Μέσα σε αυτήν την κατάσταση που δημιουργεί η πανδημία, είναι λογικό να μην μπορείς να σηκώσεις κεφάλι και να δεις τον ορίζοντα. Είτε για να εκτιμήσεις την κατάσταση, είτε για να διερευνήσεις δυνατότητες εξόδου. Ο πολίτης στις μέρες μας, στη χώρα μας και σε όλον τον κόσμο, δεν έχει όλες τις δυνατότητες που θα είχε πριν από την πανδημία. Δεν έχει όλο το εύρος των ιδιοτήτων  του πολίτη.

Κι αυτό δεν συμβαίνει γιατί υπάρχει κάποιο σχέδιο σκοτεινών εξουσιών κατά της δημοκρατίας, όπως ίσως να πιστεύουν κάποιοι που είναι σίγουροι ότι τα πάντα είναι ελεγχόμενα.

Είναι αντικειμενικοί οι όροι και οι καταστάσεις που περιορίζουν τους πολίτες. Είναι το «μέσα στο σπίτι», οι πάσης φύσεως περιορισμοί για τη μείωση της διασποράς της νόσου, που δεν επιτρέπουν τη φυσική συμμετοχή στον δημόσιο χώρο και τις συλλογικές εκφράσεις. Χωρίς τη συμμετοχή στα κοινά το άτομο δεν λαμβάνει την ιδιότητα του πολίτη σε μία ευρύτερη συλλογικότητα.

Το δεύτερο βασικό πρόβλημα είναι η εσωστρέφεια, η στροφή του ανθρώπου εντός του. Χάνεται το βλέμμα προς τα έξω, χάνεται το θάρρος της κίνησης και της συμμετοχής, χάνεται σε ένα βαθμό η δημιουργικότητα.

Η αδυναμία συμμετοχής και η κίνηση προς τα έσω, μετατρέπει τον πολίτη σε παθητικό δέκτη των εξελίξεων κι αυτή είναι μία δυσμενής εξέλιξη για τη δημοκρατία.

Είναι όμως τόσο σοβαρό το πρόβλημα της συμμετοχικότητας μπροστά στα μεγάλα προβλήματα της Υγείας και της ίδιας της πανδημίας. Προφανώς όχι. Θα επιστρέψουμε όλοι μας μετά το τέλος της πανδημίας. Όμως κρατάει ήδη ενάμιση χρόνο αυτή η κατάσταση και χάνει σταδιακά τα χαρακτηριστικά της προσωρινότητας.

Κι αυτό τελικά είναι που θέτει και το πρόβλημα. Είναι μία λύση η διαδικτυακή επικοινωνίαμ, η τηλεργασία ή οι πλατφόρμες ψυχαγωγίας. Εν μέρει είναι. Όμως δεν αρκούν. Γιατί οι άνθρωποι δεν είμαστε μόνο οι ατομικές μας εμπειρίες. Κι αυτό τελικά θέτει και το ερώτημα πώς πρέπει η οργανωμένη κοινωνία να απαντήσει στα προβλήματα που δημιουργεί ο περιορισμός και ο εξατομικισμός μας.

Πλούτος τα αρχεία των εβραϊκών κοινοτήτων

Η ιστορία των αρχείων των εβραϊκών κοινοτήτων της Ελλάδας που ανακοινώθηκε ότι θα παραχωρήσει η Ρωσία στην Ελλάδα είναι μία πολύ ενδιαφέρουσα εξέλιξη και σίγουρα αποτελεί και μία κυβερνητική επιτυχία και μία πολύ θετική κίνηση της Ρωσίας.

Πρόκειται για τα αρχεία που έκλεψαν οι Ναζί και βρέθηκαν στη συνέχεια στη Μόσχα μετά τη συμμαχική νίκη. Κι αναρωτιέσαι τι άλλο κρύβουν αυτά τα περίφημα αρχεία της Μόσχας, αλλά αυτή είναι μια άλλη συζήτηση.

Το ότι ανάμεσα σε αυτά πάντως ενδέχεται να είναι και αρχεία των Ιωαννίνων όπως και από κοινότητες άλλων πόλεων σίγουρα προκαλεί και ένα ιδιαίτερο τοπικό ενδιαφέρον. Μακάρι να είναι έτσι, όμως ακόμα και μόνο το αρχείο της κοινότητας της Θεσσαλονίκης να υπάρχει πάλι πλούτος θα είναι για τη χώρα μας.

Η ιστορία των εβραϊκών κοινοτήτων είναι στην ουσία η ιστορία της ταυτότητας των ελληνικών πόλεων και της διαμόρφωσης του κοινωνικού γίγνεσθαι μέσα στο χρόνο. Και υπάρχει πια μεγάλο ενδιαφέρον για το πώς διαμορφώθηκαν οι ελληνικές πόλεις και η ταυτότητά τους ως και τα μέσα του 20ου αιώνα.