Σε μία νέα φάση εισέρχονται τα πανεπιστήμια της χώρας μετά το νέο μοντέλο λειτουργίας που εισαγάγει το Υπουργείο Παιδείας με το νέο νόμο πλαίσιο που ανακοίνωσε. Ειδικό βάρος θα έχει μία νέα δομή διοίκησης με ένα μοντέλο που θα στηρίζεται στο Συμβούλιο Διοίκησης και λιγότερο στον πρύτανη ενώ εισάγεται και ρόλος για εκτελεστικό διευθυντή – μάνατζερ.

Η διοίκηση

Το νέο προτεινόμενο μοντέλο διοίκησης συνοπτικά περιλαμβάνει τα εξής:

Θεσμοθετείται το Συμβούλιο Διοίκησης του Πανεπιστημίου:

• Αποτελείται από 6 εσωτερικά μέλη που εκλέγονται από το σύνολο των μελών ΔΕΠ του ΑΕΙ και 5 εξωτερικά μέλη που επιλέγονται με αυξημένη πλειοψηφία από τα αναδειχθέντα εσωτερικά μέλη, κατόπιν διεθνούς πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος.

•Τα εξωτερικά μέλη προέρχονται από Καθηγητές Πανεπιστημίων της αλλοδαπής, φυσικά πρόσωπα με ευρεία αναγνώριση ή συμβολή στον πολιτισμό, τις τέχνες, τα γράμματα ή τις επιστήμες, την οικονομία ή την κοινωνία και εκπροσώπους διεθνών οργανισμών ή κοινωνικών εταίρων, όπως αναφέρεται.

• Το Συμβούλιο Διοίκησης ασκεί κυρίως διοικητικές, οικονομικές, διαχειριστικές και στρατηγικές αρμοδιότητες.

Ο Πρύτανης, που είναι και Πρόεδρος του Συμβουλίου Διοίκησης, εκλέγεται με αυξημένη πλειοψηφία από τα μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης. Επιλέξιμοι για τη θέση του Πρύτανη είναι τα 6 εσωτερικά μέλη του Συμβουλίου.

Η εκλογή του Πρύτανη πραγματοποιείται κατόπιν αξιολόγησης αντικειμενικών προσόντων των υποψηφίων (διοικητικά, ακαδημαϊκά και ερευνητικά), της τεκμηριωμένης πρότασής τους για την ανάπτυξη του ΑΕΙ σε τοπικό, εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, καθώς και της πρότασής τους για ομάδα υποψηφίων για το αξίωμα των Αντιπρυτάνεων του ΑΕΙ. Ο Πρύτανης δύναται να παύεται σε περίπτωση σπουδαίου λόγου και στη βάση αυξημένης πλειοψηφίας (8/11) από το Συμβούλιο.

Οι Αντιπρυτάνεις ορίζονται από το Συμβούλιο Διοίκησης κατόπιν πρότασης του υποψήφιου Πρύτανη κατά τη διαδικασία της εκλογής του. Δεν αποτελούν μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης. Οι αρμοδιότητές τους καθορίζονται με βάση τον τομέα ευθύνης που τους ανατίθεται από τον Πρύτανη, κατόπιν σύμφωνης γνώμης του Συμβουλίου. Δύναται να παύονται κατά τη διάρκεια της θητείας τους για σπουδαίο λόγο.

Δίνεται ακόμα η δυνατότητα επιλογής Εκτελεστικού Διευθυντή. Ο Εκτελεστικός Διευθυντής επιλέγεται από το Συμβούλιο Διοίκησης, κατόπιν δημόσιας πρόσκλησης για στελέχη αυξημένων προσόντων εντός ή εκτός του ΑΕΙ, με θητεία παράλληλη με αυτή του Συμβουλίου. Δύναται να παύεται πριν τη λήξη της θητείας του για σπουδαίο λόγο.

Ενώ το Συμβούλιο Διοίκησης είναι το ανώτερο όργανο για το σύνολο των διοικητικών, οικονομικών και στρατηγικών αρμοδιοτήτων, η Σύγκλητος ασκεί κυρίως ακαδημαϊκές και ερευνητικές αρμοδιότητες. Αποτελείται από τους: Πρύτανης, Κοσμήτορες, Πρόεδροι και εκπρόσωποι ΕΕΠ, ΕΔΙΠ, ΕΤΕΠ και φοιτητών.

Νέες προβλέψεις

Κατά τα άλλα στο νέο νομοσχέδιο προβλέπονται νέα προγράμματα σπουδών, τα οποία, σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας, «προάγουν την κινητικότητα και τη διεπιστημονικότητα» ενώ προϋπόθεση για την ίδρυση νέων προγραμμάτων σπουδών από τα ΑΕΙ είναι η πιστοποίηση από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), χωρίς την εμπλοκή του υπουργείου.

Δίνεται ακόμα η δυνατότητα ίδρυσης περισσότερων προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών ανά Τμήμα, εφόσον υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι για την υποστήριξή τους.

Επίσης, τα όργανα των ΑΕΙ μπορούν να αποφασίσουν την παράταση του εξαμήνου (καταργείται το όριο των δυο εβδομάδων). Επιτρέπεται η κατανομή του διδακτικού έργου κάθε μαθήματος χωρίς χρονικούς περιορισμούς, σύμφωνα με τις ανάγκες του προγράμματος (κατάργηση ορίου 13 εβδομάδων).

Ιδρύεται «Εσωτερικό Erasmus», ένας θεσμός εσωτερικής κινητικότητας μεταξύ ομοειδών ή μη προγραμμάτων σπουδών ελληνικών Πανεπιστημίων και ένα ακαδημαϊκό εξάμηνο. Δίνεται η δυνατότητα οργάνωσης κοινών προγραμμάτων σπουδών διεπιστημονικού χαρακτήρα (joint degree – απονομή από κοινού τίτλου σπουδών) και διπλών προγραμμάτων σπουδών (dual major – απονομή δυο πτυχίων) με άλλα Τμήματα του ίδιου ή άλλου Πανεπιστημίου εντός ή εκτός Ελλάδας. Επίσης, η οργάνωση προγραμμάτων εφαρμοσμένων επιστημών και τεχνολογίας με διάρκεια 7 εξαμήνων (3,5 ετών) 210 ECTS (Ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς και συσσώρευσης ακαδημαϊκών μονάδων) και υποχρεωτική πρακτική άσκηση.

Θεσμοθετούνται προγράμματα σπουδών δευτερεύουσας κατεύθυνσης (minor degree) τουλάχιστον ενός έτους για προπτυχιακούς φοιτητές με απονομή διακριτού τίτλου σπουδών.Δίνεται «ελευθερία στον καθορισμό πηγών χρηματοδότησης» και του ύψους των τελών φοίτησης, καθώς και στον καθορισμό των διδασκόντων, χωρίς ποσοστώσεις. Επίσης, η αξιοποίηση εμπειρογνωμόνων από την αγορά εργασίας και η δυνατότητα ίδρυσης επαγγελματικών μεταπτυχιακών, κατόπιν συμφώνου συνεργασίας με φορείς.

Θεσμοθετείται η δυνατότητα εκπόνησης διδακτορικών διατριβών, που αποτελούν «γέφυρα» μεταξύ του Πανεπιστημίου και της βιομηχανίας, της έρευνας και της παραγωγικής διαδικασίας. Εκπονούνται στο πλαίσιο τριμερούς σύμβασης ανάμεσα σε (α) υποψήφιους διδάκτορες, (β) Πανεπιστήμια και (γ) επιχειρήσεις.

Από το Ταμείο Ανάκαμψης θα δοθούν συνολικά 35 εκ. ευρώ για 250 βιομηχανικά διδακτορικά σε ελληνικά ΑΕΙ.

ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ