Το επόμενο διάστημα, στο επίκεντρο θα έρθουν οι αλλαγές στα εργασιακά που θα επιχειρήσει να νομοθετήσει η κυβέρνηση. Όταν θα κατατεθεί το νομοσχέδιο με τις λεπτομερείς προβλέψεις, θα χρειαστεί να τοποθετηθούμε, όμως ήδη γνωρίζουμε το πλαίσιο των αλλαγών και αυτό είναι που μας ανησυχεί. Γιατί αυτό που επιχειρείται είναι η γενίκευση της αλλαγής του πυρήνα της σύμβασης εργασίας, το οχτάωρο. 

Η κυβέρνηση ισχυρίζεται και έχει ένα δίκιο από την πλευρά της, ότι δεν νομοθετεί στο κενό, αντίθετα έρχεται να ρυθμίσει αλλαγές που έχουν επέλθει στην πράξη με τη διάλυση των εργασιακών σχέσεων εδώ και πολλά χρόνια. Αντί να δουλεύει παράνομα ο εργαζόμενος επί πολλές ώρες πάνω από το ωράριό του, γιατί να μη προβλέπεται ένα νόμιμο δεκάωρο;

Ακούγεται σωστό, αλλά δεν είναι. Γιατί ακολουθεί ασθμαίνοντας τον ίδιο λαθεμένο δρόμο που έφεραν οι εργασιακές αλλαγές όταν νομιμοποιούσαν την ευέλικτη εργασία.

Γιατί να μην υπάρχει ωρομίσθια εργασία έλεγαν παλιότερα ή ημιαπασχόληση, όταν απαιτείται μικρότερη από 8 ώρες εργασία; Και τότε ακουγόταν σωστό και επενδυόταν με αναπτυξιακό περιτύλιγμα αφού δήθεν θα αυξανόταν η απασχόληση με τις μικρές δουλειές, ειδικά στους νέους. Ήδη άλλαζαν και οι όροι, και η εργασία γινόταν πια απασχόληση καλύπτοντας έναν τεράστιο, άτυπο χώρο πέρα και μακριά από την κλασική εργασία του ημερομισθίου, της ασφάλισης και της σταθερότητας.

Τι συνέβη στην ελληνική πραγματικότητα το γνωρίζουμε. Εκεί που υπήρχε ένα μεροκάματο, πληρωνόταν στο μισό και το άλλο ήταν ή μαύρο ή και τίποτα. Άμα θες, τετράωρο, έλεγαν στον εργαζόμενο.

Έτσι και η κυβέρνηση, βλέποντας ότι υπάρχουν κλάδοι που απαιτείται πολύωρη εργασία, θεσπίζει το έκτακτο δεκάωρο με ανταλλάγματα την προσωρινή συμφωνία, τα ρεπό, τις αυξημένες αμοιβές. 

Και μπορεί να λειτουργήσει ίσως σε κάποιους κλάδους που σέβονται ανάλογα το 8ωρο και τις νόμιμες αμοιβές. Αλλά ας μη κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας. Ξέρουμε πια ότι σε πολλούς κλάδους, ειδικά στους εποχιακούς, δεν υπάρχει πια 8ωρο, πλήρης απασχόληση και κανονικές συνθήκες εργασίας. Πάνω σε αυτή τη φαύλη κατάσταση, θα υπάρχει πια ένα περιθώριο και για διακανονισμούς ωραρίων πάνω από τις 8 ώρες κάθε μέρα.

Για να δούμε όμως αν αυτό είναι εκσυγχρονισμός που θα προσφέρει, γιατί δεν αξιολογούμε πώς πήγαν όλα τα προηγούμενα μέτρα της «ευέλικτης» απασχόλησης; Πήγε μπροστά η ελληνική οικονομία με μισή δουλειά και μισούς μισθούς; Αυξήθηκε η παραγωγικότητα, ήρθε η ανάπτυξη; Ξέρουμε πια ότι τίποτα από αυτά δεν πέτυχε. Γιατί να πετύχει σήμερα; Αλλά είναι σαφές ότι πλέον δεν θέλει κανείς πάνω στις κεφαλές της εξουσίας, να ακούσει τον λόγο των εργαζομένων. Οι εργαζόμενοι είναι σαν μην υπάρχουν. Αλλά για το αν υπάρχουν σήμερα εργαζόμενοι και εργασία θα χρειαστεί να επανέλθουμε. 

Γνωρίζοντας την πόλη

Συνάντησα τον Σπύρο Σπέγγο με την παρέα του στην πλατεία Πάργης όπου συνήθιζαν να πίνουν τον καφέ του. Δεν θα μιλήσω για τις αρετές του, όπως την ευγένειά του και τη σοβαρότητα με την οποία αντιμετώπιζε κάθε ερώτησή μου, που αφορούσε ιστορικά θέματα της πόλης. Σοβαρότητα που διανθίζονταν από διάφορα μικρά ευτράπελα που συνόδευαν τα μεγάλα γεγονότα της πόλης ή χαρακτηριστικά που ακολουθούσαν τα δημόσια πρόσωπα. 

Όλα αυτά τα ήξερε, όπως τα ξέρει ο άνθρωπος που είναι τριμμένος μέσα στην καθημερινή ζωή της πόλης και ταυτόχρονα γνωρίζει να σταθμίζει, να αξιολογεί τις καταστάσεις και να ξεχωρίζει τα σημαντικά από τα ελάσσονα. Όλα αυτά είναι χαρακτηριστικά των ώριμων ανθρώπων που ζουν μέσα στη ζωή κι ας μην καταλαβαίνουν αυτήν την έννοια πολλοί, οι περισσότεροι ίσως, που περνάνε τον βίο τους, ιδιωτικό ή και δημόσιο μέσα σε μία αβάσταχτη επιδερμικότητα.

Θα πω, όμως κάτι άλλο για τον Σπ. Σπέγγο. Ήταν άνθρωπος, πολίτης αυτής της πόλης που ήξερε τη σημασία της ιστορίας της, που κατανοούσε τον ιστορικό χρόνο και κατ’ επέκταση την πολιτική και κοινωνική σημασία γεγονότων και προσωπικότητων. Ήταν άνθρωπος που ήξερε. Κι αυτό δεν έτυχε, επειδή ίσως έζησε μέσα σε μία οικογένεια με πολιτική ιστορία όλον τον 20ο αιώνα, αλλά γιατί ενδιαφερόταν, γιατί ήθελε να συμμετέχει. 

Για αυτό είναι και απώλεια για την ταυτότητα της πόλης ο θάνατός του. Γιατί όσο περνάνε τα χρόνια δεν έχει η πόλη μας ανθρώπους που να ενδιαφέρονται για αυτήν, που να γνωρίζουν την πορεία των πραγμάτων, το μεδούλι της ζωής της. 

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr