Την πρόκληση μιας αλλαγής που θα συμβάλλει σε έναν άλλο τρόπο ζωής σε όλη την Ευρώπη και μίας διαφορετικής μορφής πόλης που θα εμπνέει για καινοτομίας και μεταρρυθμίσεις, αντιμετωπίζουν τα Γιάννενα που επιλέχθηκαν να γίνουν μία από τις «100 κλιματικά ουδέτερες ευρωπαϊκές πόλεις»

«Μία νέα εποχή ανοίγεται. Τα Γιάννενα μετά από μία πολύμηνη προσπάθεια, αποτελούν μία από τις εκατό κλιματικά ουδέτερες ευρωπαϊκές πόλεις.

Είναι η μία από τις ελληνικές πόλεις που κέρδισαν το στοίχημα και στα επόμενα χρόνια θα αλλάξει ριζικά και ουσιαστικά, αποτελώντας «πιλότο» για εκατοντάδες άλλες», αναφέρει ο Δήμος Ιωαννιτών μετά την ανακοίνωση που έγινε το μεσημέρι της Πέμπτης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η οποία έκανε την τελική επιλογή.

Oι επιλεγμένες πόλεις θα τύχουν διεθνούς προβολής, θα έχουν την ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουν την ταυτότητα τους (city re-branding), και θα λειτουργήσουν ως πρότυπα για την ευρύτερη περιφέρεια και άλλα αστικά κέντρα για τη μετατροπή τους σε κόμβους καινοτομίας, που υιοθετούν νέες μορφές διακυβέρνησης και αναπτύσσουν ένα νέο οικονομικό μοντέλο δράσης για το κλίμα.

Σύμφωνα με τον Δήμο, σε τοπικό επίπεδο, τα οφέλη θα είναι πολλαπλά (περιβαλλοντικά, κοινωνικά, οικονομικά, εκπαιδευτικά), όπως η βελτίωση της ποιότητας του αέρα, η προώθηση ενός υγιέστερου τρόπου ζωής, η βελτίωση της κινητικότητας, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος.

«Πρόκειται για μία μοναδική ευκαιρία που ανοίγεται ως το 2030, θα φέρει επιπλέον ευρωπαϊκούς πόρους και θα δώσει την δυνατότητα της αειφόρου ανάπτυξης» τονίζει ο Δήμος σημειώνοντας ότι όλο το προηγούμενο διάστημα η Δημοτική Αρχή συνεργάστηκε με φορείς, όμορους δήμους, πολίτες και με την κεντρική διοίκηση ώστε να καταθέσει τον φάκελο της πόλης. Συνοδοιπόρος υπήρξε μία διακεκριμένη ακαδημαϊκή ομάδα η οποία συνέδραμε στην κατάρτιση της πρότασης.

«Η ευθύνη πλέον είναι μεγάλη. Τα Γιάννενα αποτελούν μέλος μιας μεγάλης ευρωπαϊκής αποστολής.

Η Δημοτική Αρχή πιστεύοντας στις συνεργασίες και στην κινητοποίηση των πολιτών εκτιμά ότι η ευθύνη αυτή θα αποτελέσει την ευκαιρία για τον οριστικό μετασχηματισμό της πόλης. Για την αναγέννηση των Ιωαννίνων και την δημιουργία μιας ισχυρής ταυτότητας της πόλης, αντάξιας του ευρωπαϊκού της μέλλοντος», καταλήγει.

Η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, η Καλαμάτα, τα Ιωάννινα, τα Τρίκαλα και η Κοζάνη επελέγησαν από την Ελλάδα.

Τα οφέλη για τις πόλεις που συμμετέχουν

Η Επιτροπή ανακοίνωσε τις 100 πόλεις της ΕΕ που θα συμμετάσχουν στην αποστολή της ΕΕ για 100 κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις έως το 2030, την αποκαλούμενη αποστολή «πόλεις».

Οι 100 πόλεις προέρχονται και από τα 27 κράτη μέλη, ενώ 12 επιπλέον πόλεις προέρχονται από συνδεδεμένες χώρες ή με δυνατότητα σύνδεσης στο πρόγραμμα Ορίζων Ευρώπη, το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ (2021-2027).    

Στην παρουσίασή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει ότι οι αστικές περιοχές φιλοξενούν το 75 % των πολιτών της ΕΕ. Παγκοσμίως, οι αστικές περιοχές καταναλώνουν πάνω από το 65 % της παγκόσμιας ενέργειας, που αντιστοιχεί σε περισσότερο από το 70 % των εκπομπών CO2. Κατά συνέπεια, είναι σημαντικό οι πόλεις να λειτουργούν ως οικοσυστήματα πειραματισμού και καινοτομίας, ώστε να βοηθηθούν όλες τις υπόλοιπες περιοχές κατά τη μετάβασή τους στην επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Πρόεδρος της Επιτροπής, δήλωσε τα εξής: «Η πράσινη μετάβαση σημειώνει τώρα πρόοδο σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ωστόσο, υπάρχει πάντα ανάγκη για πρωτοπόρους, οι οποίοι θέτουν ακόμη υψηλότερους στόχους. Οι πόλεις αυτές μας δείχνουν τον δρόμο για ένα υγιέστερο μέλλον. Θα τις στηρίξουμε σε αυτό! Ας ξεκινήσουμε σήμερα.»

360 εκατ. ευρώ

Η αποστολή «πόλεις» θα λάβει χρηματοδότηση ύψους 360 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» για την περίοδο 2022-23, ώστε να ξεκινήσουν οι πορείες καινοτομίας προς την κλιματική ουδετερότητα έως το 2030.

Οι δράσεις έρευνας και καινοτομίας θα αφορούν την καθαρή κινητικότητα, την ενεργειακή απόδοση και τον πράσινο πολεοδομικό σχεδιασμό, ενώ θα προσφέρουν και τη δυνατότητα ανάπτυξης κοινών πρωτοβουλιών και κλιμάκωσης των συνεργασιών σε συνέργειες με άλλα προγράμματα της ΕΕ.

Τα οφέλη για τις πόλεις περιλαμβάνουν εξατομικευμένες συμβουλές και βοήθεια από ειδική πλατφόρμα αποστολών που διαχειρίζεται το NetZeroCities, πρόσθετες ευκαιρίες χρηματοδότησης, καθώς και τη δυνατότητα συμμετοχής σε μεγάλες δράσεις καινοτομίας και πιλοτικά έργα. Η αποστολή παρέχει επίσης ευκαιρίες δικτύωσης, ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ πόλεων και υποστήριξη για τη συμμετοχή των πολιτών στην αποστολή.

Επόμενα στάδια

Η Επιτροπή θα καλέσει τις 100 επιλεγμένες πόλεις να αναπτύξουν συμβάσεις πόλεων για το κλίμα, οι οποίες θα περιλαμβάνουν ένα συνολικό σχέδιο για την κλιματική ουδετερότητα σε όλους τους τομείς, όπως η ενέργεια, τα κτίρια, η διαχείριση αποβλήτων και οι μεταφορές, μαζί με σχετικά επενδυτικά σχέδια. Στη διαδικασία αυτή θα συμμετάσχουν οι πολίτες, οι ερευνητικοί οργανισμοί και ο ιδιωτικός τομέας.

Η Αντίνα Βαλεάν, Επίτροπος Μεταφορών, δήλωσε: «Στην προσπάθειά τους να καταστούν έξυπνες και κλιματικά ουδέτερες έως το 2030, οι 100 πόλεις της ΕΕ που ανακοινώθηκαν σήμερα θα είναι φυσικά “πεδία δοκιμών” για καινοτόμες ολοκληρωμένες λύσεις σε πολλά από τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι πολίτες μας, συμπεριλαμβανομένης της αστικής κινητικότητας.

Με βάση το νέο μας πλαίσιο αστικής κινητικότητας, διαθέτουν τα εργαλεία για να καταστήσουν την υπεραστική και αστική κινητικότητα υγιή και βιώσιμη, για παράδειγμα διπλασιάζοντας τη σιδηροδρομική κυκλοφορία υψηλής ταχύτητας και αναπτύσσοντας επιπλέον ποδηλατικές υποδομές κατά την επόμενη δεκαετία, επενδύοντας σε ασφαλείς λωρίδες ποδηλάτου και διασφαλίζοντας τη συνδεσιμότητα με αγροτικές και προαστιακές περιοχές, ώστε να παρέχονται στους μετακινούμενους εργαζομένους επιλογές βιώσιμης κινητικότητας. Είμαι βέβαιη ότι θα επιτύχουν και ενθαρρύνω άλλες πόλεις σε ολόκληρη την Ευρώπη να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους.»

Ο Βιργκίνιους Σινκέβιτσιους, Επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας, δήλωσε τα εξής:

«Η αποστολή για κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις θα μας βοηθήσει να υλοποιήσουμε τις περιβαλλοντικές μας δεσμεύσεις για μηδενική ρύπανση, βιοποικιλότητα και κυκλική οικονομία. Πολλές από τις επιλεγμένες πόλεις έχουν ήδη δώσει τα περιβαλλοντικά διαπιστευτήριά τους στις πρωτοβουλίες μας “Πράσινη Πρωτεύουσα”, “Πράσινο Φύλλο” και “Σύμφωνο Πράσινων Πόλεων”, αντιμετωπίζοντας τα ζητήματα του αέρα, του θορύβου και των αποβλήτων. Οι φιλοδοξίες αυτών των πόλεων για το κλίμα και την καινοτομία, καθώς και η ευρύτερη χρηματοδότηση της έρευνας από την αποστολή, θα συμβάλουν στο να καταστεί η αστική διαβίωση πιο πράσινη, πιο καθαρή και πιο υγιής για τους ευρωπαίους πολίτες.»

Του ΦΙΛΗΜΟΝΑ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΥ