Την διερεύνηση της αύξησης του ποσοστού των ετήσιων πιστώσεων κάθε αναθέτουσας αρχής από 10% που ισχύει σήμερα, για ανάθεση συμβάσεων έργων, μελετών και παροχής υπηρεσιών στους μικρούς ορεινούς Δήμους, είχε ζητήσει ο Σταύρος Καλογιάννης (αρ. πρωτ. 5963/2021), από τα αρμόδια Υπουργεία Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Υποδομών και Εσωτερικών, μετά από συνεργασία που είχε με τον Πρόεδρο της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Ηπείρου κ. Ντακαλέτση. 

Η αύξηση του ποσοστού των πιστώσεων μπορεί να διευκολύνει κυρίως τους μικρούς Δήμους των οποίων τα όρια περιλαμβάνουν μεγάλες ορεινές περιοχές, στην υλοποίηση των αναγκαίων έργων.

Στην απάντησή του, ο Υπουργός Ανάπτυξης κ. Αδ. Γεωργιάδης επισυνάπτει έγγραφο του Προέδρου της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ) κ. Καταπόδη, στο οποίο αναφέρονται τα εξής: 

«Στην παρ. 5 άρθρου 50 του ν. 4782/2021 με τίτλο “Απευθείας ανάθεση – αντικατάσταση του άρθρου 118 ν. 4412/2016 (Α’ 147)”, ορίζεται ότι: «Σύμφωνα με το παρόν άρθρο, μπορούν να ανατεθούν από κάθε αναθέτουσα αρχή κατ’ έτος, μία ή περισσότερες συμβάσεις, συνολικού προϋπολογισμού μέχρι ποσοστού (10%) των πιστώσεων της αναθέτουσας αρχής κατ΄ έτος, για ανάθεση συμβάσεων έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών επιστημονικών υπηρεσιών, αντίστοιχα. Συμβάσεις που συνάπτονται κατά παράβαση του ορίου του προηγούμενου εδαφίου είναι άκυρες και δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα.   

Η ανωτέρω διάταξη ρυθμίζει ζήτημα σκοπιμότητας από μέρους του αρμόδιου Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και εφαρμόζεται από κάθε αναθέτουσα αρχή, στην προκειμένη περίπτωση από κάθε Δήμο της Περιφέρειας Ηπείρου. 

Επί του σχεδίου της ανωτέρω διάταξης, όπως επί του συνόλου διατάξεων που τροποποιούσαν το ν. 4412/2016, η Αρχή έχει εκδώσει Α45/2020 (ΑΔΑ: ΩΛΒ90ΞΤΒ-ΩΘ1), σύμφωνα με την οποία «…η πρόβλεψη σύμφωνα με την οποία μπορούν να ανατεθούν με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης συμβάσεις έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών επιστημονικών υπηρεσιών, συνολικής αξίας έως 10% των πιστώσεων της αναθέτουσας αρχής κατ’έτος, ενώ τυχόν συναπτόμενες πέραν του ως άνω ποσοστού θεωρούνται άκυρες. Και αυτή η διάταξη εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει προβλήματα στους εφαρμοστές της γιατί είναι ιδιαίτερα ασαφής και γι’ αυτό το λόγο θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η εμπειρία από τη μέχρι τώρα εφαρμογή της. Αφενός, διαφαίνεται ότι συνδέεται με τον ετήσιο προγραμματισμό των αναθετουσών αρχών και τις δεσμεύσεις πιστώσεων που θα εξασφαλίσουν για την εκκίνηση διαδικασίας ανάθεση συμβάσεων, αφετέρου, δεν ρυθμίζεται ο τρόπος διασφάλισης της ανωτέρω αυστηρής προϋπόθεσης (π.χ. πριν από κάθε ανάθεση θα υπάρχει κάποια βεβαίωση του διατάκτη ότι δεν υπάρχει υπέρβαση του 10%;). Καθώς η συνέπεια της παράβασης της διάταξης είναι η ακυρότητα της σύμβασης, συνέπεια που υφίσταται κατά βάση ο ανάδοχος αν ο έλεγχος της προϋπόθεσης γίνει μετά την ανάθεση της σύμβασης, η ρύθμιση θα πρέπει να επανεξεταστεί προκειμένου να αποφευχθεί το φαινόμενο μη έγκυρων συμβάσεων που θα έχουν εκτελεσθεί αλλά δεν θα μπορούν να πληρωθούν, παρά μόνο με την εφαρμογή των διατάξεων του αδικαιολόγητου πλουτισμού».

Σε συνέχεια των ανωτέρω και ανεξαρτήτως του ποσοστού που ορίζει η διάταξη και το οποίο αποτελεί ζήτημα σκοπιμότητας των αρμόδιων Υπουργείων. Η ΕΑΑΔΗΣΥ στην περίπτωση τροποποίησης της διάταξης, παραπέμπει στις ανωτέρω επισημάνσεις της, οι οποίες εξακολουθούν να ισχύουν».

Σε δήλωσή του ο Σταύρος Καλογιάννης αναφέρει: «Στην απάντησή του ο Υπουργός Ανάπτυξης και ο Πρόεδρος της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων δεν απαντούν στην ουσία του ερωτήματος που έθεσα, δηλαδή εάν προτίθενται να αυξήσουν το ποσοστό των ετήσιων πιστώσεων κάθε μικρού ορεινού Δήμου, από 10% που ισχύει σήμερα, για ανάθεση συμβάσεων έργων, μελετών και παροχής υπηρεσιών, ώστε αυτοί να διευκολύνονται στην υλοποίηση των δημοτικών έργων. Όμως ο Πρόεδρος της Ανεξάρτητης Αρχής παραθέτει σοβαρές επιφυλάξεις για την ασάφεια της συγκεκριμένης διάταξης, όπως ισχύει σήμερα με τον νέο Νόμο περί δημοσίων συμβάσεων (άρθρο 50, παρ. 5, Ν. 4782/2021), που αφορά κάθε αναθέτουσα αρχή. Επισημαίνει επίσης τα προβλήματα που δημιουργούνται εξ αιτίας της διάταξης, όπως η ακυρότητα συμβάσεων. Οι επιφυλάξεις που τίθενται είναι σοβαρές, γι’ αυτό προτίθεμαι να επανέλθω προς τα συναρμόδια Υπουργεία, προκειμένου να επαναξιολογηθεί η σχετική διάταξη».