Ως μία ιδιαίτερης σημασίας εξέλιξη πρέπει να θεωρηθεί η ανακοίνωση από τον Δήμαρχο Μωυσή Ελισάφ ότι άνοιξε η προοπτική για χρήση από τον Δήμο Ιωαννιτών των δύο οθωμανικών μνημείων, του Βελή Τζαμιού και του Μεντρεσέ του, μπροστά από το Πνευματικό Κέντρο. Η συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων και του Υπουργείου Πολιτισμού που έχει όλες τις δυνατότητες να υλοποιηθεί, θα αποδώσει στην πόλη ένα ενιαίο σύνολο κτιρίων, έναν ολοκληρωμένο «χώρο» πολιτισμού, όπως σωστά επισήμανε και η Αντιδήμαρχος Ελένη Ακονίδου.

Η ενότητα του χώρου, που περιλαμβάνει το Πνευματικό Κέντρο, κτίριο μοντέρνας αρχιτεκτονικής που «συνομιλεί» με την Όαση και το Αρχαιολογικό Μουσείο του Άρη Κωνσταντινίδη, μέσα σε έναν ακόμα πιο ευρύ χώρο με βαρύ ιστορικό φορτίο, όπως είναι ο λόφος στα Λιθαρίτσια και τα κτίρια της 8ης Μεραρχίας και των «Μαγειρίων» που είναι σήμερα η Σχολή Χορού, δημιουργούν ένα εντυπωσιακό τοπόσημο με εξαιρετική σημασία για την ιστορία της πόλης, την πολιτική πολιτισμού κα την τουριστική προβολή των Ιωαννίνων. Και μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για έναν χώρο στην καρδιά του αστικού ιστού της πόλης.

Ας σκεφτούμε έναν επισκέπτη που έρχεται για πρώτη φορά στα Γιάννενα χωρίς να γνωρίζει καλά την ιστορία τους. Μέσα σε λίγα λεπτά σχεδόν, περπατώντας, έρχεται σε επαφή με το πολυπολιτισμικό παρελθόν της πόλης, τεκμήρια του οποίου διατηρούνται εξαιρετικά, αλλά και με την σύγχρονη εικόνα της πόλης και το αποτύπωμα της πολιτιστικής και κοινωνικής της έκφρασης.

Θα έχει όμως πλέον τη δυνατότητα ο Δήμος να παρουσιάσει και ένα σύγχρονο πρόγραμμα πολιτιστικής δημιουργίας το οποίο θα «χωρά» και θα εδράζει σε ένα πλέγμα κτιριακών εγκαταστάσεων. Γιατί είναι πολύ βασικό οι χώροι και τα κτίρια να μην μένουν μόνο κελύφη μνήμης, αλλά να υποδέχονται τους ανθρώπους, να γίνονται σύγχρονες εστίες δημιουργίας. Πόσες πόλεις άραγε ακόμα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο μπορούν να παρουσιάσουν μία συναυλία κλασικής μουσικής μέσα σε ένα τζαμί; Και ας το δούμε και σε συνάρτηση με την ανακατασκευή του μεγάλου Τζαμιού της Καλούτσιανης που έπεται ή το Κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο έρχονται και άλλα έργα, όπως για το Πάρκο Πολιτισμού, που αποτελεί σε απόσταση αναπνοής, έναν κορυφαίο, διεθνούς ακτινοβολίας πολιτιστικό και ιστορικό τόπο.

Για να γίνει όμως καλύτερη η αξιοποίηση των νέων χώρων, με μία ενιαία αντίληψη, πρέπει και ο Δήμος να αλλάξει την πολιτιστική του πολιτική. Όπως ξεκίνησε δημιουργώντας την αντιδημαρχία, πρέπει να προχωρήσει ουσιαστικά σε έναν νέο Οργανισμό Πολιτιστικής Δημιουργίας που με βάση το Πνευματικό Κέντρο, το οποίο έχει δώσει δείγματα γραφής και όλες του τις δομές, να ανέβουν σε υψηλότερο επίπεδο, παράγοντας μία ολική πολιτική πολιτισμού. Πρόκειται για μία πρόκληση που δεν πρέπει να αποφύγει ο Δήμος Ιωαννιτών. 

Ένα γεφύρι που στέκει ακόμα

Η ευρωπαϊκή διάκριση που απέσπασε η ανακατασκευή του Γεφυριού της Πλάκας, προκάλεσε πολλά θετικά σχόλια στη χώρα μας και αναζωπύρωσε  το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης.

Ας μην ξεχνάμε ότι αυτό το έργο και το όρθιο γεφύρι δεν το έχει δει ακόμα ο πολύς κόσμος γιατί η παράδοση του έργου έπεσε μέσα στην πανδημία και στους περιορισμούς των μετακινήσεων. Την επόμενη πενταετία θα έρχονται συνέχεια επισκέπτες από όλη τη χώρα στα Τζουμέρκα για να το δουν από κοντά και μάλλον δεν θα πιστεύουν ότι κάποτε αυτή η γέφυρα κόπηκε στη μέση και έπεσε στο ποτάμι.

Το ίδιο το έργο της αναστήλωσης έδειξε δύο πράγματα: Πρώτον ότι χρειάζεται ισχυρή κρατική βούληση για να προχωρήσει μία τόσο σημαντική πολιτιστική και τεχνολογική παρέμβαση. Ευτυχώς που ευαισθητοποιήθηκε και δεσμεύτηκε εκείνη την ίδια μέρα του 2015 ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, γιατί αυτό καθόρισε τις εξελίξεις σε θεσμικό επίπεδο.

Κατά δεύτερον, χωρίς συνεργασία, τέτοιου βεληνεκούς έργα δεν προχωράνε. Και ως συνεργασία θεωρούμε εδώ, την ανάγκη που πρέπει να έχουν οι κεντρικές υπηρεσίες στη συνεργασία με τους τοπικούς φορείς που γνωρίζουν και βλέπουν αλλιώς τον τόπο τους. Το κέντρο να ακούει την περιφέρεια. Όπως και οι ντόπιοι να βλέπουν και τη μεγάλη εικόνα.

Το Γεφύρι της Πλάκας σήμερα δεν είναι «ίδιο» με το παλιό. Κουβαλάει όμως μέσα του την ιστορία του παλιότερου, την τέχνη του και τις ανάγκες των ανθρώπων που το περπάτησαν. Και αυτό το συνδέει με το παρόν, δημιουργώντας νέες ανάγκες και ανοίγοντας νέες προοπτικές. 

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr