Μία επαρκή απάντηση στο ερώτημα εάν η επανάχρηση – αξιοποίηση οικισμών ή και κτιρίων που λειτούργησαν στο παρελθόν ως χώροι επαγγελματικής δραστηριότητας μπορεί να συνδυαστεί με τις πολιτιστικές συνήθειες ή και τα λαογραφικά έθιμα μίας περιοχής, δίνει η διπλωματική εργασία δύο φοιτητριών του Τμήματος Αρχιτεκτόνων – Μηχανικών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με τίτλο «Villagio di Sale».

Η Αριστέα – Ευαγγελία Κουκουνούρη και η Σοφία Μικρώνη αντίστοιχα, στο πλαίσιο της διπλωματικής τους εργασίας ασχολήθηκαν με τον εγκαταλελειμμένο οικισμό των Καρυωτών στη Λευκάδα και με τις παροπλισμένες αλυκές Αλεξάνδρου, επίσης στο νησί. 

Τα δύο σημεία ενδιαφέροντος στη διπλωματική εργασία, που απέχουν ελάχιστα μεταξύ τους, συνδέονται μέσω της πρότασης δημιουργίας ενός Μουσείου γύρω από το αλάτι, από τη συλλογή, την επεξεργασία μέχρι τη χρήση του. 

Όπως αναφέρουν στο ενημερωτικό τους σημείωμα, ο στόχος της δημιουργίας του Μουσείου θα είναι η συμβολή του στην ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της Λευκάδας και γενικότερα της χώρας, στο βαθμό που αυτή συνδέεται με την παραγωγική περίοδο λειτουργίας των αλυκών. Έτσι, με την προβολή υλικών και άϋλων εκθεμάτων, το Μουσείο, ενισχύει την τοπική πολιτιστική ταυτότητα. 

«Το νέο Μουσείο, μέσω βιωματικών εργαστηρίων, προσφέρει στον επισκέπτη τη δυνατότητα να γνωρίσει παραδοσιακές τεχνικές και πρακτικές, να δοκιμάσει την τοπική κουζίνα και να μάθει για τον τρόπο ζωής και τις χειρωνακτικές εργασίες που έκαναν κάποτε οι κάτοικοι του παλιού χωριού», αναφέρουν οι συντάκτριες της διπλωματικής εργασίας. 

Ο οικισμός των Παλιών Καρυωτών εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους του το 1957 ενώ οι αλυκές Αλεξάνδρου έπαψαν να λειτουργούν το 1988, και σήμερα, παρότι χαρακτηρισμένες ως «Προστατευόμενο Βιομηχανικό Μουσείο και τόπος του Δικτύου Natura 2000», βρίσκονται σε πλήρη εγκατάλειψη. 

Κοινοί προβληματισμοί

Όπως αναφέρουν η Αριστέα – Ευαγγελία και η Σοφία αντίστοιχα, η επιλογή του παλιού οικισμού των Καρυωτών και των αλυκών, ως πεδίο της διπλωματικής τους εργασίας οφείλεται στη μεγάλη πολιτιστική και περιβαλλοντική τους αξία. Στην ερευνητική της εργασία, η Αριστέα ασχολήθηκε με το ρόλο του νομοθετικού πλαισίου αναβίωσης των εγκαταλελειμμένων οικισμών και τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζεται η αναβίωση σε σχέση με την παράδοση και τη βιωσιμότητα, ενώ η Σοφία έκανε ένα case study πάνω στον εγκαταλελειμμένο οικισμό των Καρυωτών στη Λευκάδα με έμφαση σε ζητήματα κοινωνικής συνοχής και μνήμης, αλλά και ισορροπιών, ανάμεσα στις επιθυμίες της κοινότητας και τον ρόλο της κρατικής παρέμβασης στις ζωές των κατοίκων. Στο πλαίσιο των δύο αυτών ερευνητικών προέκυψαν κοινοί προβληματισμοί και αποφάσισαν από κοινού να ασχοληθούν με την προοπτική της επανάχρησης και αναβίωσης των δύο εγκαταλελειμμένων σημείων.

Επιβλέπουσες της διπλωματικής εργασίας ήταν η Κατερίνα Κοτζιά και η Κορίνα Φιλοξενίδου.

Πτυχιούχοι υψηλού επιπέδου

Το παράδειγμα των δύο αποφοίτων του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, όπως και το προηγούμενο, με το οποίο ασχοληθήκαμε στις 28 Ιουλίου στην «Ε», με τη διπλωματική των Παναγιώτη Αντωνέλλου και της Αρσινόης Νάσιου αντίστοιχα με αντικείμενο την επανάχρηση του παλιού Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στη Δομπόλη, αναδεικνύουν και επιβεβαιώνουν και κάτι ακόμη. Το υψηλό επίπεδο γνώσεων των πτυχιούχων αποφοίτων του Τμήματος, ως απόρροια του υψηλού επιπέδου του προγράμματος σπουδών, παράλληλα όμως και το προσωπικό ενδιαφέρον των νέων επιστημόνων, που θα καθορίσουν με τις απόψεις και προτάσεις τους το μέλλον και τις προοπτικές των τοπικών κοινωνιών, σε ένα σημαντικό κομμάτι της καθημερινότητας και της ποιότητας ζωής.

Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ