Σε περιόδους κρίσης, όταν τα περιθώρια στενεύουν και ο ορίζοντας μοιάζεις χαμηλός, οι άνθρωποι γίνονται πιο επιλεκτικοί. Κατεβάζουν ταχύτητα, κοιτάνε γύρω τους, αλλά κυρίως μέσα τους και επιλέγουν τα βασικά και τα κύρια. Ξεδιαλέγουν για να μπορούν να δώσουν νόημα στο χρόνο. Λίγοι είναι εκείνοι που συνεχίζουν αμέριμνοι, κυρίως όσοι δεν αντιλαμβάνονται την πύκνωση του χρόνου και νομίζουν ότι υπάρχουν πάντα περιθώρια.

Σε μία τέτοια φάση είμαστε και τώρα. Και μεγάλες γιορτές όπως το Πάσχα, σηματοδοτούν αυτές τις μεταβάσεις, έχοντας τον τρόπο τους να σηματοδοτούν, να οριοθετούν. Ακόμα και στις μέρες μας, που γιορτή σημαίνει κατανάλωση και αγορά, τα ορόσημα κάποια στιγμή διακρίνονται, επιβάλλουν το σημάδι τους.

Ζούμε εποχές αβεβαιότητας. Και είναι πολλές φορές τα τελευταία χρόνια που νιώσαμε μετέωροι. Δεν είναι το πρώτο Πάσχα που μας βρίσκει με ερωτήματα, με ανησυχίες, με δισταγμούς.

Τις δυσκολίες τις ξεπεράσαμε, έστω και με πλήγματα. Ποιος δεν θυμάται τους τρομερούς πρώτους μήνες της πανδημίας το 2020 όταν όλα έμοιαζαν κενά και οι δρόμοι ήταν κυριολεκτικά άδειοι.

Φέτος, για τον περισσότερο κόσμο φαίνεται ότι δίνεται βάρος στη συνάντηση. Σε λιτά τραπέζια θα συναντηθούν άνθρωποι που ίσως να έχουν να βρεθούν πάνω από δύο χρόνια. Αλλά κι ακόμα κι όσοι δεν μπορέσουν να κάτσουν στο ίδιο τραπέζι, με άλλο αέρα θα μιλήσουν από τα τηλέφωνα ή τις οθόνες με τους μακρινούς τους φίλους και συγγενείς. Φέτος, υπάρχει η αίσθηση ότι θα τα καταφέρουμε. Χαμηλόφωνα μιλάμε τη γλώσσα της εγγύτητας.

Η εικόνα της καταστροφής

Έχουμε αρχίσει και «συνηθίζουμε» τον πόλεμο. Φαίνεται από το ότι μας απασχολεί λιγότερο πια στον δημόσιο λόγο. Αλλά και στην ιδιωτική σφαίρα, περισσότερο μοιάζει να μας απασχολεί ως προς τις συνέπειες που έχει πάνω μας. Μας ανησυχεί η συζήτηση περί πυρηνικού χτυπήματος, η ενεργειακή κρίση, η έλλειψη τροφίμων και η ακρίβεια Βλέπουμε τον πόλεμο με τα δικά μας μάτια.

Κάτι που είναι λογικό σε μεγάλο βαθμό. Πέρα από ένα σημείο και πέρα μόνο τη λύπη μας μπορούμε να εκφράζουμε για τα θύματα και τα δεινά του ουκρανικού λαού. Και τελικά, ίσως και αυτό ακόμα να ευνοεί την εισβολή του ρωσικού στρατού, που μοιάζει να κανονικοποιεί τον πόλεμο, να τον μετατρέπει σε μία είδηση κάπου μακριά. «Συμβαίνουν και κακά πράγματα» στον πόλεμο μοιάζει να λένε όσοι μένουν στις γεωπολιτικές αναλύσεις και τα πολιτικά επιχειρήματα.

Νομίζω όμως, ότι ακόμα και τώρα, υπάρχει μία εικόνα που μπορεί να αναδείξει το πραγματικό πρόβλημα. Είναι η εικόνα των κατεστραμμένων πόλεων της Ουκρανίας από τις επιθέσεις της Ρωσίας. Είναι εντελώς αφύσικο, εκτός κάθε λογικής, αυτή η εικόνα της ισοπέδωσης, της μαζικής καταστροφής, των χιλιάδων απωλειών στον ουκρανικό λαό. Καταστρέφεται ο ανθρώπινος πολιτισμός, η ζωή. Δεν μπορεί η Ευρώπη να αντέξει τόσο θάνατο, τέτοια καταστροφή.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ