Ένα μεγάλο μέρος αυτής της μακράς προεκλογικής περιόδου έχει αφεθεί στην ηθικολογία, την τοξικότητα, την προπαγάνδα ή τη σκανδαλολογία. Προσθέστε κι άλλες παθογένειες και μέσα θα πέσετε. Είναι να αποστρέφεις το βλέμμα σου από όσα βλέπεις και να κλείσεις τα αυτιά από όσα ακούς κάθε μέρα. Κι από κοντά ο βούρκος της «προσωπικής άποψης» με τις πάσης φύσεως αναρτήσεις που δεν ξέρεις αν είναι προϊόντα σκληρού φανατισμού ή απύθμενης βλακείας. Μάλλον και των δύο.

Οι λίγο μεγαλύτεροι πάντως θα θυμούνται ότι έχουμε ξαναζήσει τέτοιες καταστάσεις. Από το 1988 ως το 1990 η πολιτική ζωή του τόπου είχε παραδοθεί σε ανάλογα φαινόμενα. Απλώς πολλά πέρναγαν από τον παραδοσιακό Τύπου ενώ σήμερα έχουμε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κυρίως. Κατά τα άλλα, όλα χτυπούσαν κόκκινο τότε όπως σήμερα. Μου κάνει εντύπωση ότι επανήλθε η συζήτηση ακόμα και για την ηλικία των πολιτικών που δεν δίνουν δήθεν χώρο στους νέους, θέμα που πάντα υποκρύπτει σκοπιμότητες από τους φιλόδοξους που θέλουν να ανέλθουν πιο γρήγορα με μόνο συχνά προσόν τη νεότητα. Το 1989 μιλάγαμε για τους «δεινόσαυρους» της πολιτικής.

Μέσα σε όλα αυτά κρύβονται και αλήθειες, δεν υπάρχει αμφισβήτηση. Και αξίες χρειάζεται η πολιτική και ηθική αντίληψη και πολιτικός λόγος με περιεχόμενο και φρέσκες ιδέες. Αυτό όμως που αναγνωρίζουμε στις δύο περιόδους που αναφέρθηκα, τα τέλη του ’80 και τη σημερινή είναι ότι αποτελούν όρια, ότι βρισκόμαστε σε φάση μετάβασης, σε μεταίχμια.

Τότε ήταν το λεγόμενο «τέλος της μεταπολίτευσης», το όριο της πολιτικής δημοκρατίας που ξεπήδησε μετά το 1974, οδήγησε τη χώρα στην ακμή μετά το σκοτάδι του αυταρχισμού και άγγιζε νέες ανάγκες και προκλήσεις.

Σήμερα είμαστε στο τέλος των πολιτικών που ασκήθηκαν για να αντιμετωπιστούν οι μεγάλες κρίσεις της χώρας που ξέσπασαν το 2008 και στη συνέχεια με αιχμή την απειλή της χρεωκοπίας και την κατάρρευση των δημοσίων εσόδων.

Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει περιθώριο για «καλύτερες μέρες» στη συνέχεια. Είμαστε σε ένα όριο, αλλά με απαισιοδοξία και ανασφάλεια. Κι αυτό σημαίνει ότι η μετάβαση θα συνεχιστεί. Για αυτό και ίσως να μην λειτουργεί για καιρό ακόμα η ένταση και όλος αυτός ο πανικός που ονομάζουμε προεκλογική περίοδο. Σύντομα θα χρειαστεί να βρεθούν νέοι δρόμοι.

Με λίστα ή σταυρό

Επανήλθε το θέμα της λίστας για τις ευρωεκλογές, αν και είχε συζητηθεί και στο παρελθόν χωρίς αποτέλεσμα. Φαίνεται ότι με τον σταυρό αστοχεί το εκλογικό σώμα σε κάποιες περιπτώσεις και δεν εκπροσωπείται σωστά. Ή ίσως και όχι, ίσως τέτοιους εκπροσώπους να θέλει να έχει ένα μέρος της κοινωνίας. Μην ξεχνάμε και αυτή την πλευρά της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας η οποία συχνά υποστηρίζει το άσπρο, αλλά έλκεται και με το μαύρο.

Για να μη μιλάμε όμως γενικά και αόριστα γιατί η γενίκευση είναι η μήτρα του λαϊκισμού, η συγκρότηση των ψηφοδελτίων θα μπορούσε να γίνεται μέσα από πιο συνθετικές λειτουργίες. Γιατί και η άποψη του ηγέτη ενός κόμματος δεν είμαστε σίγουροι ότι είναι πάντα ορθή. Για αυτό και μπορούν να λειτουργούν παράλληλα και συνδεόμενα συστήματα. Οι επιλογές της ηγεσίας και των κομματικών οργάνων μπορούν να συναντούν τις ανοιχτές ψηφοφορίες της κομματικής βάσης και στη συνέχεια της ανασύνθεσης. Όπως μπορούν να υπάρχουν ποσοστώσεις σαν αυτήν για την ισόρροπη συμμετοχή των δύο φύλων αλλά και την εκπροσώπηση της περιφέρειας. Με άλλα λόγια τα κόμματα πρέπει να βρουν βαθιές δημοκρατικές διαδικασίες για να επιλέγουν τους εκπροσώπους τους. Και να αξιολογούν με ολοκληρωμένους τρόπους ώστε να δεσμεύονται από τις επιλογές τους.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr