Με τη Βελλά η Ήπειρος πλήττεται όπως επλήγη τα τελευταία χρόνια και με άλλες περιπτώσεις ανώτατων σχολών. Τα τελευταία χρόνια επιχειρείται μία αλλαγή του χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης που στις περισσότερες περιπτώσεις σημαίνει και κατάργηση σχολών.

Διαφορετική κατεύθυνση είχε η περίοδος 2015-2019 με τον νόμο Γαβρόγλου που προσπάθησε να ενοποιήσει την ανώτατη εκπαίδευση και  από αυτήν την πολιτική βγήκε κερδισμένη ως ένα βαθμό η Ήπειρος, η οποία είχε έτοιμες προτάσεις και τελικά απέκτησε ένα μεγαλύτερο πανεπιστήμιο. Όμως παλιότερα έχασε ενδεικτικά, θυμίζουμε το Τμήμα Ιχθυολογίας, χάθηκαν τα τμήματα στην Ηγουμενίτσα εν τέλει ενώ δεν έγιναν αποδεκτές και όλες οι προτάσεις του Πανεπιστημίου. Τώρα χάνεται και η ανώτατη σχολή της Βελλάς. 

Θα μπορούσε προφανώς να διεκδικηθεί μία νέα σχολή. Είναι μέσα στις σκέψεις από όσο μαθαίνουμε. Μία θεολογική σχολή στη Βελλά, πανεπιστημιακού επιπέδου, θα έβρισκε έναν φιλόξενο χώρο. Όμως όταν είσαι στη φάση της διεκδίκησης είσαι και μακριά ακόμα από την υλοποίηση. Το κλίμα είναι να κλείνουν σχολές και να μην ανοίγουν νέες.

Δεν είναι εύκολη όλη αυτή η συζήτηση, πρέπει να το αναγνωρίσουμε. Είχε γίνει για όσους θυμούνται και με τις άλλες βαθμίδες εκπαίδευσης, όταν έκλειναν και συνενώνονταν σχολεία σε όλη τη χώρα, ειδικά στην ύπαθρο, τότε στις αρχές της μεγάλης κρίσης. Άραγε όμως έγινε κάποια αξιολόγηση για το πόσο ωφέλησαν τελικά τα λουκέτα στα σχολεία; Γιατί το να κλείνεις ένα σχολείο δεν είναι μόνο το οικονομικό όφελος από τα έξοδα που μειώνεις. Είναι και το χτύπημα στην καθημερινή ζωή της τοπικής κοινωνίας, το πλήγμα και αυτή η αίσθηση ότι μένεις απομονωμένος. Το βλέπουμε και με το κλείσιμο των δημοσίων υπηρεσιών σε κωμοπόλεις ή με την αποχώρηση των τραπεζών. Έχει αξιολογηθεί άραγε το αν και κατά πόσο η από-επένδυση σε υπηρεσίες στην ύπαιθρο δεν φέρνει νέες ανισότητες και μεταναστεύσεις;

Μήπως θα πρέπει να δούμε και με άλλους δείκτες, κοινωνικούς και όχι μόνο οικονομικούς, τι σημαίνει βιωσιμότητα στην ελληνική ενδοχώρα;

Όταν ο Δούναβης έφερνε βιβλία στον Καποδίστρια 

Το 1810 ο Μητροπολίτης Άρτας Ιγνάτιος βρίσκεται στην Πετρούπολη της Ρωσίας, έχοντας εγκαταλείψει την περιοχή του μετά την επάνοδο των Γάλλων στα Επτάνησα. Με υπόδειξη του Τσάρου, εκλέγεται από την Ιερά Σύνοδο της Ρωσίας, Μητροπολίτης Ουγγαροβλαχίας στο Βουκουρέστι στο οποίο και φτάνει τον Μάιο του 1810 μαζί με τον αδερφό του Χριστόφορο, που ορίζεται αυλικός σύμβουλος και τον Δημήτριο Μόστρα, επίτιμος σύμβουλος.

Ο Ι. Καποδίστριας που αναζητούσε μία υψηλή θέση στη Διπλωματία της Ρωσίας στην Πετρούπολη έχει στενή σχέση με τον Ιγνάτιο και τον Μόστρα και αλληλογραφούν. Στις 2 Ιουλίου 1811 σε μία επιστολή του προς τον Μόστρα τον παρακαλεί να του προμηθεύσει μερικά βιβλία., αφού τον ευχαριστεί για δύο εφημερίδες που έλαβε. Περιγράφει δε και τη διαδρομή που θα κάνουν τα βιβλία:

«Από Βιέννης ευκόλως και οικονομικώς διά του δουνάβεως εις Βουκουρέστιον, έρχονται και από το Βουκουρέστιον εις Μόσχαν και Πετρούπολιν ουχί αδύνατον να μοι τα στείλληται. Με υποχρεώνεται εάν ευθύς δώσητε την προσταγήν και εάν εις  ολίγον διάστημα καιρού αυτή λάβη την εκπλήρωσιν της. Περί της δαπάνης μοι γράφετε και την εγχειρίζω τω Διαμαντή, τω  Δομπόλλη ή ω τινί αγαπάτε». 

Κι αφού προσέξουμε ότι ο Δομπόλης κάλυπτε τα έξοδα των βιβλίων, αναφέρονται και τα βιβλία που ζήτησε:

Άνθιμου Γαζή, Λεξικόν ελληνικόν, Κονδιλλιάκ και Σοάνιον και της εκδιδόμενης εγκυκλοπαίδειας όσα εξεδόθησαν. 

Από το "Ιωάννης Α. Καποδίστριας. Η γένεση του ελληνικού κράτους" του Γρ. Δάφνη (Το Βήμα 2021)

Με άλλα λόγια, όποιος ήθελε να διαβάσει, διάβαζε. Και οι μεγάλοι δρόμοι του εμπορίου στην Ευρώπη, βοήθησαν να διαδοθεί η ελληνική Παιδεία.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr