Ανεβαίνοντας προς τα πάνω μετά το Καλπάκι, αισθάνεσαι ότι αλλάζεις περιοχή. Το Πωγώνι είναι ένας ξεχωριστός τόπος με όλες τις σημασίες της έκφρασης. Το φως είναι διαφορετικό, συχνά χαμηλότερο, με μία αίσθηση που μοιάζει να αναδεικνύεται περισσότερο την άνοιξη ή το φθινόπωρο. Το τοπίο δεν έχει τις οξείες γωνίες που συναντάς στα Τζουμέρκα ή την «αγριότητα» του Ζαγορίου, οι μικροί πεδινοί τόποι μοιάζει να τονίζουν τους όγκους της Πίνδου που καθορίζουν τα σύνορα του βλέμματος. Αυτό που σε πιάνει στο Πωγώνι είναι το αίσθημα ότι νιώθεις τη γη κάτω από τα πόδια σου, ότι έχεις μπεις βαθιά μέσα στον μαγικό κόσμο των δένδρων, των φύλλων, των ποταμιών και των ορεινών γραμμών του ορίζοντα.

Όσο ανεβαίναμε πάνω προς το Ωραιόκαστρο ή το Δολό, σκεφτόμουν ότι πρέπει να μελετήσουμε το γιατί δεν αναπτύχθηκε αυτή η περιοχή όσο οι άλλες των Ιωαννίνων. Δεν της λείπει τίποτα από φυσική ομορφιά ή παραγωγικές δυνατότητες. Της λείπουν όμως οι άνθρωποι. Αυτό είναι σίγουρο. Η μετανάστευση του 20ου αιώνα τους πήρε μακριά. Γιατί είναι φανερό ότι αυτά τα εντυπωσιακά χωριά όπως η Πωγωνιανή ή το Δελβινάκι δεν μπόρεσαν να κρατήσουν άλλον τον κόσμο με όσα έβγαζε ο αγροτικός κλήρος και η κτηνοτροφία.

Αλλά το θέμα δεν είναι η ιστορία και ο αναστοχασμός του τι μπορούσε να γίνει το ’30 και το ’50. Ό,τι μπορούσε έκανε εκείνη η Ελλάδα. Και είναι άξιο προσοχής ότι έφτιαξε τόσο μεγάλα σχολεία και δημόσια κτίρια σε εποχές τόσο δύσκολες. Το θέμα είναι τι κάνουμε σήμερα.

Μία κεντρική επιλογή θα πρέπει να είναι η ενίσχυση της τοπικής παραγωγής. Δεν στέκεται αλλιώς ο κάτοικος του κάθε χωριού. Όχι όμως με τα προγράμματα κινήτρων και επιδοτήσεων μόνο όπως πανομοιότυπα γίνεται σε όλη τη χώρα. Εδώ θέλει εξατομικευμένη ενίσχυση σπίτι σπίτι.Τι χρειάζεται ένας κτηνοτρόφος; Δρόμο, άδειες εγκατάστασης, μηχανοργάνωση; Αυτά να παίρνει.Τι χρειάζεται μία οικογένεια με παιδιά; Γραμμές ίντερνετ και υπολογιστές για το σχολείο; Αυτά να παίρνει επίσης. Δωρεάν και για πολλά χρόνια. Και από κοντά καλές υποδομές (πχ ο δρόμος για τη Βήσσανη κάτι καλύτερο χρειάζεται) και υποστήριξη με γιατρούς, εκπαιδευτικούς κλπ. Κι αυτά είναι υπόθεση της Πολιτείας και όχι των δήμων που δεν έχουν πόρους και μέσα.

Το Πωγώνι θέλει το βλέμμα του κράτους πάνω του για να προχωρήσει.

Η αδικία του να μην ζεις καλά

Ένα θέμα είναι η ακρίβεια ένα ακόμα είναι ο φόβος για ακόμα μεγαλύτερη ακρίβεια. Ο κόσμος έχει καθηλωθεί. Δεν μπορείς να πας πουθενά με την ακριβή βενζίνη, δεν ζεις καλά με το κόστος των τροφίμων, με την ενέργεια στα ύψη. Η κατάσταση είναι πια δυσάρεστη και δημιουργηθεί απωθήσεις. Δεν αντέχεται.

Αν η αγορά είναι ψυχολογία που λένε έχει χαθεί η ψυχολογία οπότε θα χαθεί και η αγορά. Το χειρότερο είναι αυτό το αίσθημα της αδικίας που γεννάνε οι ανισότητες. Γιατί είναι φανερό ότι κάποιοι ζουν πολύ καλύτερα από τους άλλους, χωρίς όμως να μπορούν οι πολλοί που δεν ζουν καλά να αποδεχθούν ότι δεν αξίζουν κάτι καλύτερο. Γιατί τόσοι άνθρωποι παραγωγικοί, που είναι εντάξει σε όλα τους και προσπαθούν, δεν μπορούν να ζήσουν λίγο καλύτερα;

Τώρα πια δεν πιάνει το επιχείρημα ότι «οι Έλληνες είναι τεμπέληδες». Αποδείχτηκε ότι και δεν ήταν ποτέ, αλλά κι ότι εργάστηκαν σκληρά και έκαναν θυσίες που βγήκε η χώρα από τη μεγάλη κρίση και τέλειωσε και με τα μνημόνια. Το ότι καλούνται να συνεχίσουν τις θυσίες και τις περικοπές και να ζουν μέσα στην ανασφάλεια, σημαίνει ότι κάτι άλλο δεν πάει καλά. Και πρέπει να συζητηθεί αυτή η κατάσταση με ειλικρίνεια και τις αναγκαίες παραδοχές από όλες τις πλευρές.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr