Την Παρασκευή πριν από τις εκλογές έκανα έναν απολογισμό με φράσεις κλειδιά και ανέπτυξα μερικά σενάρια για το αποτέλεσμα.

Ως προς τις φράσεις που χαρακτήριζαν τότε τα τρία κόμματα ήταν: «Η ΝΔ άντεξε», «Ο ΣΥΡΙΖΑ γίνεται λαϊκό κόμμα», «Το ΠΑΣΟΚ είναι φιλόδοξο».

Τρεις μέρες μετά, τη Δευτέρα τα μεσάνυχτα με καθαρό το εκλογικό τοπίο μετά τις κάλπες της 21ης  Μαΐου, οι φράσεις αυτές θα μπορούσαν και πάλι να χρησιμοποιηθούν υπό το πρίσμα των νέων συνθηκών.

Ως προς τις συνθήκες, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι έχουν αλλάξει τελείως. Η νίκη της ΝΔ δεν είναι εύκολα εξηγήσιμη ακριβώς γιατί είναι συντριπτική, σε όλα τα μέτωπα, σε όλο το μήκος και πλάτος. Και έχει βάθος, έχει να κάνει με ισχυρούς μετασχηματισμούς μέσα στην κοινωνία. Ακόμα κι αν πέσει στις επόμενες εκλογές, που είναι το ένα σενάριο- το πιο ασθενές γιατί υπάρχει και το σενάριο να ανέβει κι άλλο- η βασική παραδοχή ότι είμαστε μπροστά σε κοινωνικό μετασχηματισμό που επηρεάζει τον πολιτικό μετασχηματισμό, δεν αλλάζει. Οπότε και οι εξηγήσεις του αποτελέσματος δεν μπορεί παρά να πηγαίνουν πιο πίσω από τις επιφανειακές όπως ότι δούλεψαν οι επικοινωνιακές τακτικές κλπ. Εκ των υστέρων, σε μία νίκη, όλες οι επιλογές θεωρούνται δικαιωμένες. Αλλά πρέπει να βλέπουμε πιο βαθιά τα πράγματα. Και για να φτάσουμε στις βαθύτερες αιτίες, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι η ΝΔ άντεξε σε όλες τις μεγάλες κρίσεις από το 2019, βρήκε απαντήσεις και συνομίλησε με τις μεγάλες πλειοψηφίες ως και την τελευταία ημέρα προ των εκλογών.

Το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε λαϊκό κόμμα που υπονοεί και μία μαζικότητα, προφανώς δεν προκύπτει από το αποτέλεσμα. Το αποτέλεσμα είναι μία κομματική τομή, γιατί πρόκειται για μία πολύ μεγάλη υποχώρησε σε πραγματικές δυνάμεις. Εκεί κρίνονται τα κόμματα εξουσίας, στις εκλογές, στην ισχύ. Για αυτό και είναι μεγάλη η ήττα. Και αυτό χαρακτηρίζει τα λαϊκά κόμματα, ότι δεν υπάρχει κάποιο ιδεολογικό κέντρο που πλήττεται, αλλά η ήττα μοιράζεται σε πολλά σημεία αποτυχίας.

Τέλος, το ΠΑΣΟΚ είχε θέσει τον στόχο ενός ισχυρού, διψήφιου ποσοστού και τον πετυχαίνει σε συνδυασμό με την υποχώρηση του ΣΥΡΙΖΑ, που ανοίγει το παιχνίδι της ηγεμονίας στην κεντροαριστερά. Η πρόκληση που δεν κλήθηκε να απαντήσει το ΠΑΣΟΚ είναι η συμμετοχή σε μία συμμαχική κυβέρνηση και ίσως να μην χρειαστεί να απαντήσει ούτε την επόμενη φορά. Τα κόμματα εξουσίας όμως χρειάζεται αργά ή γρήγορα να απαντήσουν σε κάτι τέτοιο.

Δεν είπαμε για τα σενάρια. Θα έχουμε χρόνο τις επόμενες ημέρες.

Πάλιωσαν και δεν ισχύουν

Οι εκλογές της Κυριακής σήμαναν το τέλος πολλών από όσα ξέραμε, άσχετα αν δεν θα το καταλάβουν όλοι άμεσα. Με τον καιρό θα προσαρμοστούν.

Σε επίπεδο προπαγάνδισης για παράδειγμα δεν έχουν κανένα νόημα τα τρικάκια που πετάνε τα κόμματα στους δρόμους. Δεν τα διαβάζει κανένας. Ούτε οι τοίχοι από αφίσες. Ούτε καν τα μαζικά φυλλάδια υποψηφίων που δεν δίνονται χέρι με χέρι. Γιατί είναι απρόσωπα και δεν δεσμεύουν σε σχέση εμπιστοσύνης αυτόν που κατεβαίνει στις εκλογές και εκείνον που καλείται να διαβάσει το μήνυμα.

Αποδείχτηκε επίσης ότι μπορεί να τα κάνεις όλα τέλεια επικοινωνιακά, να επενδύσεις στην εικόνα, αλλά στο τέλος να μην λειτουργεί τίποτα. Μόνο η προσωπική διασύνδεση, ο σεβασμός στον άλλο και το ενδιαφέρον για το πρόγραμμα και την πολιτική ουσία, φέρνουν πραγματική πολιτική δύναμη.

Δεν έχουν κανένα νόημα οι λέξεις «αφήγημα» και «περιεχόμενο». Είναι απλώς το επαγγελματικό λεξιλόγιο κάποιων που είναι η δουλειά τους οι εκλογές. Οι πολιτικοί και οι πολιτικές χρειάζονται αντίθετα, διακριτή ταυτότητα.

Δεν μπορεί να τα έχεις καλά με όλους. Πρέπει να βάζεις κάπου μία οριογραμμή.

Δεν ισχύει ότι αν έχεις κάποιον ισχυρό «ψηλά στο κόμμα» ή λες ότι έχεις, τότε θα αποκτήσεις και ψηφοφόρους.

Ο υποψήφιος βουλευτής θέλει και πρέπει να θέλει να εκπροσωπεί τον νομό τους και τους κατοίκους του. Και όχι να είναι «παράγοντας του τόπου».

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr