Η συμφωνία ότι το μέλλον μας είναι και θα πρέπει να είναι «πράσινο» διευρύνεται όλο και περισσότερο σε βαθμό που να μοιάζει και αυτονόητη. Ακόμα και στο ενεργειακό η στροφή προς τον ήλιο και τον αέρα δείχνει να είναι μονόδρομος πια. Είναι μονόδρομος. Το κρίσιμο όμως στοιχείο δεν είναι η συμφωνία και η δέσμευση πάνω σε αυτούς τους άξονες, αλλά το πώς θα επιτευχθούν. Γιατί στην πράξη όλα αποδεικνύονται πολύ διαφορετικά. Γιατί η πραγματικότητα ενίοτε δεν υπακούει σε θέσεις αρχών, επιθυμίες ή σχεδιασμούς.

Χρειάστηκε να ξεσπάσει αυτός ο δραματικός πόλεμος μέσα στην Ευρώπη με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία για να φανεί ότι δεν έχει γίνει δεδομένη ούτε καν η προστασία της ανθρώπινης ζωής και η ειρήνη. Και άμεσα φάνηκε ότι δεν είναι δεδομένος και κανένας πολιτικός στόχος της Ευρώπης στο πεδίο της οικονομίας, των αγορών ή της ενέργειας. Εκεί που συζητούσαμε για την πράσινη μετάβαση καταλήξαμε στο να ζητάμε την παράταση λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων και την αύξηση εφοδιασμού με φυσικό αέριο, από άλλες πηγές προφανώς.

Αποδεικνύεται συνεπώς ότι το κατεξοχήν πρόβλημα της εποχής μας είναι το πολιτικό. Που πολιτικό σημαίνει τον τρόπο που διαμορφώνονται οι κεντρικές πολιτικές, ποιες αφορούν και πώς θα μπορούσαν να αλλάξουν προς το καλύτερο έναν κόσμο που φλερτάρει με τις χειρότερες εκδοχές του παρελθόντος του.

Υπό κάποια έννοια η επιστροφή αυτή στην πολιτική θα μπορούσε να αναζωογονήσει τις κοινωνίες μας που ίσως να είχαν πιστέψει ότι τουλάχιστον για τις πιο τυχερές, όλα λειτουργούν με έναν τεχνοκρατικό αυτοματισμό και με ουδετερότητες που δεν περνάνε από ιδεολογικές επιλογές. Δεν μπορεί παρά η πολιτική πια ως διαδικασία πειθούς από τη μία, αλλά και σύνθεσης των διαφορετικών απόψεων, να είναι το πεδίο στο οποίο θα πρέπει να ληφθούν οι στρατηγικές αποφάσεις για το μέλλον μας. Εκεί που θα πρέπει να δοκιμαστούν και στην πράξη όσα αποφασίζονται ή διατυπώνονται ως όραμα.

Οι λύσεις είναι μόνο πλανητικές

Η αλήθεια είναι ότι κάπου μετά το ’90 και την επιτάχυνση της παγκοσμιοποίησης τουλάχιστον στις αγορές, αρχίσαμε να βλέπουμε κι εμείς τις ζωές μας μέσα σε ένα πιο πλανητικό βλέμμα. Κάπως σαν να είμαστε όλοι μας παιδιά του κοινού μας πλανήτη. Υπήρχε και η αισιοδοξία του «τέλους της ιστορίας», κάτι που πήγαζε μεν από την ήττα και το τέλος των παλιών κομμουνιστικών κρατών, αλλά μάλλον δεν έφτασε ποτέ κάπου πιο γόνιμα και κυρίως πιο σίγουρα, με πιο βέβαια και εξασφαλισμένη πορεία προς την ευημερία των κοινωνιών. Τι να την κάνεις την «νίκη» στην ιστορία όταν σε λυγίζουν ακόμα οι πόλεμοι ή σου προκύπτει να πρέπει να μετακινήσεις πληθυσμούς από τα σπίτια τους σε εμπόλεμες περιοχές.

Κι εκεί είναι που ο πλανήτης έρχεται στο προσκήνιο όχι πια ως ένα γενικόλογο «κοινό σπίτι», αλλά ως μέρος ενός κοινού προβλήματος. Μιας μεγάλης εξίσωσης που χωράει κι εμάς κι άλλα μερικά δισεκατομμύρια. Που δεν μπορείς να φτάσεις στη λύση και το συμπέρασμα αν δεν τους συμπεριλάβεις όλους τους παράγοντες. Γιατί πχ όταν εμείς κοιτάμε να γίνουμε λιγότερο κρεατοφάγοι και καλά κάνουμε και αποθεώνουμε την υγιεινή ζωή σε κάποιο άλλο σημείο του πλανήτη κάποιος μπορεί να φτιάχνει τα «υγιεινά» προϊόντα που χρησιμοποιούμε για μερικά ελάχιστα χρήματα κάθε μήνα. Και δεν σκέφτεται καν να εγκαταλείψει κι αυτός το κρέας όταν δεν είναι σίγουρος θα έχει φαΐ την επόμενη μέρα.

Αν δεν λυθούν όλα μαζί και πλανητικά τα προβλήματα του κόσμου μας, ίσως να μη λυθούν και ποτέ για κανέναν.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ