Οι κινηματογράφοι στα Γιάννινα είναι μια ακόμη ενδεικτική εικόνα, για το πως διαμορφώθηκε η πόλη μας, μετά από τότε που σταμάτησε το νυφοπάζαρο των Γιαννιωτών στην πλατεία! Ανθάκια από τα δέντρα της πόλης, κομμένα.

Οι θύμισες από το βάθος του χρόνου ξεπηδούν μπροστά μου ολοζώντανες, καθώς ανηφορίζω την οδό Αβέρωφ.

Φθάνοντας στο τέλος της οδού, στα αριστερά, εκεί που είναι σήμερα η Εθνική τράπεζα, ανεβαίνοντας τρεις σειρές από σκάλες έφθανες στην είσοδο του στρατιωτικού κινηματογράφου, και μετά ΔΩΔΩΝΗ. Στο κάτω μέρος της σκάλας υπήρχαν φωτογραφίες για την ταινία που παιζόταν σε ταμπέλες,  με ύψος δυο περίπου μέτρα και πλάτος εκατόν τριάντα εκατοστά. Άλλη ταμπέλα είχε φωτογραφίες από τα έργα που θα παιζόταν προσεχώς. Σε όλες τις ταμπέλες υπήρχε η ένδειξη:

ή “ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΝ”  ή ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΟΝ” ή “ΑΥΣΤΗΡΩΣ ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΟΝ” .     

Πολλά ήταν τα ωραία, τα περίεργα, τα αναπάντεχα, που διηγούνταν οι θεατές για τους θεατές. Μια φορά στον κινηματογράφο αυτόν πήγε να μπει ένα ζευγάρι. Έκοψε από το ταμείο μόνο ένα εισιτήριο! Στην πόρτα ήταν αυτός που κρατούσε το μισό εισιτήριο και ο εφοριακός. Πίσω τους ήμουν εγώ.

“Πρέπει να κόψετε δυο εισιτήρια τους είπε”.

“Δεν έχουμε άλλα χρήματα είπε ο άνδρας. Είμαστε ανδρόγυνο”.

“Τότε να μπει μόνο ο ένας”, απάντησε ο πορτιέρης.

“Πως να μπει μόνο ο ένας, κάνε μας τη χάρη, μη μας χωρίζεις, δεν έχουμε άλλα χρήματα”.   

“Δεν γίνεται ένας θα μπει”.

“Κάνε μας τη χάρη, μη μας χωρίζεις. Δεν έχεις ακούσει: Ους ο Θεός συνέζευξε, άνθρωπος μη χωριζέτω” .

Ο πορτιέρης και ο εφοριακός γέλασαν με το πολύ συμπαθητικό ζευγάρι και τους άφησαν να μπουν. Έτυχε να καθίσουν μπροστά ακριβώς από μένα. Το κλάμα με λυγμούς που έριξαν, δεν περιγράφεται.

Απέναντι από το ρολόι, ήταν ο χειμερινός κινηματογράφος ΤΙΤΑΝΙΑ. Με τις ταμπέλες μπροστά. Πολλοί ήταν εκείνοι που χάζευαν τις ταμπέλες του, βρέξει, χιονίσει!

Στην ΤΙΤΑΝΙΑ παρακολουθούσαμε ένα καουμπόικο. Ξαφνικά ακούγεται μια φωνή: “Κύριος με το κλακ-κύριος με το κλακ, βγάλτε το, δεν βλέπουμε”.

Ο μπροστινός τίποτε! Ξαναλέει τα ίδια δυο φορές ακόμη. Οπότε γυρίζει ο κύριος με τη ρεπούμπλικα και του λέει με τη βραχνή φωνή του: “Μάκη αδελφέ, ο Γιάννης είμαι, ο αδελφός σου, πως να το βγάλω, που είμαι ακούρευτος και αχτένιστος”;  Ο Μάκης με το σκοπ, ο καλουτσνός πάντα, όταν πήγαινε κινηματογράφο και είχε έργο με υπότιτλους, πλήρωνε το εισιτήριο για κάποιον, για να του διαβάζει τους υπότιτλους (τα γράμματα), μια και δεν προλάβαινε να τα διαβάσει αυτός!

Λίγο πιο πάνω στη γωνία ήταν η ΓΡΑΝΑΔΑ, ένας κινηματογράφος που λειτούργησε αργότερα, για αρκετά χρόνια. Έφερνε ωραίες και αξιόλογες ταινίες. Η ουρά για ένα εισιτήριο έφθανε, αρκετές φορές, έως το ζαχαροπλαστείο ΔΙΕΘΝΕΣ! Η κυρία Φωτεινή, πάντα χαμογελαστή έκοβε, τα εισιτήρια στην είσοδο. Έπαιρνε από το χέρι του  κάθε ενός το εισιτήριο και το έκοβε, κρατούσε το μισό και το άλλο μισό το έδινε πίσω. Κάποιοι κρατούσαν δυο αποκόμματα από εισιτήρια που είχαν κοπεί  λίγο, τα έβαζαν το ένα πάνω στο άλλο και προσπαθούσαν να μπουν χωρίς να πληρώσουν! Στην κυρία Φωτεινή δεν περνούσαν αυτά!

Υπάρχει ακόμα η είσοδος για τον χειμερινό ΟΡΦΕΑ. Ανεβαίνοντας μερικές σκάλες, έφθανες σε έναν μεγάλο ελεύθερο χώρο (αρκετό μέρος του είναι ακόμη ελεύθερος χώρος, αλλά πιο χαμηλά, από ότι ήταν τότε) και μετά ήταν η είσοδος του κινηματογράφου. Αρκετές φορές, ιδιαίτερα όταν είχε αρχίσει η προβολή της ταινίας, η είσοδος γινόταν από τη διπλανή πόρτα, και πέρναγες από το μπαρ. Όλα τα ρύθμιζε ο Γιάννης

Σε μια προβολή, μπαίνει ο Θανάσης από τη διπλανή πόρτα και φωνάζει: Καλησπέραααα…  Σσσσστ ακούγεται!

“Τι σουτ και μουτ, είπα καλησπέρα, κουφοί είστε”; Απαντάει αυτός.

Καλώς τον, απαντάει κάποιος σιγανά! Δεν έβλεπε και πάει να κάτσει στη θέση που ήταν απέναντι.

“Εεε”, του φωνάζει αυτός που καθόταν στη θέση, “Δε σε θέλω στην αγκαλιά μου, είσαι και εκατό οκάδες”.

Βρίσκει ρωτώντας μια θέση και κάθεται. Γυρίζει στον διπλανό του και του λέει φωναχτά.

“Αδελφέ, πες μου τι έγινε μέχρι εδώ, για να μπω στο νόημα”.

Σσσσστ ακούγεται πάλι!

“Τι σουτ και μουτ, δυο λόγια να μου πει, θέλω, για να καταλαβαίνω τι γίνεται”!

Και γυρίζοντας στο διπλανό του, του ξαναλέει, πες μου δυο λόγια. Τι να κάνει εκείνος του λέει: “Που λες το παιδί”, έτσι λέγαμε τότε τον πρωταγωνιστή, και του λέει με συντομία τι έγινε πριν!

“Ευχαριστώ αδελφέ”, λέει ο Θανάσης.

Τότε ακούγεται μια φωνή. “Έχε γούστο, να μας πεις, να σου διαβάσουμε και τα γράμματα”!

Εκείνη τη στιγμή, κόβεται η ταινία, οπότε ακούγονται φωνές: “Χασάπη τα λεφτά μας”, με πρώτον και με πιο δυνατή φωνή, το Θανάση!

Ο κινηματογράφος αυτός, λειτούργησε για χρόνια στο ίδιο περίπου χώρο, μέχρι  που έγινε το ΣΙΝΕ ΜΠΙΤΑ, απέναντι από το Ρολόι!

Πιο πάνω εκεί που είναι τώρα χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων, ήταν ο θερινός ΟΡΦΕΑΣ. Πριν γίνουν τα κτίρια γύρω από τον χώρο, υπήρχαν, όμορφα σπίτια, με αυλές. Οι αυλές φιλοξενούσαν τζαμπατζήδες και οι ιδιοκτήτες το ανεχόταν!

Στο πίσω μέρος, ήταν το αναψυκτήριο. Μερικοί πιτσιρικάδες, κατάφερναν να ανεβούν στη τσίγκινη σκεπή του και να κρύβονται στα διαλείμματα, όταν οι μικροπωλητές του κινηματογράφου φώναζαν: “Σάμαλι, παστέλ γλυκό, πορτοκαλάδες, λεμονάδες, μπυράλ, …αράπικο φιστίκι, φιστίκι Αιγίνης …”.   

Στην άλλη γωνία του κτιρίου της Περιφέρειας, ήταν ο θερινός ΤΙΤΑΝΙΑ. Ένας ελεύθερος χώρος, πιο άνετος. Και εδώ οι πιτσιρικάδες και όχι μόνο, εύρισκαν τρόπους να βλέπουν τα έργα, χωρίς να πληρώσουν εισιτήριο!

Σε μια ταινία με δράκουλα, ο δράκουλας έψαχνε για το μωρό και πήγαινε προς τα δεξιά του ορόφου, οπότε ακούγεται μια φωνή: “Δράκουλα πας λάθος, το μωρό είναι αριστερά”. Οπότε εκεί που είχαμε την αγωνία, ξεκαρδιστήκαμε στα γέλια.

Απέναντι ακριβώς, εκεί που είναι σήμερα το δικαστικό μέγαρο, ήταν ο ΕΣΠΕΡΟΣ, θερινός κινηματογράφος. Μπροστά ήταν η είσοδος και δεξιά ένας ελεύθερος χώρος, με πράσινο, τρία δέντρα, τριανταφυλλιές και έναν τοίχο.. Πίσω του η καμπίνα προβολής και σκεπασμένο αναψυκτήριο. Παλιά εκεί  στον ακάλυπτο χώρο και πιο πάνω, είχαν φυτευτεί τριανταφυλλιές, που βγάζουν ροδόσταμο.   

Σε μια, από τις προβολές του κινηματογράφου περιείχε πολλά δημοτικά τραγούδια.

Όταν ακούστηκε το “Κάτω στο γιαλό, κάτω στο περιγιάλι, …”, πάρα πολλοί σηκώθηκαν και χόρεψαν! Αυτό έγινε και άλλη φορά με ζεϊμπέκικο!

Αργότερα έγινε ο κινηματογράφος ΠΑΛΛΑΔΙΟ.  Ένας πιο σύγχρονος κινηματογράφος. Πολλές ήταν οι θεατρικές παραστάσεις που έγιναν στην αίθουσά του, μια και είχε όλα τα αναγκαία. Είχε 999 θέσεις για την ακρίβεια και την εφορεία!

Δίπλα στο χειμερινό υπήρχε ο θερινός κινηματογράφος ΠΑΛΛΑΔΙΟ.

Σε μια ταινία, με αναφορά στους πολέμους με τους Γερμανούς, στο τέλος της παράστασης, έμειναν πολλοί και διηγιόταν γεγονότα, σχετικά με τη φυλάκισή τους, μια και ο χώρος του θερινού ΠΑΛΛΑΔΙΟΥ, ήταν ο χώρος που έβγαιναν οι φυλακισμένοι των φυλακών ΦΙΞ, όσοι έβγαιναν, σε ελεύθερο χώρο!   

Ταξιδεύω αφήνοντας την πόρτα της καρδιάς μου ανοιχτή στα όνειρά μου. Ταξίδι ονειρικό στις λεωφόρους της καρδιάς μου.

Ψάχνω ν’ ακούσω τη μακρινή μελωδία της φλογέρας, το χάδι του δοξαριού στο βιολί, στην κεμεντζέ, του κλαρίνου, το νταουλιού, του ακορντεόν να ταξιδεύει στις γειτονιές της όμορφης πόλης μας και το τερέτισμα των τριζονιών, να φθάνουν με κάθε πνοή του ανέμου, να σμίγουν με τις φωνές του Μιτσικελιού.   

Το νερό κυλά στο ποτάμι, χωρίς να σε ρωτά, και έχει το δρόμο του. Έτσι ταξιδεύουμε κι εμείς, αρκεί να βλέπουμε πως  ταξιδεύουμε, χωρίς να μας παρασέρνει το ρέμα.

Η ζωή μ’ έχει διδάξει πως, όσοι λένε πως μπορούν να θάψουν το παρελθόν, κάνουν λάθος, αφού αυτό ανοίγει το δρόμο προς την επιφάνεια με νύχια και με δόντια.

Το παντοδύναμο ποτάμι της λησμονιάς παρασέρνει τα τωρινά, όπως έχει παρασύρει τα περασμένα.

Κρατάει, όμως όλες τις λεπτομέρειες για τον εαυτό του.

Γράφει ο Γιώργος Μακρίδης