Τις επόμενες ημέρες θα συμμετάσχω στην παρουσίαση δύο βιβλίων που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο μιλάνε και για την ιστορία της αριστεράς και ταιριάζουν με προσωπικές πολιτικές αναζητήσεις εδώ και πολλά χρόνια. Η παρουσίασή τους είχε προγραμματιστεί πέρυσι, αλλά δεν έγινε λόγω της πανδημίας, ευτυχώς όμως το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιωαννιτών και προς τιμήν του, δεν τις ακύρωσε, αλλά τις εντάσσει στο φετινό του πρόγραμμα και έτυχε να είναι αυτή τη φορά πολύ κοντά. 

Τη Δευτέρα 4 Οκτωβρίου θα γίνει η παρουσίαση του βιβλίου του Βαγγέλη Καραμανωλάκη «Ανεπιθύμητο παρελθόν: οι φάκελοι κοινωνικών φρονημάτων στον 20ο αιώνα και η καταστροφή τους» (εκδόσεις Θεμέλιο) από τον Όμιλο Πολιτικού και Κοινωνικού Προβληματισμού Ιωαννίνων και το Πνευματικό Κέντρο.

Με τον συγγραφέα θα συζητήσουν οι καλοί φίλοι και γεροί νέοι ιστορικοί Λάμπρος Φλιτούρης και Ηλίας Σκουλίδας.

Το βιβλίο του Καραμανωλάκη θα το χαρακτήριζα εντυπωσιακό. Γιατί δεν αναφέρεται μόνο στην ιστορία των φακέλων και πώς κάηκαν το 1989, αλλά ανατέμνει τη σύγχρονη πολιτική ιστορία φτάνοντας σχεδόν ως τις μέρες μας.

Το δεύτερο βιβλίο το παρουσιάζουμε τη Δευτέρα 25 Οκτωβρίου και είναι του Μάριου Μαρκοβίτη, «Όχι, δεν είμαι εχθρός του λαού» (εκδόσεις Επίκεντρο). Θα μιλήσει ένας ακόμα δυνατός ιστορικός της πόλης και φίλος ο Νίκος Αναστασόπουλος (και στα δύο βιβλία θα προλογίσει ο Μωυσής Ελισάφ).

Το βιβλίο είναι μία τρομερή έρευνα του συγγραφέα για τον Μάρκο Μαρκοβίτη, μέλος της οικογένειάς του, τον κομμουνιστή στρατιώτη που πήγαινε για εκτέλεση από τον Ουλαμό Καλπακίου το ’30, βρέθηκε στη Μόσχα και χάθηκε κάπου μέσα στις σταλινικές εκκαθαρίσεις.

Οι φίλοι γνωρίζουν το υλικό και την έρευνα που έχω κάνει για τον Ουλαμό Καλπακίου, η οποία έχει να κάνει και με το πώς τελικά η εξεγερμένη νεολαία αποτέλεσε και ένα από τα πρώτα θύματα του κρατικού αυταρχισμού και της θεσμοποιημένης βίας, με πρωτεργάτες τον βενιζελισμό, αλλά προφανώς και όλο το κρατικό σύστημα του Μεσοπολέμου. Οι φάκελοι εκείνης της περιόδου ακολούθησαν χιλιάδες ανθρώπους ως και το 1974 για να το συνδέσω και με το άλλο βιβλίο που η σύμπτωση τα έφερε κοντά κοντά.

Το ότι γνώρισα και τον Μάριο Μαρκοβίτη πέρυσι, είναι απόδειξη του πόσο όμορφα ταξίδια προσφέρουν τα βιβλία.

Πέρυσι είχαμε προγραμματίσει και μερικά ακόμα βιβλία που ελπίζω να τα προλάβουμε εφέτος. Και δεν έχουμε προγραμματίσει δύο που θεωρώ ότι θα είναι έλλειψη να μην το κάνουμε. Το βιβλίο του Δημήτρη Χριστόπουλου για τους πρόσφυγες- ο Δημήτρης είναι ένας φίλος της περιοχής, άλλωστε- και το βιβλίο του Δημήτρη Ψαρρά για τον Ρήγα (αμφότερα από τις εκδόσεις Πόλις) που είναι γεμάτο από τον Διαφωτισμό των Ιωαννίνων. Για να δούμε…

Να σταθούμε όρθιοι μπροστά σε ό,τι νομίζουμε πρωτόγνωρο

Η ζωή μας έχει επιδεινωθεί τρομερά, όσο κι αν δεν το καταλαβαίνουμε, όσο κι ξορκίζουμε το κακό και κοιτάμε πώς θα βγούμε στην έξοδο. Το ότι ακούς για απώλειες από την πανδημία, λες και έχει γίνει καθημερινό φαινόμενο είναι μία συνθήκη ζωής πρωτόγνωρη. Και είναι ερώτημα πώς θα πρέπει να την αντιμετωπίσουμε.

Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κάποιος μαγικός τρόπος. Ενδιαφερόμαστε για τον άλλο, είμαστε κοντά για κάποια βοήθεια, χαιρόμαστε στην ανάρρωση. Έχει σημασία να εντάξουμε αυτήν την πρωτόγνωρη κατάσταση σε μία κανονικότητα του ανθρώπινου, ώστε να αποφύγουμε αυτήν την ένταση που προκαλεί κάτι που νομίζουμε ότι είναι πέρα από τα ανθρώπινα. Δεν είναι. Και ένα λάθος εξ αρχής με την πανδημία ήταν αυτή η αίσθηση ότι δεν μας αφορούσε, ότι ήρθε από κάπου μακριά, από ένα «έξω» που δεν μας ενέπλεκε στην αντιμετώπισή της. Για αυτό και πολλοί νομίζουν ότι το εμβόλιο δεν τους αφορά, ότι δεν είναι υποχρεωμένοι να εμπλακούν σε κάτι που «δεν έπρεπε να υπάρχει».

Αλίμονο, όμως, η ιστορία είναι γεμάτη από τέτοια δεινά για τους ανθρώπους. Και πάντα ο άνθρωπος στέκεται υπεύθυνα μπροστά στο δράμα και την τραγωδία και το αντιμετωπίζει και καταφέρνει και βρίσκει λύσεις. Αυτό είναι ίσως το διακύβευμα της εποχής μας. Να σταθούμε όρθιοι και να βρούμε τις λύσεις. Και να τις αναγνωρίσουμε όταν μας προσφέρονται. Και να σταθούμε δίπλα στον πάσχοντα ή σε όποιον βιώνει την απώλεια.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr