Είναι επιτακτική ανάγκη να αντιμετωπιστεί η βία, η εγκληματική βία που απειλεί τη ζωή και την υπόσταση των ανθρώπων. Κι όχι μόνο γιατί έγινε κάτι χθες ή τον προηγούμενο μήνα. Το πρόβλημα της βίας είναι βαθύ και διαχρονικό.

Αλλά και γιατί διανύουμε, μία μακρά περίοδο κρίσης που έχει επηρεάσει ριζικά τον τρόπο ζωής μας και μας έχει απομακρύνει από  τον στόχο της χειραφέτησης και της ελευθερίας. Από τον κόσμο που η μη βία θα είναι ο κανόνας.

Κι έχει σημασία να θυμόμαστε ότι διαχρονικά, τα στεγανά κάθε είδους, τα στερεότυπα και η έλλειψη κοινωνικού κράτους και τα πολλά δομικά προβλήματα που συναντάς σε όλες τις κοινωνίες, κυρίως στην απουσία ολοκληρωμένων θεσμικών πλαισίων, επιτρέπουν σε θύλακες άτυπης εξουσίας, σε όσους έχουν ή θεωρούν ότι κατέχουν δύναμη, να εγκληματούν και να χρησιμοποιούν τη βία προς όφελος των συμφερόντων τους.

Θέλει όμως και προσοχή στην αντίδραση που απαιτείται, γιατί υπάρχει και ο κίνδυνος να αναπτυχθεί παράλληλα και μία πολιτική ηθικού πανικού, που θα οδηγήσει στην χειραγώγηση των ανθρώπων και σε πειθάρχηση που διαλύει τη βάση των πολιτικών και κοινωνικών μας δικαιωμάτων. Αν η αντίδραση είναι άλογη, έξω από τους θεσμούς δικαίου, τότε μπορεί να πάρει και διαστάσεις που δεν τις θέλουμε, που θα λειτουργούν έξω από τις κοινωνικές ανάγκες.

Να εμπιστευτούμε τους θεσμούς και να στηρίζουμε τον πολίτη.

Θέλουμε να συνεχίσουμε να μιλάμε μεταξύ μας, να εκδηλώνουμε τα συναισθήματά μας, να δρούμε από κοινού, να κάνουμε ακόμα και λάθη, να μπορούμε να ζητάμε συγγνώμη, αλλά να λέμε κι ευχαριστώ. Ορθώνοντας, όμως, παράλληλα τείχη στη βία, το έγκλημα, την οργανωμένη εκμετάλλευση. Μόνο μία δυνατή κοινωνία που πατά γερά στα πόδια της, μπορεί να αποτελέσει και ανάχωμα στον ανορθολογισμό της βίας και του εγκλήματος.

Πολλαπλά συνεπώς τα καθήκοντά μας.

Μπορεί όμως. να γίνει κάτι τέτοιο στους καιρούς που ζούμε; Μπορούμε να ζήσουμε έστω ατελείς, αλλά αγωνιούντες για επικοινωνία και συγκίνηση, υποστηρικτικοί στο Δίκαιο και τη θεσμική δημοκρατία, χωρίς όμως μαζική καταστολή, εξελιγμένα συστήματα παρακολούθησης και ελέγχου και καθολικές νομικές απαγορεύσεις της έκφρασης;

Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τη βία εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα τις ελευθερίες μας και την κοινωνική δικαιοσύνη; Γιατί η βία είναι επίθεση στη δημοκρατία και την κοινωνία, επίθεση στον άνθρωπο.

Και θα το κάνουμε μόνοι μας κερδίζοντας μία ατομική όσο γίνεται ελευθερία ή θα βρούμε και συλλογικούς τρόπους ώστε να είμαστε όλοι μας καλά;

Προς τα μπρος θέλει να βλέπει η πόλη

Είναι λογικό να μας αρέσουν τα παλιά Γιάννενα, ακόμα και αυτά της δεκαετίας του ’70 και του ’80. Πολύς κόσμος μόλις βλέπει φωτογραφίες από την πλατεία των παλιότερων χρόνων αμέσως αισθάνεται αυτό το ζεστό συναίσθημα της νοσταλγίας.

Ας παραδεχθούμε όμως και μία βασική αλήθεια: Μιλάμε για τα Γιάννενα με τους πολύ λιγότερους κατοίκους και τα ακόμα λιγότερα αυτοκίνητα. Ο κενός χώρος, που δεν δέχεται καμία πίεση μοιάζει πολύ καλύτερος από την πόλη των παρκαρισμένων πάνω στα πεζοδρόμια αυτοκινήτων, σήμερα. Και λογικό είναι.

Ως ένα βαθμό, τα ωραία Γιάννενα ήταν και τα πιο μικρά Γιάννενα. Κάπου εκεί στην πορεία προς τη μεγέθυνση χάθηκε και η ισορροπία, χάθηκε συνολικά η μπάλα. Για αυτό άλλωστε και δεν υπάρχει καμία δυνατότητα επιστροφής «στα παλιά». Και δεν χρειάζεται άλλωστε.

Τα Γιάννενα σήμερα είναι μία πόλη που προσφέρει πολύ περισσότερα πράγματα στους κατοίκους της από όσα έκανε στο παρελθόν. Μπορείς να ζεις σήμερα στα Γιάννενα όπως ζει και ένας συνομήλικός σου σε οποιαδήποτε άλλη πόλη στην Ευρώπη. Με μία κρίσιμη, μεγάλη διαφορά. Μπορείς και εδώ να έχεις πρόσβαση σε υπηρεσίες, δίκτυα, ενημέρωση, κι όλα όσα κάνουν σε όλες τις πόλεις οι άνθρωποι, χωρίς όμως εκείνο το πλαίσιο υποστήριξης του τρόπου ζωής που έχουν οι καλύτερες ευρωπαϊκές πόλεις.

Αν είναι συνεπώς κάτι να συζητήσουμε, δεν είναι πώς θα γίνουμε ξανά η κηπούπολη των ρετρό φωτογραφιών, αλλά πώς θα γίνουμε μία σύγχρονη πόλη της προσβασιμότητας, του πολιτισμού, του πράσινου και της ποιότητας ζωής, για όλους.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr