Στην παρουσίαση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης προχώρησε χτες η κυβέρνηση δίνοντας τον τίτλο «Ελλάδα 2.0» και την προοπτική αλλαγής του υποδείγματος του κράτους και της οικονομίας ώστε να δοθεί παράλληλα το περιθώριο στη χώρα να ανακάμψει με ταχύτερο ρυθμό μετά τα πλήγματα που δέχτηκε από την πανδημία. 

Στο πλαίσιο αυτό παρουσιάστηκαν οι βασικοί άξονες του προγράμματος και τα 170 έργα που περιλαμβάνονται. Ανάμεσα σε αυτά, έργα και μεταρρυθμίσεις είναι πολλά που αφορούν την Ήπειρο, όπως και τις άλλες περιφέρειες της χώρας, δεν περιλαμβάνεται όμως το οδικό έργο της επέκτασης της Ιόνιας προς την Κακαβιά, όπως είχε προαναγγελθεί άλλωστε.

Γέφυρα στο μέλλον

Με τον τίτλο «Ελλάδα 2.0», που μαρτυρά τη «νέα εκδοχή της χώρας στη νέα εποχή που έρχεται» ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στο το πολιτικό στίγμα του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, τις στοχεύσεις του, το κοινωνικό του πρόσημο και την οικονομική του εμβέλεια για τις επόμενες δεκαετίες. 

Ο κ. Μητσοτάκης χαρακτήρισε τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία  ιστορική, αλλά και «γέφυρα, που θα οδηγήσει την χώρα, όχι μόνο στη μετά covid εποχή, αλλά και στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα», ενώ επεσήμανε πως ο εν λόγω Οδικός Χάρτης, συνολικά 170 έργων, επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων φιλοδοξεί να αλλάξει το υπόδειγμα της Οικονομίας, καθιστώντας την πιο ανταγωνιστική και εξωστρεφή με ψηφιακό και αποτελεσματικό κράτος. 

Περιλαμβάνει 4 πυλώνες, την ψηφιακή μετάβαση για το κράτος, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες, την αύξηση της απασχόλησης και της συνοχής της κοινωνίας με αιχμή την Υγεία και την Παιδεία, την Πράσινη Οικονομία και την εκτίναξη της παραγωγικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας και βασικός στόχος όπως τον περιέγραψε ο κ. Μητσοτάκης είναι η δημιουργία επιπλέον 200.000 νέων θέσεων εργασίας αυξάνοντας παράλληλα το ΑΕΠ της χώρας κατά 7 ποσοστιαίες μονάδες την επόμενη 6ετία. 

Ο κ. Μητσοτάκης ανέδειξε τη συμβολική σημασία του Εθνικού Σχεδίου τονίζοντας ότι  «σηματοδοτεί τη ρήξη με κατεστημένες αντιλήψεις και με συμφέροντα τα οποία καθηλώνουν την οικονομία». Αφού τόνισε ακόμα πως η ιδιοκτησία του συγκεκριμένου σχεδίου ανήκει εξ ολοκλήρου στην Ελληνική κυβέρνηση, ο πρωθυπουργός ανέφερε, πως αυτό «αποτελεί ευκαιρία γόνιμου διαλόγου με όλους, ευκαιρία για τη δημιουργία ευρύτερων συναινέσεων, αποτελεί όμως και  τελικά ένα μεγάλο στοίχημα που θα κάνει καλύτερη τη ζωή της κάθε Ελληνίδας και του κάθε Έλληνα. Είναι ένα στοίχημα το οποίο τελικά πρέπει να κερδίσουμε όλοι μαζί».

4 πυλώνες

Στο πλαίσιο της παρουσίασης ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης ανέφερε ότι «με οικονομικούς όρους, ο πρωταρχικός στόχος του Σχεδίου είναι να καλύψει το μεγάλο κενό σε επενδύσεις, εθνικό προϊόν και απασχόληση, κενό ενδημικό των επιδόσεων της ελληνικής οικονομίας κατά την τελευταία δεκαετία, που επιδεινώθηκε λόγω της πανδημίας του Covid-19. Σε αυτό το πλαίσιο, το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποσκοπεί στο να κινητοποιήσει και σημαντικές δυνάμεις από τον ιδιωτικό τομέα, ενισχύοντας ιδιωτικές επενδύσεις και χρησιμοποιώντας Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα και Εταιρείες Παροχής Ενεργειακών Υπηρεσιών, για την πραγματοποίηση δημοσίων επενδύσεων, ώστε να κινητοποιήσει  σημαντικότατα επιπρόσθετα ιδιωτικά κεφάλαια”.

Για την υλοποίηση του Σχεδίου η Ελλάδα ζητά το σύνολο των πόρων που μπορεί να λάβει στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Δηλαδή 17,8 δισ. ευρώ επιδοτήσεις και 12,7 δισ. ευρώ δάνεια. Με χρήση των μέσων αυτών και αξιοποιώντας τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης για την προώθηση ιδιωτικών επενδύσεων, το «Ελλάδα 2.0» επιδιώκει να κινητοποιήσει συνολικούς επενδυτικούς πόρους 57 δις ευρώ.

Οι πυλώνες

Το «Ελλάδα 2.0» αποτελείται από τέσσερις πυλώνες: Τον πράσινο, τον ψηφιακό, τον κοινωνικό και αυτόν που αφορά στον οικονομικό και θεσμικό μετασχηματισμό. Πιο αναλυτικά:

1.Ως προς την πράσινη μετάβαση, οι επενδύσεις του Σχεδίου περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:

-Εκτεταμένο πρόγραμμα «εξοικονομώ» για νοικοκυριά, επιχειρήσεις, δημόσια κτίρια και υποδομές.

-Διασύνδεση των ελληνικών νησιών, η οποία θα μειώσει σημαντικά το ενεργειακό κόστος νοικοκυριών και επιχειρήσεων και επενδύσεις ενεργειακής αποθήκευσης που θα επιτρέψουν την καλύτερη αξιοποίηση του δυναμικού της χώρας σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.

-Προώθηση στρατηγικών αστικών αναπλάσεων υψηλής αναπτυξιακής και περιβαλλοντικής αξίας.

-Μεγάλες επενδύσεις σε αντιπλημμυρικά έργα, συνοδευόμενα από αλλαγές στην χρήση των δικτύων άρδευσης και εγκατάσταση τηλεμετρητών για τον εντοπισμό διαρροών και την έξυπνη διαχείριση του νερού.

-Νέο Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης.

-Πρωτοβουλίες για προστασία της βιοποικιλότητας.

-Μεγάλες επενδύσεις σε υποδομές και εξοπλισμό της Πολιτικής Προστασίας.

-Επενδύσεις εκπόνησης πολεοδομικών σχεδίων που θα πληροφορούν έγκυρα και αμέσως για τις δυνατότητες χρήσης γης για τα 4/5 της χώρας.

2.Για την ψηφιακή μετάβαση, οι επενδύσεις του Σχεδίου περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:

-Προεγκατάσταση υποδομής οπτικών ινών στα κτίρια για τη διευκόλυνση της μετάβασης στη χρήση δικτύων οπτικών ινών από επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

-Ανάπτυξη διαδρόμων δικτύου 5G στους ελληνικούς αυτοκινητόδρομους.

-Σύνδεση της ηπειρωτικής χώρας με σύγχρονα υποθαλάσσια καλώδια οπτικών ινών με τα ελληνικά νησιά.

-Ψηφιοποίηση καίριων αρχείων σε διαφόρους τομείς (υγεία, δικαιοσύνη, πολεοδομίες, κτηματολόγιο, μετανάστευση, ΕΦΚΑ κ.α.) και ενσωμάτωσή τους σε αντίστοιχα πληροφοριακά συστήματα.

-Διασφάλιση της διασύνδεσης και διαλειτουργικότητας συστημάτων και επιμέρους μητρώων και μεμονωμένων εφαρμογών μεταξύ φορέων του Δημοσίου.

-Πληροφοριακό σύστημα για τη διαχείριση συναλλαγών της Δημόσιας Διοίκησης με τους πολίτες και τις επιχειρήσεις (CRM).

-Επενδύσεις για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, που περιλαμβάνουν περαιτέρω ψηφιοποίηση των φορολογικών υπηρεσιών, κωδικοποίηση και εκσυγχρονισμό της φορολογικής νομοθεσίας, δράσεις κατά του λαθρεμπορίου και χρήση τεχνητής νοημοσύνης για τη διευκόλυνση των φορολογικών ελέγχων, ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών κ.α.

-Ψηφιακό μετασχηματισμό επιχειρήσεων, με απόκτηση εξοπλισμού, υπηρεσιών cloud και διαδικτυακών υπηρεσιών, όπως οι νέες τεχνολογίες ηλεκτρονικών πληρωμών, το ηλεκτρονικό τιμολόγιο, η εργασία από απόσταση, το ψηφιακό γραφείο κ.λπ.

3. Για τις ιδιωτικές επενδύσεις και τον θεσμικό μετασχηματισμό, το Σχέδιο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:

-Ισχυρά κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις (πράσινος, ψηφιακός μετασχηματισμός, καινοτομία, εξωστρέφεια).

-Σημαντικά έργα υποδομής όπως το βόρειο τμήμα του Ε65, ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης, ένα μεγάλο πρόγραμμα για την οδική ασφάλεια, μεγάλα αρδευτικά έργα μέσω ΣΔΙΤ, ο εκσυγχρονισμός επίσης μέσω ΣΔΙΤ του δικτύου σιδηροδρόμων, νέος προαστιακός σιδηρόδρομος στη Δυτική Αττική, τα ηλεκτρονικά διόδια, οι «έξυπνες» υποδομές κ.α.

-Επενδύσεις για την ενίσχυση του πολιτισμού, όπως η δημιουργία του Μουσείου Ενάλιων Αρχαιοτήτων στον Πειραιά, ανάπτυξη πολιτιστικών και φυσικών διαδρομών και πρόγραμμα προστασίας εμβληματικών μνημείων από την κλιματική αλλαγή κ.α.

-Επενδύσεις στον τουρισμό με παρεμβάσεις για τον ορεινό τουρισμό, τον τουρισμό υγείας και την αξιοποίηση ιαματικών πηγών, την γαστρονομία, την αναβάθμιση των τουριστικών λιμανιών, τον καταδυτικό τουρισμό, την προσβασιμότητα στις παραλίες και ειδικά προγράμματα κατάρτισης για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού τουριστικών επιχειρήσεων.

-Προώθηση προγραμμάτων οικονομικής ενίσχυσης του αγροδιατροφικού τομέα για την πραγματοποίηση επενδύσεων με προσανατολισμό την πράσινη γεωργία και την γεωργία ακριβείας, που αφορούν στην καινοτομία και την οικολογική επεξεργασία γεωργικών προϊόντων, την αναδιάρθρωση καλλιεργειών, την γενετική βελτίωση ζώων, καθώς και την ενίσχυση των υδατοκαλλιεργειών.

4. Στον κοινωνικό πυλώνα οι επενδύσεις του Σχεδίου περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:

-Μεγάλα προγράμματα με στόχο την αύξηση της απασχόλησης με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων.

-Ψηφιακό μετασχηματισμό της εκπαίδευσης, ψηφιακές υποδομές σε όλες τις τάξεις και αντίστοιχο αναβαθμισμένο εξοπλισμό στα εργαστήρια και Voucher για απόκτηση τεχνολογικών εργαλείων για τους μαθητές που ανήκουν σε ευάλωτα νοικοκυριά.

-Επενδύσεις στο σύστημα υγείας, προκειμένου να παρέχει υπηρεσίες υγείας υψηλής ποιότητας, όπως η ανακαίνιση των υποδομών, ο εκσυγχρονισμός του εξοπλισμού και η ψηφιοποίηση των νοσοκομείων και των κέντρων υγείας, αλλά και το ολοκληρωμένο σύστημα πρόληψης «Σπύρος Δοξιάδης» (εθνικά προγράμματα για την σωματική άσκηση και τη διατροφή, τους εμβολιασμούς, τις προληπτικές εξετάσεις για καρκίνο του μαστού, τον προληπτικό έλεγχο νεογνών κ.α.).

-Επενδύσεις που ενδυναμώνουν την κοινωνική δικαιοσύνη και το δίκτυο κοινωνικής προστασίας, μέσω προγραμμάτων ενίσχυσης της οικονομικής και κοινωνικής ένταξης ευάλωτων ομάδων, ενίσχυσης της παιδικής προστασίας, προώθησης των ίσων ευκαιριών και στήριξης της διαφορετικότητας και ένταξης προσφύγων στην αγορά εργασίας.

Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης αναμένεται να έλθει στη Βουλή τις επόμενες ημέρες και μετά να κατατεθεί στην ΕΕ στα μέσα Απριλίου προς έγκριση. Όταν θα ολοκληρωθεί η διαδικασία θα πάρει την τελική του μορφή και θα κατατεθεί στη Βουλή προς ψήφιση.

Ενδεικτικά έργα που αφορούν και την Ήπειρο

Από τα 170 έργα που παρουσιάστηκαν, ενδεικτικά κάποια που ενδιαφέρουν άμεσα την Ήπειρο, μεταξύ των άλλων που όπως είπαμε διαχέουν πόρους προς το σύνολο της περιφέρειας είναι:

– Στρατηγικές αστικές αναπλάσεις που πυροδοτούν την αστική ανάπτυξη και βελτιώνουν σημαντικά την ποιότητα ζωής και το αστικό περιβάλλον (π.χ. στον Ελαιώνα, στη Δυτική Αθήνα, στο νότιοπαραλιακό μέτωπο της Αττικής, στη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα και άλλες πόλεις, μικρές και μεγάλες). Οι αναπλάσεις αυτές θα βελτιώσουν την ζωή των κατοίκων και θα αποτελέσουν πόλουςέλξης επισκεπτών, επενδύσεων και νέων θέσεων εργασίας.

– Ανακαίνιση και ενεργειακή αναβάθμιση υποδομών και κτιρίων του Δημοσίου και της τοπικής αυτοδιοίκησης και ενεργειακή αναβάθμιση του οδοφωτισμού, με την σύμπραξη του ιδιωτικού τομέα. Το «Εξοικονομώ στο δημόσιο» πέρα από τις επενδύσεις, τη μόχλευση οικονομικής δραστηριότητας και την επακόλουθη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, θα οδηγήσει σε σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας που επιβαρύνει σήμερα τον κρατικό προϋπολογισμό

– Πολεοδομικά Σχέδια.

Η κατάρτιση και η επικύρωση πολεοδομικών σχεδίων, τοπικών και ειδικών καθώς και η οριοθέτηση περιοχών και ζωνών υποδοχής μεταφοράς συντελεστή δόμησης, η οριοθέτηση οικισμών και τα σχέδια χαρακτηρισμών κοινόχρηστων οδών θα καλύψουν ολόκληρη την χώρα οδηγώντας μέσα στην επόμενη πενταετία στην ολοκλήρωση του πολεοδομικού χάρτη της χώρας (σήμερα καλύπτεται μόλις το 20%). Η μεταρρύθμιση θα διευκολύνει τη νόμιμη δόμηση λύνοντας ένα από τα μεγάλα προβλήματα που διαχρονικά καθυστερεί και εμποδίζει την προσέλκυση επενδύσεων και την φιλική προς το περιβάλλον πολεοδομική ανάπτυξη

– Αναβάθμιση ύδρευσης

Ενίσχυση των δικτύων ύδρευσης περιοχών της Δυτικής Ελλάδας (Πρέβεζα, Άρτα) και νησιών (Λέσβος, Λευκάδα, Κέρκυρα). Ενισχύεται έτσι η ανθεκτικότητα των περιοχών στην κλιματική αλλαγή, αλλά και η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη. 

– Έργα αστικών λυμάτων

Δημιουργία υποδομών επεξεργασίας αστικών λυμάτων σε οικισμούς κάτω των 2000 κατοίκων σε τουριστικά και περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές (παραλιακά μέτωπα Κορινθίας, δυτικό παραλιακό μέτωπο Βόλου, περιοχή Μόρνου, οικισμοί σε Ιωάννινα, Πέλλα, Κερατέα, οικισμοί σε νησιά όπως Κρήτη, Κέρκυρα, Σκύρος, Σκόπελος κα).

Εκσυγχρονισμός εγκαταστάσεων επεξεργασίας αστικών λυμάτων και επανάχρηση του επεξεργασμένου ύδατος, σε σημαντικές πόλεις της χώρας (π.χ. Αλιβέρι, Σέρρες, Σιθωνία, Λαμία, Τρίκαλα, Λάρισα, Νάουσα της Πάρου) και στην Μοναστική Κοινότητα Αγίου Όρους. Υποδομές διαχείρισης ιλύος σε μεγάλες πόλεις (π.χ. Σέρρες, Ιωάννινα, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη). Στόχος η προστασία του περιβάλλοντος, η βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και η βιώσιμη αστική και τουριστική ανάπτυξη.

– Πολιτική Προστασία

Κατασκευάζονται 13 Περιφερειακά Επιχειρησιακά Κέντρα τελευταίας τεχνολογίας για την Πολιτική Προστασία με την μέθοδο των ΣΔΙΤ. 

– Πρόγραμμα οδικής ασφάλειας

Αποκατάσταση του οδικού δικτύου και επισκευή επικίνδυνων οδοστρωμάτων σε διάφορες περιοχές της χώρας προκειμένου να βελτιωθεί το επίπεδο λειτουργίας και ασφάλειας των οδικών μεταφορών. Το πρόγραμμα μειώνει τους κινδύνους οδικών ατυχημάτων και τις συνέπειές τους (απώλειες ζωής, τραυματισμοί, αναπηρίες) και έχει θετικές αναπτυξιακές επιπτώσεις, ιδίως στις περιοχές με υψηλή φόρτιση του οδικού δικτύου -λόγω τουρισμού- στη διάρκεια των θερινών μηνών.

– Ε-65, Αυτοκινητόδρομος Τρίκαλα – Γρεβενά – Εγνατία Οδός (κεντρικός δρόμος, δρόμοι εξυπηρέτησης/δρόμοι σύνδεσης και συμπληρωματικές εργασίες), συνολικού μήκους 70,47 χλμ.

Ολοκληρώνεται έτσι, με την κατασκευή του βόρειου τμήματός του, ο Ε65, ένας από τους βασικούς αυτοκινητοδρόμους της χώρας που συνδέει την Κεντρική Ελλάδα με τη Θεσσαλία και τη Δυτική Μακεδονία και φέρνει ταυτόχρονα πιο κοντά ολόκληρη τη νότια Ελλάδα με τα βόρεια σύνορά μας και την Ευρώπη.

Πώς κατανέμονται τα κονδύλια

Για την κατανομή των κονδυλίων τα 30,9 δισ. ευρώ θα προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης και από αυτά, τα 17,8 δισ. ευρώ αφορούν επιχορηγήσεις και τα 12,7 δισ. ευρώ δάνεια Επιπλέον θα κινητοποιηθούν κεφάλαια ύψους 25,6 δισ. ευρώ. Για τα δάνεια μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, ύψους 12,7 δισ. ευρώ, θα διατεθούν για ιδιωτικές επενδύσεις και μέσω αυτών θα κινητοποιηθούν κεφάλαια ύψους 31,8 δις. ευρώ. Το 50% της χρηματοδότησης τους θα προέλθει από κρατική χρηματοδότησης ενώ το υπόλοιπο 50% από τραπεζικό δανεισμό (30%) και ίδια κεφάλαια (20%) του ιδιώτη επενδυτή. Για την πράσινη μετάβαση θα διατεθούν επιδοτήσεις 10,395 δισ. ευρώ, για την ψηφιακή μετάβαση 2,136 δισ. ευρώ, για την  απασχόληση, τις δεξιότητες και την κοινωνική συνοχή και για την τόνωση των ιδιωτικών επενδύσεων και τον μετασχηματισμό της οικονομίας επιπλέον 7,806 δισ. ευρώ. Για την ενεργειακή αναβάθμιση του κτηριακού αποθέματος της χώρας προγραμματίζονται να διατεθούν  συνολικά 4,279 δισ. ευρώ. Πάνω από 1,3 δισ. ευρώ θα δοθούν για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους. Περίπου 2,412 δισ. ευρώ για την ενίσχυση των ψηφιακών δυνατοτήτων της εκπαίδευσης και τον εκσυγχρονισμό της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.

Επιμέλεια ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ