Στη γη που γεννήθηκε, μεγάλωσε, έζησε και πρόσφερε μέχρι το τέλος της ζωής του, αναπαύεται από την Κυριακή το απόγευμα ο Μωυσής Ελισάφ, που οδηγήθηκε στην τελευταία του κατοικία στο Εβραϊκό νεκροταφείο της πόλης, μετά από μία πάνδημη κηδεία, που αποτέλεσε και την τελευταία (ή μία ακόμη) επιβεβαίωση της τεράστιας προσωπικότητάς του εκλιπόντος.

Από την Παρασκευή άλλωστε, που έγινε γνωστή η είδηση του θανάτου του, δεκάδες εκπρόσωποι της πολιτειακής και πολιτικής ηγεσίας, πολιτικά κόμματα, ακαδημαϊκοί και άλλοι φορείς από την Ελλάδα και το εξωτερικό έσπευσαν να εκφράσουν δημοσίως τα συλλυπητήριά τους, μιλώντας για τον Μ. Ελισάφ, ως μία εξέχουσα φυσιογνωμία της πόλης, της πολιτικής, της ιατρικής επιστήμης, του πνεύματος και του πολιτισμού.

Η επιβεβαίωση αυτής της αναγνώρισης της προσωπικότητάς του, επισφραγίστηκε στην κηδεία του που έγινε παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας Αικ. Σακελλαροπούλου, του Προέδρου της Βουλής Κων. Τασούλα, του αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, πρώην Πρωθυπουργού Παν. Πικραμμένου, του υφυπ. Περιβάλλοντος Γ. Αμυρά, του αναπλ. υπουργού Προστασίας του Πολίτη Λευτ. Οικονόμου, των βουλευτών των Ιωαννίνων και της Ηπείρου, των πρέσβεων των ΗΠΑ και του Ισραήλ αντίστοιχα, πολιτικών στελεχών όπως ο Ευαγ. Βενιζέλος, ο Γιαν. Μπουτάρης, ο Τ. Γιαννίτσης, του προεδρείου του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου και φυσικά χιλιάδων πολιτών, που είχαν κατακλύσει τους χώρους μέσα και έξω από την Ιερά Συναγωγή.

Η πρώτη στάση της αυτοκινητοπομπής που μετέφερε τον Μ. Ελισάφ έγινε μπροστά από το δημαρχείο της πόλης, όπου και ακούστηκε το πρώτο παρατεταμένο χειροκρότημα, κατά την αναχώρηση της πομπής, με προορισμό τη Συναγωγή.

Συγκίνηση και θερμά λόγια

Η τελετή στη Συναγωγή πραγματοποιήθηκε με το τυπικό της περίστασης, με τον ραβίνο και προσωπικό φίλο του Μ. Ελισάφ να μη μπορεί να συγκρατήσει τα δάκρυά και τη συγκίνησή του.

Ακολούθησαν οι επικήδειοι λόγοι με τον Πρόεδρο της Βουλής Κων. Τασούλα να μιλά για την ανάγκη η χώρα να αποκτήσει περισσότερους Ελισάφ στο μέλλον, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά. «Ο Μ. Ελισάφ διαψεύδει τη θεωρία, ότι οι άνθρωποι που είναι άξιοι και υψηλού επιπέδου, που εκπροσωπούν ένα βαθύ πολιτιστικό προσανατολισμό, δε δύνανται να ασχοληθούν με τα κοινά γιατί αυτό τους αναγκάζει να συμβιβάζονται, να κάνουν εκπτώσεις. Όχι. Οι άνθρωποι με αξία οφείλουν να αναμειγνύονται με τα κοινά και η περίπτωση Ελισάφ με την προ τετραετίας εκλογή του, που προκάλεσε το παγκόσμιο ενδιαφέρον επιβεβαίωσε αυτό ακριβώς. Ότι και η κοινή γνώμη έχει τη ζωτικότητα, το ένστικτο να αντιλαμβάνεται, να αγκαλιάζει και να προτιμά τους ανθρώπους αυτούς και στο δημόσιο βίο. Ο Μ. Ελισάφ κατήργησε τα στερεότυπα, ότι η αξιοσύνη, η ευπρέπεια, και η καλλιέργεια δε συνάδουν με τη μάχη του δημόσιου βίου. Συνάδουν και το παράδειγμα του Ελισάφ είναι παρήγορο και αισιόδοξο και σε αυτό το παράδειγμα που μπορεί να εμπλουτίσει το δημόσιο βίο με περισσότερους Ελισάφ, υποκλίνομαι ως Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων», ανέφερε ο κ. Τασούλας.

Ακολούθησαν οι επικήδειοι του περιφερειάρχη Αλ. Καχριμάνη, του προέδρου του δημ. συμβουλίου Δημ. Παπαγεωργίου, του μητροπολίτη Ιωαννίνων κ.κ Μαξίμου, του πρέσβη των ΗΠΑ Τζ. Τσούνη και του πρέσβη του Ισραήλ Νόαμ Κατς αντίστοιχα, του Ευάγ. Βενιζέλου, του Παναγ. Πικραμμένου, της πρυτάνεως Αν. Μπατιστάτου, του Καθηγητή Παθολογίας και μαθητή του Μ. Ελισάφ, Χαρ. Μηλιώνη, αλλά και συγγενικών του προσώπων.

«Έμαθα αυτά τα τέσσερα χρόνια πως είναι κάποιος που ασκεί διοίκηση, να σκέφτεται στο πνεύμα της εθνικής συμφιλίωσης», είπε ο Αλ. Καχριμάνης, ενώ για την προσφορά ενός ειρηνοποιού με ήθος και σεβασμό αναφέρθηκε ο κ. Μάξιμος. Ο Ευαγ. Βενιζέλος στάθηκε στη μεγαλύτερη προσφορά του Μ. Ελισάφ, που είπε πως ήταν «το ίδιο το παράδειγμα της ζωής του, η πορεία του από την ημέρα που γεννήθηκε, με αυτήν την καταγωγή και το πώς στην πορεία μεγαλούργησε. Ανύψωσε τα Γιάννενα σε βαθμό που δύσκολα μπορεί κάποιος να τον φτάσει και πρόσφερε πολλά και στην πόλη του και στην Ελλάδα», ανέφερε.

Με εμφανή τη συγκίνησή του ο Καθηγητής Χαρ. Μηλιώνης είπε μεταξύ άλλων:

«Πολύτιμη η κληρονομιά που μας αφήνεις. Μεγάλος ο πόνος και η θλίψη που μας αφήνεις. Μεγάλο το χρέος που μας αφήνεις να υπηρετούμε τον άνθρωπο και την επιστήμη. Δανείζομαι και αλλάζω τα λόγια του αγαπημένου σου ποιητή από τον τόπο μας για να σου πω με πόνο: «Δάσκαλε, εσύ δεν θα πεθάνεις. Η φλόγα της ψυχής σου μας ζεσταίνει και μας οδηγεί. Πεθαίνουν οι δάσκαλοι; Όχι, δεν πεθαίνουν!».

Ακολούθησε η ταφή του Μ. Ελισάφ στο Εβραϊκό νεκροταφείο, όπου από τη μία το μεσημέρι είχε συγκεντρωθεί πλήθος πολιτών, που περίμεναν υπομονετικά για να πουν το τελευταίο «αντίο» σε μία σπουδαία προσωπικότητα.

Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ