Μέσα σε κλίμα συγκίνησης, τιμήθηκε το Σάββατο το πρωί η μνήμη των 19 Γιαννιωτών, ανδρών και γυναικών που εκτελέστηκαν το καλοκαίρι του 1948, κατά τον εμφύλιο μετά από την καταδίκη στα έκτακτα στρατοδικεία.

Στον χώρο του μνημείου στο Σταυράκι, κοντά στον τόπο των εκτελέσεων, όπως κάθε χρόνο, στην εκδήλωση του Δήμου Ιωαννιτών και παρουσία εκπροσώπων τοπικών αρχών καθώς και των συγγενών των εκτελεσθέντων, τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση, 74 χρόνια μετά από μία από τις πιο δραματικές περιόδους στην ιστορία της πόλης ενώ ακολούθησε κατάθεση στεφάνων.

Ομιλία Δημάρχου

Στην ομιλία του ο Δήμαρχος Μ. Ελισάφ έδωσε βαρύτητα στη διαχείριση σήμερα της τραυματικής μνήμης και την ανάγκη στοχασμού πάνω στα κρίσιμα ιστορικά γεγονότα.

«Νάμαστε ξανά στη μαύρη επέτειο. Σήμερα όμως, θα μου επιτρέψετε να παρακάμψω το  «πώς έγινε το αποτρόπαιο γεγονός της εκτέλεσης», αλλά και το «γιατί συντελέστηκε αυτό το τερατούργημα, ανάμεσα σε τόσα και τόσα άλλα». Και  ο λόγος είναι ο εξής: Ήδη, μπαίνουμε σε μια πλανητική πλέον αβεβαιότητα. Ο πλανήτης όλος με κομμένη την ανάσα  παρακολουθεί μετά την εισβολή στην Ουκρανία τον νέο Αρμαγεδδόνα  που συντελείται  και μάλιστα στην καρδιά της Ευρώπης. Σαν να μη μάθαμε τίποτα από τους δύο Παγκοσμίους πολέμους του αιώνα των άκρων» ανέφερε αρχικά ο Δήμαρχος και πρόσθεσε: «Είναι γνωστή η διάσημη πρόταση του Χέγκελ που έλεγε ότι ‘η ιστορία ένα διδάσκει ότι δεν διδάσκει τίποτε’.

Πράγματι η ιστορία δεν διδάσκει τίποτε και άρα ούτε και οι επέτειοι.  Δεν διδάσκει τίποτα, όχι γιατί δεν έχει να διδάξει. Έχει να διδάξει και η ιστορία και οι επέτειοι. Διδάσκει όμως μόνον, αν υπάρχουν μαθητές που να ενδιαφερθούν να μάθουν από το παρελθόν που ποτέ δεν παρέρχεται. Τότε θα δουν ότι η ιστορία σίγουρα διδάσκει και άρα και οι επέτειοι.

Ή, τουλάχιστον προειδοποιεί, σημαίνει και επισημαίνει, ώστε να μην επαναλαμβάνονται τα λάθη του παρελθόντος. Η ιστορία όμως όπως και οι επέτειοι, σημαίνουν και προειδοποιούν  μόνον όσους εγκύπτουν με διάθεση μαθητείας να ακούσουν τα μηνύματά της. Προειδοποιούν και διδάσκουν, δηλαδή, μόνον τους ‘μαθητές’ που είναι έτοιμοι να δεχτούν και να διαχειριστούν με βάση μια νέα κουλτούρα της τραυματικής μνήμης ιδιαίτερα επιτακτική μιας εμφύλιας σύρραξης.

Ειδικότερα μάλιστα, η πολιτική διαχείριση της τραυματικής μνήμης των εμφυλίων πολέμων παρουσιάζει δυσεπίλυτα προβλήματα που μοιάζουν με τη διαχείριση της τραυματικής μνήμης αλλοεθνών εμπολέμων, αλλά κυρίως  διαφέρουν.

Είναι προφανές ότι μετεμφυλιακά υπάρχουν και θύτες και θύματα. Και βέβαια και νικητές και ηττημένοι. Η συνέπεια είναι η βία ως μνήμη στον εμφύλιο  πόλεμο να συνιστά  ένα εύφλεκτο  σχεδόν διαρκές κατάλοιπο του παρελθόντος που μπορεί ανά πάσα στιγμή να απειλήσει το παρόν.  Αυτό έχει ως συνέπεια η επιταγή μιας ευρείας λήθης να μην είναι εύκολη, καθώς η τραυματική μνήμη μεταφέρεται από γενιά σε γενιά. Αν και οι επόμενες γενιές, χάριν  ενός υγιέστερου κοινού μέλλοντος ολοένα και μειώνουν την ενασχόλησή τους με το παρελθόν. Σε κάθε περίπτωση οι μεν θύτες θέλουν να ξεχάσουν ή έστω να αποσιωπήσουν και σε κάθε περίπτωση να μην αναθεωρηθεί η ιστορία.  Τα θύματα όμως θέλουν να θυμούνται και επιπλέον στην καταγραφή του παρελθόντος  να αποτυπωθεί και η δική τους οπτική.».

Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο Δήμαρχος τόνισε μεταξύ άλλων: «Και τελειώνω με τα λόγια του Θουκυδίδη, αλλά και με εκείνα που άρχισα: ‘Έργω και δηλούσθαι τας  τιμάς’ .Οι τιμές θα πρέπει να αποδίδονται από τους νεότερους με ισοδύναμα έργα του παρόντος. Το χρέος το δικό μας είναι να εκφορτώσουμε την ιστορική εμπειρία και κυρίως τη θυσία εκείνων στο άμεσο παρόν και να τη μεταλλάξουμε σε γενναία ροπή ενέργειας του παρόντος, ώστε , και εμείς, αλλά προ πάντων τα παιδιά μας αύριο, να φράξουμε κάθε ρωγμή απ’ όπου ακόμη και ίχνος παρόμοιας απειλής να σκιάσει το μέλλον μας. Χωρίς βέβαια εκπτώσεις στην Αλήθεια, τη Δικαιοσύνη και την Ειρήνη».

Κατάθεση στεφάνων

Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων από την βουλευτή Ιωαννίνων Μερόπη Τζούφη, τον Δήμαρχο Ιωαννίνων κ. Μωυσή Ελισάφ, τον Πρύτανη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Τριαντάφυλλο Αλμπάνη, καθώς και εκπροσώπους τοπικών αρχών ενώ στεφάνια και λουλούδια κατέθεσαν μέλη των οικογενειών των εκτελεσθέντων.