Με το παλιό πανεπιστήμιο να περνά το επόμενο διάστημα στον Δήμο Ιωαννιτών φτάσαμε σε ένα καινοφανές σημείο: Έχουμε ένα κτίριο και έναν χώρο, αλλά πρέπει να βρούμε τι θα τα κάνουμε. Είναι ένα πρωτότυπο πρόβλημα για την πόλη, γιατί συνήθως συμβαίνει το ανάποδο, έχουμε ένα πρόγραμμα ή μια πρόταση και προσπαθούμε να δούμε πώς θα τα υλοποιήσουμε.

Οι περισσότερες αναπλάσεις, νέες κατασκευές και νέες χρήσεις στην πόλη στηρίχτηκαν ακριβώς σε μία προηγούμενη, συνήθως πολύχρονη διαβούλευση, αλλά και σε υπάρχοντα δεδομένα που βρίσκουν απάντηση σε ένα νέο έργο.

Πλέον, πρέπει να αποφασίσουμε τι χρειάζεται περισσότερο η πόλη, τι μπορεί να γίνει σε ένα συγκεκριμένο κτίριο και βέβαια και πώς θα χρηματοδοτηθεί.

Αυτές οι παράμετροι είναι που κάνουν το θέμα ενδιαφέρον, αλλά και δύσκολο, για αυτό και καταγράφεται και μία κάποια αμηχανία.

Μία κρίσιμη πτυχή που έχει μπει στο τραπέζι, είναι το γεγονός ότι το παλιό πανεπιστήμιο αποτέλεσε έναν σύγχρονο χώρο παιδείας και πολιτισμού μέχρι πολύ πρόσφατα. Χιλιάδες άνθρωποι στην πόλη και όλη τη χώρα, το έχουν στη μνήμη τους ακριβώς ως χώρο παιδείας και πολιτισμού. Κατά συνέπεια είναι και πολύ δύσκολο να το εντάξεις σε μία νέα λογική και μία πολύ διαφορετική χρήση. Δεν μπορεί πχ να γίνει ούτε πάρκινγκ, ούτε εμπορικό πολυκατάστημα. 

Η κατεύθυνση για νέο Διοικητήριο που είναι η κυρίαρχη στον Δήμο, ήρθε μέσα από μία στενή, άτυπη λίστα αναγκών που έχουν ιεραρχηθεί ως σημαντικές και η οποία λίστα περιλαμβάνει ακόμα και τη σχολική στέγη. Μπορεί όμως αυτό το κτίριο να ικανοποιήσει τέτοιες ανάγκες; Είναι ένα ερώτημα.

Το ότι υπάρχουν ανάγκες στην πόλη για ένα κέντρο σύγχρονου πολιτισμού είναι ένα άλλο ερώτημα, ακόμα κι αν ένα μέρος της τοπικής κοινωνίας δεν θέτει τέτοια ερωτήματα για τους δικούς του λόγους. Η εκάστοτε δημοτική αρχή πρέπει να βλέπει μπροστά και πέρα από τη συγκυρία ή τις χρόνιες «αβλεψίες» των κλειστών κοινωνιών.

Παρενθετικά, μιλώντας δεν νοείται ανάπλαση του κτιρίου του παλιού πανεπιστημίου αν δεν περιλαμβάνει και αναφορά στο αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα που ακόμα λάμπει ως τις μέρες μας ως ζώσα ιστορική μνήμη.

Από εκεί και πέρα, χρειάζεται και λίγη ψυχραιμία. Η πρόκληση είναι μεγάλη, αλλά ο ανοιχτός διάλογος σε θεσμικό και κοινωνικό πεδίο καθώς και η βούληση για αλλαγές στην πόλη που εισφέρουν στην κοινωνική συνοχή και την πρόοδο, μπορούν να υπερβούν όλα τα προβλήματα. 

Η ένταξη προσφύγων κι όσοι κάνουν πως δεν βλέπουν

Γιατί είναι δύσκολη η ένταξη προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα; Γιατί έχει καλλιεργηθεί μία αντίληψη ότι δεν χρειάζεται η ένταξη και ότι δεν μπορεί να γίνει. Την ίδια στιγμή, με άλλους τρόπους, άτυπους, η ένταξη γίνεται κανονικά, αλλά με δυσμενείς όρους. Γιατί ένταξη είναι όταν εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες από την Αλβανία εργάζονται «μαύρα» επί χρόνια, έχουν μόνιμη κατοικία και τα παιδιά τους ξέρουν ως μόνη γλώσσα τα ελληνικά. Κι ας μην μπορούν συχνά επί δεκαετίες να πάρουν την ιθαγένεια αν και τη ζητούν.

Και ας μην προτρέξει να πει κάποιος «άλλο ο Αλβανός κι άλλο ο Πακιστανός που είναι μουσουλμάνος». Όταν κάποιος εργάζεται πρέπει να έχει τα ίδια δικαιώματα με όλους, αυτό λένε και οι νόμοι άλλωστε. Κι όποιο παιδί πάει σχολείο έχει τα ίδια δικαιώματα με τα άλλα παιδιά. Ανεξάρτητα της θρησκείας τους. Κι αυτό λέει και το δίκιο και το σωστό.

Κατά συνέπεια, στην Ελλάδα, πρέπει να εφαρμόσουμε τον νόμο, αλλά και το δίκιο. Κι αν το κάνουμε θα είναι η αρχή για να δούμε στις σωστές διαστάσεις το ζήτημα της ένταξης, που εμπεριέχει όρους και προϋποθέσεις και για όσους ζουν εδώ και για όσους έρχονται από μακριά για να ζήσουν.

Η ένταξη προσφύγων και μεταναστών είναι τελικά μία πολιτική επιλογή, πάνω όμως σε μία πραγματικότητα. Κι όποιος δεν βλέπει την πραγματικότητα ή έχει τους λόγους του να το κάνει ή θέλει να παράγει άλλη πολιτική. Την πολιτική της ακροδεξιάς όπως τη λένε σε όλη την Ευρώπη. 

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr