Πέθανε τα ξημερώματα της Τετάρτης σε ηλικία 79 ετών, ο σημαντικός σκηνοθέτης Λάκης Παπαστάθης.
Ένας από τους κύριους εκπροσώπους του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου, που άφησε το αποτύπωμά του σε ποικίλα είδη τέχνης και με διαφορετικά μέσα έκφρασης (κινηματογράφος, τηλεόραση, λογοτεχνία, κριτική κ.α.).
Γνωστός στο ευρύ κοινό κυρίως μέσω της εκπομπής «Παρασκήνιο» την οποία δημιούργησε μαζί με τον σκηνοθέτη Τάκη Χατζόπουλο το 1976.
Για τη ζωή και το έργο του (με πηγή το ΑΠΕ-ΜΠΕ) ξεχωρίζουμε:
Ο Λάκης Παπαστάθης γεννήθηκε στον Βόλο το 1943, τελείωσε το γυμνάσιο στη Μυτιλήνη και σπούδασε στο Κέντρο Σπουδών Κινηματογράφου (1963).
Αρχισε τη διαδρομή του στον κινηματογράφο με ταινίες μικρού μήκους το 1963. Το 1972 το φιλμ «Γράμματα από την Αμερική» απέσπασε το βραβείο καλύτερης ταινίας μικρού μήκους στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης της συγκεκριμένης χρονιάς.
Η πορεία του στο χώρο του κινηματογράφου επηρεάστηκε καθοριστικά από την «Ευδοκία» ταινία του Αλέξη Δαμιανού. Στην «Ευδοκία» ο Παπαστάθης εκτέλεσε καθήκοντα βοηθού σκηνοθέτη και βασικού συντελεστή για την ολοκλήρωση της παραγωγής.
Ο Λάκης Παπαστάθης σκηνοθέτησε συνολικά τέσσερις μεγάλου μήκους ταινίες: «Τον καιρό των Ελλήνων« (1981), «Θεόφιλος» (1987), «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον» (2001), «Ταξίδι στη Μυτιλήνη» (2010). Οι ταινίες του απέσπασαν πολλά κινηματογραφικά βραβεία στην Ελλάδα, μεταξύ άλλων σκηνοθεσίας και καλύτερης ταινίας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και στα Κρατικά Βραβεία Κινηματογράφου, ενώ συμμετείχαν επίσης σε διεθνή φεστιβάλ.
Ο Παπαστάθης σκηνοθέτησε δεκάδες επεισοδίων του «Παρασκηνίου», τα οποία απαθανάτισαν σπουδαία πρόσωπα της πνευματικής ζωής της χώρας και αποτελούν διαχρονικά μείζον τμήμα του ιστορικού αρχείου της ελληνικής τηλεόρασης. Ξεχωρίζουν -μεταξύ πολλών άλλων- τα ντοκιμαντέρ του Λάκη Παπαστάθη για τον ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη, με τον οποίο τον συνέδεε στενή φιλία.
Σκηνοθέτησε επίσης ιστορικά ντοκιμαντέρ στο πλαίσιο της σειράς «Αναζητώντας τη Χαμένη Εικόνα», η οποία στηρίχθηκε αποκλειστικά σε κινηματογραφικά ντοκουμέντα. Το κύκνειο άσμα του στη μικρή οθόνη ήταν η σκηνοθεσία εκπομπών στο πλαίσιο της σειράς «Υστερόγραφο» της ΕΡΤ, έως και το 2022.
Εκτός από το βιβλίο για την «Ευδοκία», έγραψε τέσσερις συλλογές διηγημάτων: «Η νυχτερίδα πέταξε» (εκδ. Νεφέλη, 2002), «Η Ήσυχη και άλλα διηγήματα» (εκδ. Νεφέλη, 2005), «Το καλοκαίρι θα παίξει την Κλυταιμνήστρα» (εκδ. Πόλις, 2011) και «Ο δάσκαλος αγαπούσε το βωβό σινεμά» (εκδ. Πόλις, 2014).
Τον Δεκέμβριο του 1973, ο Λάκης Παπαστάθης συνεργάστηκε για πρώτη φορά με τον Δ. Σαββόπουλο αναλαμβάνοντας την κινηματογραφική σκηνοθεσία για το μουσικό πολυθέαμα του τραγουδοποιού με τίτλο «Θίασος Σκιών» στη μπουάτ «Κύτταρο». Αμέσως μετά τη δικτατορία, ο Λάκης Παπαστάθης σκηνοθέτησε την εκπομπή «Χαίρω πολύ Σαββόπουλος», την πρώτη εμφάνιση του Σαββόπουλου στην ελληνική τηλεόραση. Η τελευταία τους συνεργασία έγινε το 1999 με τη σκηνοθεσία του video clip του τραγουδιού «Πρώτη του Δύο Χιλιάδες» από τον δίσκο «Ο Χρονοποιός».
Στο χώρο του θεάτρου, τέλος, ο Λάκης Παπαστάθης συνεργάστηκε με τη θρυλική ομάδα του «Ελεύθερου Θεάτρου», σκηνοθετώντας φιλμάκια μικρού μήκους τα οποία εντάχθηκαν στις παραστάσεις «Μια ζωή Γκόλφω» (1974) και «Το τραμ το τελευταίο» (1976).
Ο Λάκης Παπαστάθης ήταν παντρεμένος με την ηθοποιό Υβόννη Μαλτέζου. Μαζί απέκτησαν έναν γιο.
Συλλυπητήρια μηνύματα
Μόλις πληροφορήθηκε την είδηση της απώλειας του Λάκη Παπαστάθη, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Με βαθιά θλίψη αποχαιρετούμε τον Λάκη Παπαστάθη, έναν σπουδαίο δημιουργό, έναν πνευματικό άνθρωπο, που με τη σύνθετη σκέψη και το πολύπλευρο έργο του ως σκηνοθέτης και συγγραφέας, μας αφήνει ένα σημαντικό αποτύπωμα στον σύγχρονο ελληνικό Πολιτισμό. Στο έργο του Λάκη Παπαστάθη υπάρχει μια αρμονική ισορροπία ανάμεσα στον Λόγο και στην Εικόνα, σε όλες τις μορφές τέχνης, με τις οποίες ασχολήθηκε. Στις ταινίες του και μέσα από την ποιητικότητα των εικόνων του, είτε πρόκειται για μυθοπλασία είτε για ντοκιμαντέρ, περνούν ο Θεόφιλος, ο Βιζυηνός, ο Παπαδιαμάντης, οι λαϊκές παραδόσεις, η θρησκευτικότητα, οι δεσμοί με τον τόπο και την πατρίδα. Το τηλεοπτικό “Παρασκήνιο”, που δημιούργησε με τον Τάκη Χατζόπουλο, με περισσότερα από 900 επεισόδια, αποτελεί σημαντικό κομμάτι της ιστορίας της ελληνικής τηλεόρασης, τόσο για τη διεισδυτικότητα της έρευνας, την ποιότητα της καταγραφής και της ευαισθησίας, με την οποία προσέγγιζε πρόσωπα και θέματα, όσο και γιατί αποτέλεσε σχολείο για δεκάδες σκηνοθέτες, δημοσιογράφους, τεχνικούς, που μαθήτευσαν δίπλα του. Μας αφήνει μια σπουδαία παρακαταθήκη που δεν πρόκειται να ξεχαστεί. Εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στην Υβόννη Μαλτέζου, στον Αργύρη και στους πολλούς φίλους του».
«Ο Λάκης Παπαστάθης υπήρξε πολυσχιδής προσωπικότητα, η οποία επέδρασε σημαντικά στον χώρο του ελληνικού κινηματογράφου, του ντοκιμαντέρ, αλλά και της λογοτεχνίας», επισημαίνει ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ για την απώλεια του Λάκη Παπαστάθη, εκφράζοντας συλλυπητήρια στην Υβόννη Μαλτέζου και τον γιο του, Αργύρη.
Για το έργο του Λάκη Παπαστάθη ο ΣΥΡΙΖΑ αναφέρει: «Γεννημένος του 1943 στον Βόλο, λάτρεψε τη Λέσβο και μέσα από το τηλεοπτικό και κινηματογραφικό έργο του άφησε το ίχνος του φωτίζοντας με πρωτότυπα καλλιτεχνικά μέσα την παράδοση, τους πνευματικούς κύκλους των χρόνων του και την ελληνικότητα. Η σειρά ντοκιμαντέρ Παρασκήνιο, που επί χρόνια προβαλλόταν στη δημόσια τηλεόραση, αναμφίβολα αποτελεί μια κιβωτό του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού».
O Τομέας Πολιτισμού του ΠΑ.ΣΟ.Κ. – Κινήματος Αλλαγής αποχαιρετά και τιμά τον Λάκη Παπαστάθη, έναν από τους πιο σημαντικούς Έλληνες σκηνοθέτες.
«Πολυδιάστατη πνευματική προσωπικότητα, κινηματογραφιστής και συγγραφέας, ένας «λογοτέχνης της εικόνας», όπως χαρακτηρίστηκε, ο Λάκης Παπαστάθης σκηνοθέτησε μικρού και μεγάλου μήκους ταινίες και ντοκιμαντέρ που απέσπασαν πλήθος βραβείων και ανέδειξαν ένα ξεχωριστό κινηματογραφικό βλέμμα το οποίο επηρέασε τις νεότερες γενιές. Ο ελληνικός πολιτισμός του οφείλει ένα μεγάλο μέρος της καταγραφής του, αφού ως κύριος εκπρόσωπος του πολιτιστικού ντοκιμαντέρ και ιδιαίτερα μέσα από την εκπομπή «Παρασκήνιο», συνέβαλε να δημιουργηθεί το σπουδαιότερο ίσως τηλεοπτικό ιστορικό και πολιτιστικό αρχείο απαθανατίζοντας χαρακτηριστικές προσωπικότητες της πνευματικής ζωής της χώρας».
«Αποχαιρετούμε με θλίψη τον σκηνοθέτη, συγγραφέα και παραγωγό Λάκη Παπαστάθη, έναν σημαντικό εκπρόσωπο του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου. Πολύπλευρα δημιουργικός, ο Λάκης Παπαστάθης υπήρξε ένας από τους θεμελιωτές του πολιτιστικού ντοκιμαντέρ στην ελληνική τηλεόραση. Το στοιχείο που έκανε ιδιαίτερα ξεχωριστή την κινηματογραφική δημιουργία του Λάκη Παπαστάθη ήταν η στενή της σύνδεση με τη λογοτεχνία. Το ΚΚΕ εκφράζει τα συλλυπητήριά του στην οικογένεια και τους οικείους του», αναφέρει ανακοίνωση του ΚΚΕ.
Η Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών αποχαιρετά με θλίψη τον σημαντικό Έλληνα σκηνοθέτη, Λάκη Παπαστάθη. «Το μεγάλο δημιουργικό του έργο φώτισε το πολιτιστικό τοπίο της Ελλάδας, σημαδεύοντας με την επώνυμη γραφή του τα οπτικοακουστικά δρώμενα της κινηματογραφικής τέχνης κι όχι μόνο», αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση. «Από τις πρώτες του δημιουργίες μικρού μήκους υπήρξε ένας από τους στυλοβάτες του νέου ελληνικού κινηματογράφου και εν συνεχεία με όλο το κινηματογραφικό του έργο δεκαετιών, στις μεγάλου μήκους ταινίες του και στις σειρές ντοκιμαντέρ που υλοποίησε, απέδειξε τον εμπνευσμένο ρόλο του δημιουργού με τη δύναμη της γραφής του και το προσωπικό εύρος σύλληψης και υλοποίησης της Τέχνης που αγάπησε», προστίθεται στην ανακοίνωση. «Ο Λάκης Παπαστάθης, επίτιμο μέλος του σωματείου μας, στήριξε με τη παρουσία του πάντα τα οράματα και τις διεκδικήσεις των Ελλήνων Σκηνοθετών. Στους νεότερους δίδαξε πως για να γίνεις καλλιτέχνης πρέπει να ζεις σαν καλλιτέχνης, να γίνεις ο ίδιος έργο τέχνης, πράγμα που τήρησε και διατήρησε μέχρι το τέλος, χωρίς να φοβάται κανένα τίμημα.Τον αποχαιρετούμε με αληθινή, βαθιά συγκίνηση. Καλό ταξίδι, Λάκη!!!», καταλήγει η Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών.
ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΟ
