Μία πορεία 20 και πλέον ετών ολοκληρώθηκε με ένα ισχυρό αποτύπωμα σε επιστημονικό και αισθητικό επίπεδο στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης, που την προσεχή Τρίτη καθίσταται επίκεντρο μίας σημαντικής τελετής εγκαινίων.

Παρουσία της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη, το βράδυ της Τρίτης 21 Ιουνίου, στις 20.00 θα πραγματοποιηθεί η τελετή απόδοσης του κάτω διαζώματος του θεάτρου σε χρήση, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών συντήρησης και αποκατάστασης.

Παράλληλα, η τελετή των εγκαινίων, θα έχει και μουσικό σκέλος, με τη συνεργασία του δήμου Δωδώνης, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Δωδώνης, που με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Μουσικής, φιλοξενεί την ίδια ημέρα, στις 21.30, στο αρχαίο θέατρο, τη Συμφωνική Ορχήστρα Νέων της Βοστώνης, υπό τη μουσική διεύθυνση του διεθνούς αρχιμουσικού Benjamin Zander.

«Η αναστήλωση του εμβληματικού θεάτρου της Δωδώνης, που θεωρείται η κορωνίδα των υλοποιούμενων εργασιών του αρχαιολογικού χώρου, συνιστά μία καινοτόμο διαδικασία. Αποτελεί το απόσταγμα πολύχρονων και εξειδικευμένων μελετών,  συνδυάζει την συστηματική τεκμηρίωση των αρχιτεκτονικών καταλοίπων με την συστηματική συντήρηση του καταπονημένου αρχαίου υλικού και την αποκατάσταση της γεωμετρίας του μνημείου, και αποσκοπεί στην απόδοσή του προς χρήση στις επόμενες γενιές.

Οι επεμβάσεις γίνονται σύμφωνα με τις πλέον σύγχρονες μεθόδους, με κύριο γνώμονα το σεβασμό στα μνημεία και τη διαχρονική τους αξία.

Το πολυδιάστατο επιστημονικό και τεχνικό έργο, που πραγματοποιείται στα αρχαίο Θέατρο της Δωδώνης από το 2000 και μέχρι σήμερα υποστηρίζεται από ανθρώπινο δυναμικό διαφόρων ειδικοτήτων όπως αρχιτέκτονες, πολιτικούς μηχανικούς, τοπογράφους, αρχαιολόγους, συντηρητές, εργατοτεχνίτες, το οποίο διαθέτει την τεχνογνωσία και την εμπειρία για την υλοποίηση του έργου «Συντήρηση, Αποκατάσταση, Ανάδειξη του Θεάτρου και των άλλων μνημείων του Ιερού της Δωδώνης» στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «ΗΠΕΙΡΟΣ 2014-2020”», αναφέρει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων στην πρόσκλησή της.

Ένα μοναδικό χρονικό

Οι εργασίες που ξεκίνησαν στις αρχές της δεκαετίας του 2000, με πιλοτικό χαρακτήρα και σε αντίστοιχη μορφή, αποδείχθηκε στην πορεία πως ήταν μεν εξαιρετικά δύσκολες, αλλά επίσης πρωτοποριακές ως προς την ιδέα εφαρμογής τους και φυσικά στην ίδια την πρακτική που χρησιμοποιήθηκε. Από την έναρξή τους, οι εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης κλήθηκαν να επιλύσουν μία σειρά πολυεπίπεδων ζητημάτων, όπως ήταν και είναι η συντήρηση του υλικού κατασκευής του μνημείου, η αποκατάστασή του στην αρχική μορφή, μετά τις εκτεταμένες αναστηλωτικές εργασίες του 1960, η χρήση των νέων υλικών και η διαμόρφωση μίας νέας αισθητικής.

Επίσης όμως, στο περιθώριο των κύριων επιστημονικών ζητημάτων τέθηκαν και αντιμετωπίστηκαν τεχνικά ζητήματα οργάνωσης του εργοταξίου και του ανθρώπινου δυναμικού και διαχείρισης του έργου.

Την τελευταία πενταετία το έργο της συντήρησης και αποκατάστασης πέρασε από διαφορετικές «ταχύτητες» καθώς για μία τριετία, υπήρξαν σημαντικές καθυστερήσεις, απόρροια και του γεγονότος της αδυναμίας ολοκλήρωσης του διεθνούς διαγωνισμού για την εγκατάσταση ενός πιλοτικού γερανοφόρου που θα διευκόλυνε και θα επιτάχυνε τη διαδικασία αφαίρεσης των ειδωλίων και επανατοποθέτησής τους, μετά τη συντήρηση στο εργαστήριο. Τελικά, το ειδικό μηχάνημα ανύψωσης και μεταφοράς κατασκευάστηκε εκ των έσω, λειτούργησε όμως αποτελεσματικά και οι εργασίες που απέμειναν, επιταχύνθηκαν ακόμη περισσότερο, έτσι ώστε να ολοκληρωθούν και πλέον το κάτω κοίλο του θεάτρου, να παραδίδεται προς χρήση στο σύνολό του.

Συνέχιση των εργασιών

Πρόσφατα, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ενέκρινε ομόφωνα τη συνέχιση του προγράμματος μελετών και εργασιών συντήρησης και αποκατάστασης του κοίλου του αρχαίου θεάτρου Δωδώνης. Στις αρχές Φεβρουαρίου εγκρίθηκε η προμελέτη – πλαίσιο του μεσαίου κοίλου του θεάτρου και η προμελέτη συντήρησης και αποκατάστασης του Α’ διαζώματος.

Η εκπόνηση της μελέτης – πλαισίου του μεσαίου κοίλου βασίστηκε στην αποτίμηση των εργασιών αποκατάστασης του κάτω κοίλου, στην εμπειρία που αποκτήθηκε κατά την εικοσαετή ενασχόληση με το μνημείο, στη συστηματική παρατήρηση, τεκμηρίωση και καταγραφή της εξέλιξης της παθολογίας του θεάτρου. Μέσα από αυτή τη διαδικασία οριοθετούνται η επιθυμητή έκταση του έργου, η χρονική ιεράρχηση των εργασιών, καθώς και το πρόγραμμα των συμπληρωματικών ερευνών και μελετών που ενδεχομένως θα απαιτηθούν. Κρίσιμοι παράγοντες που επηρέασαν τη διαμόρφωση πρότασης ως προς τον τρόπο επέκτασης των εργασιών στο μεσαίο κοίλο αποτέλεσαν οι παράγοντες «χρόνος» και «φθορά».

Μετά τη θετική γνωμοδότηση του ΚΑΣ, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, είχε δηλώσει μεταξύ άλλων:

«Με την έγκριση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου της επικαιροποιημένης μελέτης-πλαισίου καθίσταται δυνατή η μετάβαση σε ένα νέο διακριτό τμήμα του μνημείου, το μεσαίο κοίλο, η διαχείριση του οποίου αποτελεί βασικό παράγοντα για τη συνέχιση των εργασιών στο σύνολο του μνημείου. Σταθερή προτεραιότητα για το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού αποτελεί η συνέχιση των εργασιών αποκατάστασης του θεάτρου, η προστασία και ανάδειξη του συνόλου των μνημείων του Ιερού, η αναβάθμιση των υποδομών εξυπηρέτησης του κοινού όπως και η βελτίωση της ασφάλειας του χώρου».

Το διεθνές συνέδριο

Η ολοκλήρωση των εργασιών αποκατάστασης στο κάτω κοίλο του θεάτρου και στους πλευρικούς αναλημματικούς τοίχους, όπως επίσης και η απόφαση του υπ. Πολιτισμού, με την έγκριση του ΚΑΣ για τη συνέχιση των εργασιών στο μεσαίο κοίλο, αποτέλεσαν την αφορμή για τη διεξαγωγή του διεθνούς συνεδρίου, που θα πραγματοποιηθεί τον Νοέμβριο στα Ιωάννινα.

Η προετοιμασία για τη διεξαγωγή του συνεδρίου έχει ήδη ξεκινήσει από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων σε συνεργασία με τον δήμο Δωδώνης, που είναι συνδιοργανωτής και ήδη έχουν αποσταλεί οι σχετικές προσκλήσεις συμμετοχής κορυφαίων επιστημόνων της αρχαιολογίας, εντός και εκτός Ελλάδος.

Το αντικείμενο του διεθνούς συνεδρίου που θα έχει τίτλο «Η αποκατάσταση του θεάτρου της Δωδώνης – Τεχνογνωσία και προβληματισμοί», θα είναι η ανάπτυξη ενός επιστημονικού διαλόγου που θα βασίζεται στις εμπειρίες, τους προβληματισμούς, τη δεοντολογία, αλλά κυρίως στην τεχνογνωσία, που αποκτήθηκε σε διάφορα επιστημονικά πεδία, στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου αποκατάστασης και ανάδειξης του αρχαίου θεάτρου.

«Θα γίνει ανταλλαγή απόψεων, κατάθεση κοινών προβληματισμών και προσπάθεια ανάδειξης ενός καινοτόμου διεπιστημονικού πλαισίου κατευθύνσεων που να διασφαλίζει την διεπιστημονικότητα και ποιότητα των επεμβάσεων», σημειώνεται μεταξύ άλλων στο ενημερωτικό σημείωμα της Εφορείας Αρχαιοτήτων.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ