Η λεηλασία των εκκλησιών και μοναστηριών της Ηπείρου από τη δεκαετία του 1970, αλλά περιστασιακά και παλαιότερα, κυρίως όμως μετέπειτα στη δεκαετία του 2000, που «πλήγωσε» και το πολιτιστικό απόθεμα και το θρησκευτικό – λατρευτικό συναίσθημα των Ηπειρωτών, ήταν το καμπανάκι κινδύνου και η επιβεβαίωση, για το διαχρονικό ενδιαφέρον αρχαιοκάπηλων, να αναζητήσουν, να βρουν και να κλέψουν εν τέλει διακινώντας προς όφελός τους, τα εκκλησιαστικά αντικείμενα.

Ωστόσο, μερικές ακόμη ενδιαφέρουσες πτυχές και για τις κλοπές και διαρρήξεις από εκκλησίες και μοναστήρια, όπως όμως και γενικότερα για την αναζήτηση αρχαιολογικών θησαυρών στην Ήπειρο ήρθαν στο φως της δημοσιότητας στην ημερίδα της περασμένης Παρασκευής, με τίτλο «Κλεμμένες αρχαιότητες, λαοί χωρίς μνήμη», που διοργανώθηκε από το υπ. Πολιτισμού και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων.

Κάτοχοι και χρήστες

ανιχνευτών μετάλλων

Μία τέτοια πτυχή αναφέρεται στο πλήθος της κατοχής και χρήσης των ανιχνευτών μετάλλων στην Ήπειρο, μέσω των επίσημων στοιχείων που διαθέτει το υπουργείο Πολιτισμού και οι αρμόδιες διευθύνσεις του.

Ο αριθμός των νόμιμων κατόχων ανιχνευτών μετάλλων στην Ήπειρο προσεγγίζει τους 400(!) ενώ μικρότερος, αλλά όχι ασήμαντος είναι ο αριθμός εκείνων, που έχουν εκδώσει και άδεια χρήσης.

Η κατοχή και χρήση των ανιχνευτών μετάλλων, μέσα από τη νόμιμη οδό επιβεβαιώνει με σαφή τρόπο και ανάλογη διάσταση, το μέγεθος του πραγματικού ενδιαφέροντος για τους κρυμμένους αρχαιολογικούς και όχι μόνο, θησαυρούς στην Ήπειρο, με σκόρπιες πληροφορίες να κυκλοφορούν εδώ και αιώνες, πότε για τον κρυμμένο θησαυρό του Αλή πασά και πότε για τα κιβώτια με τις χρυσές λίρες που θάφτηκαν την περίοδο πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την Κατοχή.

Όπως επιβεβαιώνουν και οι αρχαιολόγοι του υπ. Πολιτισμού, όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των νόμιμων κατόχων και δικαιούχων άδειας χρήσης, τόσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός εκείνων που έχουν αγοράσει παράνομα τους ανιχνευτές και έχουν κάνει ή σκοπεύουν να κάνουν χρήση τους…

Στην ημερίδα για την αρχαιοκαπηλία την περασμένη Παρασκευή, ο Κων. Τσάλλος, αρχαιολόγος στο Τμήμα Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του υπ. Πολιτισμού παρουσίασε τα στοιχεία που αφορούν στην Ήπειρο με τους νόμιμους κατόχους ανιχνευτών μετάλλων και εκείνους που έχουν εκδώσει άδεια χρήσης.

Νόμιμη αγορά

και χρήση

Το βασικό ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί, είναι το αν η αγορά, κατοχή και χρήση ανιχνευτών μετάλλων είναι νόμιμη ή πώς μπορεί να γίνει. Η αγορά είναι νόμιμη χωρίς διατυπώσεις. Η κατοχή ενός ανιχνευτή επίσης είναι νόμιμη, αφού ο ιδιώτης αγοραστής συμπληρώσει και αποστείλει στο Υπουργείο Πολιτισμού με συστημένη επιστολή, την δήλωση κατοχής ανιχνευτή. Στη δήλωση αναφέρονται το κατάστημα πώλησης, τα στοιχεία του αγοραστή και τα στοιχεία του ανιχνευτή μετάλλων (εργοστάσιο, μοντέλο, σειριακός αριθμός). Συνημμένο χρειάζεται και αντίγραφο αστυνομικής ταυτότητας. Το Υπ.Πο αποστέλλει κατόπιν στον κάτοχο του ανιχνευτή σε 2 εβδομάδες, το δελτίο κατοχής ανιχνευτή στο οποίο αναφέρεται και ο αριθμός μητρώου του. Αυτό το έγγραφο έχει διπλή χρήση. Αφενός καλύπτει νομικά το κάτοχο του ανιχνευτή για τη μεταφορά του μηχανήματος (όχι την χρήση ), σε κάθε τυχόν έλεγχο που θα γίνει από την αστυνομία. Αφετέρου, θα χρειαστεί ώστε να υποβάλει αίτηση για άδεια χρήσης του ανιχνευτή μετάλλων ο κάτοχος.

Ο κάτοχος του ανιχνευτή μπορεί να κάνει αίτηση για άδεια χρήσης, χωρίς κόστος, με τον συγκεκριμένο ανιχνευτή ή ανιχνευτές μετάλλων, τους οποίους έχει δηλωμένους.   Ο ενδιαφερόμενος επικοινωνεί με την τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων

της περιοχής στην οποία θέλει να κάνει χρήση του ανιχνευτή, ώστε να καταθέσει φωτοτυπία δελτίου κατοχής του ανιχνευτή, ένα η περισσότερα αποσπάσματα χαρτών (google earth) με κοντινή ανάλυση, στα οποία πρέπει να είναι σημειωμένες οι περιοχές τις οποίες ενδιαφέρεται να ερευνήσει, χωρίς περιορισμό αριθμού τοποθεσιών.

Η άδεια αποστέλλεται από το υπ.Πο σε χρόνο 2-3 μηνών στον ενδιαφερόμενο. Η συνήθης διάρκεια της είναι 1 έτος. Στην έρευνα δεν προβλέπεται συνοδεία από κρατικούς υπαλλήλους, ενώ δικαιολογείται σκάψιμο έως 20 εκ.

Η έρευνα για θησαυρό

Η ανασκαφή με ανιχνευτή μετάλλων, καλύπτεται κάτω από την νομοθεσία για ανασκαφή προς έρευνα θησαυρού. Η άδεια για ανασκαφή θησαυρού έχει κόστος το οποίο καλύπτει το ημερομίσθιο των κρατικών υπαλλήλων που θα είναι παρόντες (εφοριακός, εισαγγελέας, αρχαιολόγος), και τα άλλα έξοδα, μαζί με την υποχρέωση του αιτούντος να επαναφέρει το περιβάλλον στην αρχική του κατάσταση μετά την ανασκαφή.

Η άδεια ανασκαφής ορίζεται για συγκεκριμένο τόπο, βάθος ανασκαφής και ημέρες. Στην αίτηση άδειας ανασκαφής ο αιτών μπορεί να αναφέρει ότι θα κάνει χρήση ανιχνευτή μετάλλων, τον οποίο προηγουμένως έχει δηλώσει και έχει λάβει αριθμό μητρώου.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ