Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την Πέμπτη κανονισμό για τη διευκόλυνση της χρήσης στο δημόσιο οδικό δίκτυο μη οδικών κινητών μηχανημάτων όπως γερανοί, θεριζοαλωνιστικές μηχανές, περονοφόρα ανυψωτικά μηχανήματα, εκχιονιστικά μηχανήματα.

Οι κανόνες αυτοί θα αντικαταστήσουν τελικά τα διάφορα ρυθμιστικά καθεστώτα που ισχύουν επί του παρόντος στα κράτη μέλη.

Με την εναρμόνιση σε επίπεδο ΕΕ των τεχνικών απαιτήσεων για την έγκριση μη οδικών μηχανημάτων, οι νέοι κανόνες θα συμβάλουν στην άρση του κατακερματισμού της ενιαίας αγοράς και στην εξάλειψη των εμποδίων στην ελεύθερη κυκλοφορία των εν λόγω μηχανημάτων, διασφαλίζοντας παράλληλα υψηλό επίπεδο οδικής ασφάλειας. Οι νέοι κανόνες θα μειώσουν επίσης το κόστος συμμόρφωσης και τον διοικητικό φόρτο, με εξοικονόμηση κόστους που εκτιμάται σε 846 εκατ. ευρώ για περίοδο 10 ετών.

Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν εναρμονισμένες απαιτήσεις για τη χρήση μη οδικών κινητών μηχανημάτων στο δημόσιο οδικό δίκτυο της ΕΕ. Ως εκ τούτου, οι κατασκευαστές της ΕΕ αντιμετωπίζουν ένα συνονθύλευμα νομικών πλαισίων που μπορεί να διαφέρουν σημαντικά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο, με αποτέλεσμα καθυστερήσεις και σημαντικό κόστος. Επιπλέον, οι τελικοί χρήστες, όπως οι εργολάβοι αγροτικών περιοχών ή οι κατασκευαστικές εταιρείες, ενδέχεται να μην είναι σε θέση να χρησιμοποιούν τα μη οδικά κινητά μηχανήματά τους σε διαφορετικά κράτη μέλη.

Η πρωτοβουλία αυτή γεφυρώνει ένα χάσμα στην ενιαία αγορά, η οποία φέτος συμπληρώνει 30 χρόνια από την εγκαθίδρυσή της. Οι νέοι κανόνες αποτελούν παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο η Επιτροπή εξακολουθεί να υλοποιεί νέες πρωτοβουλίες για τη μείωση των φραγμών και του κόστους, τη βελτίωση των προτύπων και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των βιομηχανιών της ΕΕ.

Ο προτεινόμενος κανονισμός, όπως σημειώνεται:

– Ολοκληρώνει την ενιαία αγορά μη οδικών κινητών μηχανημάτων:  Η πρόταση δημιουργεί εναρμονισμένο κανονιστικό πλαίσιο με στόχο την έγκριση οδικής κυκλοφορίας μη οδικών κινητών μηχανημάτων, διασφαλίζοντας την ελεύθερη κυκλοφορία τους και διευκολύνοντας τη διασυνοριακή χρήση των εν λόγω μηχανημάτων εντός της ΕΕ.

– Μειώνει τον διοικητικό φόρτο και το κόστος για τα ενδιαφερόμενα μέρη: Οι κατασκευαστές και οι διανομείς θα μπορούν να ζητούν έγκριση οδικής κυκλοφορίας μόνο μία φορά, σε μία χώρα της ΕΕ, και τα μηχανήματα θα γίνονται δεκτά για οδική χρήση σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Αυτό θα διευκολύνει την είσοδο νέων μοντέλων στην αγορά, θα εξαλείψει τις καθυστερήσεις που συνδέονται με πολλαπλές εγκρίσεις και θα επιτρέψει τη μείωση του κόστους συμμόρφωσης για τον κλάδο. Οι χρήστες, αφενός, όπως οι εταιρείες ενοικίασης, θα επωφεληθούν από τη μείωση του κόστους συμμόρφωσης, θα χρησιμοποιούν και θα μεταπωλούν ευκολότερα μηχανήματα εντός των συνόρων της ΕΕ, θα έχουν περισσότερες επιλογές μη οδικών κινητών μηχανημάτων, καθώς και πρόσβαση σε πιο καινοτόμα σχέδια. Οι οδηγοί, αφετέρου, θα επωφεληθούν από εναρμονισμένους κανόνες που διασφαλίζουν υψηλή οδική ασφάλεια σε ολόκληρη την ΕΕ.

– Διασφαλίζει την αναλογικότητα και την ασφάλεια δικαίου: οι νέοι κανόνες ρυθμίζουν μόνο τις πλέον συναφείς τεχνικές πτυχές και προτείνουν μια απλουστευμένη διαδικασία ενός σταδίου, η οποία θα είναι αναλογική και θα λαμβάνει υπόψη τα χαρακτηριστικά των μη οδικών κινητών μηχανημάτων, ιδίως το γεγονός ότι συνήθως δεν κυκλοφορούν στο οδικό δίκτυο, και η οποία θα εφαρμόζεται ομοιόμορφα σε ολόκληρη την ΕΕ.

– Καθιερώνει αποτελεσματικότερη εποπτεία της αγοράς: Ο κανονισμός περιλαμβάνει διαδικασίες εποπτείας της αγοράς, μεταξύ άλλων και μέτρα διασφάλισης έναντι μη συμμορφούμενων μη οδικών μηχανολογικών προϊόντων, ευθυγραμμισμένα με εκείνα που χρησιμοποιούνται στο ευρύτερο νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ για τα προϊόντα.

Επόμενα βήματα

Ο προτεινόμενος κανονισμός θα συζητηθεί και θα συμφωνηθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης πριν από την έκδοση και την έναρξη ισχύος του.

Παράλληλα, οι προπαρασκευαστικές εργασίες για τις κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις που προβλέπονται στον εν λόγω κανονισμό, όπως οι λεπτομερείς τεχνικές απαιτήσεις και δοκιμές που απαιτούνται για καθένα από τα σχετικά χαρακτηριστικά του μηχανήματος (πέδηση, διεύθυνση, φωτισμός, οπτικό πεδίο, μάζες, διαστάσεις κ.λπ.), θα διεξαχθούν από την Επιτροπή σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς.

Ιστορικό

Τα μη οδικά κινητά μηχανήματα χρησιμοποιούνται, μεταξύ άλλων, στις κατασκευές, στη γεωργία, σε κήπους, στη δασοκομία, για τον χειρισμό υλικών και για δημοτικές εφαρμογές· μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται οι θεριζοαλωνιστικές μηχανές, οι ψεκαστήρες, οι φορτωτές, οι εκσκαφείς, οι κινητοί γερανοί, οι αυτοκινούμενες χορτοκοπτικές μηχανές, τα περονοφόρα ανυψωτικά, οι τηλεσκοπικοί χειριστές, τα μηχανήματα οδοκαθαρισμού, οι ανυψωτικές εξέδρες ή τα εκχιονιστικά μηχανήματα.

Η συνολική αξία παραγωγής μη οδικών κινητών μηχανημάτων της ΕΕ εκτιμάται σε 12,5 δισ. ευρώ ετησίως και κατασκευάζονται τόσο από μεγάλες όσο και από μικρές εταιρείες. Όπως και σε άλλα τμήματα της βιομηχανίας μηχανημάτων, ένας μικρός αριθμός μεγάλων εταιρειών ελέγχουν μεγάλα μερίδια της αγοράς, ενώ οι ΜΜΕ τείνουν ειδικεύονται περισσότερο σε εξειδικευμένες αγορές. Εκτιμάται ότι οι ΜΜΕ αντιπροσωπεύουν το 98 % του συνόλου των εγγεγραμμένων εταιρειών και συνεισφέρουν έως και το 18 % των εσόδων του τομέα και το 30 % της απασχόλησης του τομέα.

Ο τομέας των μη οδικών κινητών μηχανημάτων της ΕΕ είναι σημαντικός παραγωγός και ισχυρός εξαγωγέας μη οδικών κινητών μηχανημάτων σε παγκόσμια κλίμακα. Από την ετήσια αξία παραγωγής, το 42 % εξάγεται σε τρίτες χώρες και το 54 % αποτελεί αντικείμενο ενδοενωσιακών συναλλαγών, ενώ μόνο το 4 % πωλείται στη χώρα της ΕΕ στην οποία παράγεται. Αυτό σημαίνει ότι οι παραγωγοί μη οδικών κινητών μηχανημάτων εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την έγκριση οδικής κυκλοφορίας σε άλλα κράτη μέλη ή τρίτες χώρες.

Επί του παρόντος, τα μη οδικά κινητά μηχανήματα υπόκεινται ήδη σε ορισμένους εναρμονισμένους κανόνες, όπως η οδηγία 2006/42/ΕΚ σχετικά με την ασφάλεια όσον αφορά τον σχεδιασμό και την κατασκευή μηχανημάτων, η οδηγία 2014/30/ΕΕ για την ηλεκτρομαγνητική συμβατότητα και ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/1628 σχετικά με τα όρια ρύπων.