Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Προστασία των Παιδιών από τη Σεξουαλική Κακοποίηση και Εκμετάλλευση, παρουσιάστηκε στην κοινή συνεδρίαση των συναρμόδιων Επιτροπών της Βουλής.

Παρέμβαση έκανε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης ο οποίος τόνισε ότι η κακοποίηση ανηλίκων και ειδικά η σεξουαλική κακοποίηση αναδεικνύεται σε κοινωνική απειλή, αλλά τόνισε ότι η εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου δεν είναι μια βιαστική αντίδραση στις πρόσφατες σοκαριστικές ειδήσεις, αλλά για μεθοδική αντιμετώπιση μιας διαρκούς και ευαίσθητης πρόκλησης.

Μίλησε για τη διεθνή διάσταση, αλλά και τις κρυφές πτυχές του προβλήματος, επισημαίνοντας ότι το Συμβούλιο της Ευρώπης προειδοποιεί ότι ένα στα πέντε παιδιά μπορεί να πέσει θύμα κάποιας μορφής εκμετάλλευσης.

Είπε ακόμη ότι στη συντριπτική πλειοψηφία οι δράστες βρίσκονται στο άμεσο οικογενειακό περιβάλλον και ένα μικρό ποσοστό καταγγέλλονται, δηλαδή στην ουσία παρά την πρόοδο που σημειώνεται σε σχέση με παλιότερα, λίγα παραμένουν τα θύματα που σπάνε το φόβο ζητώντας βοήθεια και αυτή η βοήθεια συχνά προσκρούει στην επαρκή στοιχειοθέτηση του περιστατικού.Τόνισε ότι οι αιτίες είναι γνωστές, πολλές και αλληλένδετες: τη σιωπή ευνοούν τα στερεότυπα τα οποία συχνά καταλήγουν στον στιγματισμό του θύματος, η αδράνεια στον περίγυρο, η επικάλυψη των αρμοδιοτήτων των υπηρεσιών και πολυνομία φέρνουν καθυστερήσεις στις διώξεις των εγκλημάτων και τέλος διαχρονικές αγκυλώσεις της ελληνικής κοινωνίας αλλά και της ελληνικής οικογένειας έρχονται με τη σειρά τους να πριμοδοτήσουν τη συγκάλυψη, είπε ο πρωθυπουργός.

Ανέφερε ότι σ’ αυτά τα ανοιχτά ζητήματα παρεμβαίνει τώρα το Εθνικό Σχέδιο Δράσης με στόχο τη μηδενική ανοχή στη σεξουαλική βία κατά των παιδιών αλλά και σε κάθε μορφή εκμετάλλευσής τους.

Τόνισε ακόμα πως είναι ένας οδικός χάρτης καλά μελετημένος που ξεκινά από την πρόληψη και τη θωράκιση των ιδίων των ανηλίκων και των οικογενειών τους, περνά στη γρήγορη διερεύνηση αυτών των υποθέσεων για να καταλήξει στην καταδίκη των ενόχων και την αρμόζουσα περίθαλψη των θυμάτων.

Αναφέρθηκε δε σε δύο καινοτομίες που εισάγονται: Το Ενιαίο Εθνικό Πρωτόκολλο Διαχείρισης Κρουσμάτων και το Εθνικό Αρχείο Καταγραφής και Επιτήρησης Κρουσμάτων, αλλά και στη σημασία της διαπαιδαγώγησης των ίδιων των ανηλίκων ώστε να κατανοούν πότε μπορεί να είναι θύματα μιας σεξουαλικής κακοποίησης.

Κλείνοντας την παρουσίαση του σχεδίου επεσήμανε ότι προβλέπονται περισσότερες δομές φροντίδας ανηλίκων με μέριμνα του Ινστιτούτου Υγείας, με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης συστήνονται δύο κέντρα ημερήσιας περίθαλψης κακοποιημένων παιδιών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Στις δύο αυτές πόλεις όπως και στον Πειραιά θα ιδρυθούν δύο ακόμη ειδικά κέντρα υποστήριξης οικογένειας και 9 επιπλέον επικεντρωμένα στην αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας, ανέφερε. Πρόσθεσε πως είναι πολύ σημαντικό ότι το έργο αυτό θα παρακολουθείται από τον υπουργό Επικρατείας υπεύθυνο για τον συντονισμό του κυβερνητικού έργου Ακη Σκέρτσο και θα τον συνεπικουρούν ο Εθνικός Συντονιστής και η Επιτροπή Παρακολούθησης Δημοσίων Πολιτικών μέσω της οποίας θα εκπροσωπούνται τα 12 υπουργεία που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο εμπλέκονται σε αυτό.

Ενιαίο πρωτόκολλο

Ενιαίο πρωτόκολλο διαχείρισης υποθέσεων σεξουαλικής κακοποίησης από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, ώστε να αποφεύγεται η δευτερογενής θυματοποίηση των παιδιών από τις κρατικές υπηρεσίες και δημιουργία κοινού μητρώου θυμάτων και ειδικού ποινικού μητρώου θυτών, ώστε να μην ξαναπλησιάζουν παιδιά μετά την καταδίκη τους, περιλαμβάνει το Εθνικό Σχέδιο.

Οι 11 πολιτικές και οι 80 δράσεις που περιλαμβάνει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης είναι συμφωνημένες με τα συνολικά 12 συνεργαζόμενα υπουργεία, 6 εκ των οποίων – είναι τα Υπουργεία Εργασίας και Κοινωνικής Πρόνοιας, Παιδείας, Υγείας, Δικαιοσύνης και Προστασίας του Πολίτη και Αθλητισμού. Όπως εξήγησε ο υπουργός Επικρατείας Ακης Σκέρτσος, μιλώντας στη Βουλή, πολλές από τις πολιτικές έχουν ξεκινήσει ήδη να υλοποιούνται ενώ όλες όσες είναι ώριμες, τα τρία τέταρτα έχουν ενταχθεί με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση στα ετήσια προσχέδια δράσης των Υπουργείων για το 2023 και εντεύθεν.

Οι Φορείς Παιδικής Προστασίας

Έμφαση στις πολιτικές πρόληψης, ελέγχου και ενδυνάμωσης έδωσε η υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Δόμνα Μιχαηλίδου, κατά τη συζήτηση στη βουλή, του «Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Προστασία των Παιδιών από τη σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση», τονίζοντας ότι «στόχος μας είναι η άμεση αποτροπή και αντιμετώπιση της παιδικής κακοποίησης με την δημιουργία ενός ισχυρού πλαισίου».

«Αυστηρό πλαίσιο για τους Φορείς Παιδικής Προστασίας που δεν αφήνει περιθώρια ανάπτυξης κακοποιητικών συμπεριφορών δεν υπήρχε στην Ελληνική Πολιτεία πριν το 2021 και την ψήφιση του Νόμου 4837. Η απαγόρευση κακοποιητικών συμπεριφορών ήταν μια γενική επιταγή, η οποία επαφίονταν στην ευαισθησία, την εγρήγορση και το αίσθημα ευθύνης του προσωπικού και των υπευθύνων Φορέων», σημείωσε η υφυπουργός Εργασίας.

Όπως είπε η κ. Μιχαηλίδου, οι τρεις βασικοί άξονες των πολιτικών για την προστασία των ανηλίκων που ήδη εφαρμόζει το υπουργείο αφορούν:

-Την πρόληψη και την άμεση αντιμετώπιση των περιστατικών παιδικής κακοποίησης.

-Τον προληπτικό έλεγχο και την ανοιχτή δίοδο επικοινωνίας που χρειάζεται ο πολίτης με την Πολιτεία και τις αρμόδιες αρχές.

-Την ενδυνάμωση του ευάλωτου παιδιού.

Ψυχολόγοι στα σχολεία

«Υφαίνουμε δίχτυ προστασίας για κάθε παιδί. Προλαμβάνουμε, ευαισθητοποιούμε, συμβάλλουμε στην αντιμετώπιση περιστατικών σεξουαλικής παρενόχλησης και προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας», είπε η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως, ενημερώνοντας τις επιτροπές της Βουλής για τα βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα του υπουργείου, «ώστε κάθε παιδί να αισθάνεται ασφαλές, να μπορεί να σπάσει τη σιωπή του, να βρει ανταπόκριση σε ένα βελτιωμένο συνεκτικό πλαίσιο υποστήριξης».

«Ο πρώτος στόχος είναι ένας. Τα παιδιά μας να μιλήσουν», είπε η Νίκη Κεραμέως και εξήγησε ότι τα άμεσα μέτρα είναι:

– ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί στα σχολεία. «Με την προηγούμενη διακυβέρνηση υπήρχαν περίπου 1700 ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί στα σχολεία. Τώρα είναι περισσότεροι από 3.200 που υποστηρίζουν την εκπαιδευτική κοινότητα», είπε η υπουργός Παιδείας.

– υποστηρικτικοί φορείς παρεμβαίνουν άμεσα στα σχολεία, προς υποστήριξη σε κάθε περιστατικό, με σκοπό την ασφάλεια των μαθητών, της εκπαιδευτικής κοινότητας και την εύρυθμη λειτουργία του σχολείου. Από το 2018 αυξήθηκε κατά 152% η συνολική δαπάνη για υποστηρικτικές δομές.

– θεσμοθέτηση Συμβούλου Σχολικής Ζωής. «Είναι το πρώτο σημείο αναφοράς για τα παιδιά, που θέλουν να μοιραστούν κάτι που τους απασχολεί», είπε η υπουργός Παιδείας.

– οριζόντιες επιμορφώσεις των στελεχών εκπαίδευσης, σε συνεργασία με ΑΕΙ.

– πιλοτική εφαρμογή της διαμεσολάβησης.

Τα μακροπρόθεσμα μέτρα του υπουργείου Παιδείας είναι:

– εντάχθηκε η σεξουαλική αγωγή, ως υποχρεωτικό μάθημα, σε όλα τα σχολεία της χώρας, σε δημοτικό και γυμνάσιο. Στο Δημοτικό το μάθημα εστιάζει στο να γνωρίσουν το σώμα τους τα παιδιά, τι συνιστά ασφαλές άγγιγμα.

– στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα εντάχθηκαν θεματικές όπως ο σεβασμός των άλλων, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα, η αντιμετώπιση διακρίσεων, η ισότητα των φύλων, ο σχολικός και διαδικτυακός εκφοβισμός.

– οριζόντιες επιμορφώσεις. Ήδη έχουν γίνει 125.000 επιμορφώσεις για τα εργαστήρια δεξιοτήτων

– με τη νέα ύλη καλλιεργείται πνεύμα κατά της βίας και των διακρίσεων.

Η Μερόπη Τζούφη

«Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης που παρουσίασε η κυβέρνηση για την κακοποίηση των παιδιών είναι αποσπασματικό και συντηρητικό, ενώ εστιάζει επίμονα στην αστυνομοκρατία και την ποινική τιμωρία» τόνισε η Μερόπη Τζούφη μιλώντας στη Βουλή.

Παράλληλα, σημείωσε πως ο μονοπροσανατολισμός του κυβερνητικού σχεδίου στα φαινόμενα σεξουαλικής κακοποίησης, αγνοώντας το ευρύτερο φάσμα κακοποίησης, γίνεται για λόγους καθαρά επικοινωνιακούς. Η βουλευτής Ιωαννίνων του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ υπογράμμισε πως σε μια κοινωνία που τα παιδιά βρίσκονται αντιμέτωπα με τη φτώχεια, την σχολική διαρροή, την αναπηρία, τη φυλετική και πολιτισμική ευαλωτότητα, υπάρχει πρόσφορο έδαφος για φαινόμενα παιδικής κακοποίησης: σωματικής, ψυχικής, σεξουαλικής. Επίσης ανέφερε πως στην Ελλάδα τα φαινόμενα αυτά υποεκτιμούνται και υποκαταγράφονται.

Υπενθύμισε μια σειρά από θετικές ρυθμίσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ όπως τη «Θεματική Εβδομάδα» στα σχολεία και τις εκπαιδευτικές δράσεις για τις έμφυλες ταυτότητες και τα σεξουαλικά δικαιώματα, την ένταξη των παιδιών προσφύγων στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα και την εξάλειψη του κοινωνικού τους αποκλεισμού. Επίσης τη στελέχωση των σχολείων με ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς, τη διδασκαλία της «Αγωγής Υγείας» από εξειδικευμένους επαγγελματίες της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.

Στη συνέχεια, η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ επεσήμανε πως για να υπάρξουν αποτελέσματα χρειάζεται πρόληψη, έγκαιρη ανίχνευση και διάγνωση των περιστατικών, νομική προστασία και ψυχοκοινωνική υποστήριξη του παιδιού-θύματος. Επιπλέον, απαιτούνται ειδικά μέτρα για τα ευάλωτα παιδιά σε φτώχεια, αναπηρία και κοινωνικό αποκλεισμό.

Επιμέλεια ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ