Δεν είναι πρώτη φορά πάντως που ο παράγοντας της αποτυχίας μπήκε στη συζήτηση τα τελευταία χρόνια. Και στη μεγάλη κρίση έστω και έμμεσα, σε σχέση κυρίως με το χρέος, συζητήθηκε. Αλλά γρήγορα καλύφθηκε κάτω από την ανάγκη να βρεθεί μία συμφωνία με την ΕΕ που θα μας έσωζε από τη χρεωκοπία η οποία είναι και η κατεξοχήν απόδειξη αποτυχίας.

Το κρίσιμο ερώτημα είναι όσα συμβαίνουν στον τόπο με συχνότητα και σε βάθος χρόνου συνιστούν και βαθύτερο δομικό πρόβλημα. Οι συνέπειες για παράδειγμα από τις φυσικές καταστροφές, από τις πλημμύρες και τις φωτιές, πρέπει να αντιμετωπίζονται ως εικόνα της στιγμής ή ως αφορμές να δούμε βαθύτερα προβλήματα ανάπτυξης.

Επειδή όμως όντως ανοίγεται ένα τεράστιο πεδίο ελλείψεων, αδυναμιών, προβλημάτων και ματαιώσεων, δύσκολα συνεχίζεται μία τέτοια συζήτηση. Και δεν έχει βρεθεί άλλωστε ούτε ο τρόπος να συζητήσουμε. Όταν έκλεισε για παράδειγμα η διέξοδος μίας χρηματοδότησης το 2010 για το κράτος μας, φάνηκε ότι οι λιγότεροι ήθελαν να ψάξουν τα βαθύτερα αίτια και οι περισσότεροι αναζήτησαν λύσεις σε ό,τι παρουσιαζόταν ως λύση, όπως το μνημόνιο και η τρόικα. «Έτσι γίνεται» απαντούσαν σε όποιους έθεταν ερωτήματα.

Το αν θα αποδεχθούμε ή όχι το πλαίσιο που θέτει ο όρος «αποτυχία» δείχνει εν μέρει και τον τρόπο που βλέπουμε γενικότερα τα πράγματα. Κι αν θέλουμε να κρατήσουμε μία αίσθηση συνέχειας, κανονικότητας και αισιοδοξίας ακόμα κι εκεί που εμφανώς δεν υπάρχουν, το βασικό είναι να ξορκίζουμε την αποτυχία, να τη βγάλουμε εκτός πλαισίου. Κι έχει μείνει εντός πλαισίου μόνο η επιφανειακότητα, η ευκολία και οι ρηχές επιδιώξεις. Συνταγή δηλαδή για νέες αποτυχίες.΄

Οι δημιουργικότερες δυνάμεις της κοινωνίας αποχωρούν

Όταν ήμουν φοιτητής στη Θεσσαλονίκη πριν από 30 χρόνια συζητιόταν πολύ έντονα στην πόλη το θέμα του μετρό. Ήταν μάλιστα και μία πολύ ζωντανή συζήτηση γιατί έμπαιναν όλα αυτά που σήμερα τα αποκαλούμε λίγο σχηματικά «βιώσιμη μετακίνηση». Έμπαινε ως αντιπρόταση το τραμ ως φτηνότερο και πιο πρακτικό, αλλά και εναλλακτικές όπως η θαλάσσια συγκοινωνία με την Καλαμαριά.

Ένα μεγάλο μέρος της πόλης όμως επέμενε στο μετρό και δεν μπορούσε να αποδεχθεί ότι θα μπορούσε να υπάρχει και κάτι άλλο. Ήταν και ότι θα έφτιαχναν και στην Αθήνα μετρό άλλωστε που κι εκεί άργησε πολύ. Σήμερα η κυβέρνηση τάζει μετρό για μία ακόμα φορά, αλλά με την ασφάλεια ότι έχει κατασκευαστεί σε μεγάλο βαθμό. Πέρασαν όμως τόσα πολλά χρόνια από εκείνη την τρύπα που άνοιξε ο δήμαρχος της πόλης στο κέντρο για να ξεκινήσουν οι εργασίες.

Πόσα χρόνια πρέπει όμως να περάσουν για κάθε ελληνική πόλη ώστε να δει να αλλάζει κάτι ριζικά. Και προφανώς σε μία χώρα που βρίσκεται σε κρίση μπορεί να έχουν γίνει πολυτέλεια τα σημαντικά έργα.

Το ζήτημα είναι ότι διαλύεται κάθε γόνιμη συζήτηση όταν δεν γίνεται τίποτα. Και οι δημιουργικότερες δυνάμεις της κοινωνίας αποχωρούν κουρασμένες από το προσκήνιο. Ας το σκεφτούν οι υποψήφιοι δήμαρχοι της Κυριακής.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr