Η επιστροφή στη βαλκανική μας πραγματικότητα, μοιάζει ενοχλητική. Πάνε οι καιροί που θα γινόμασταν «Δανία του Νότου», πέρασαν πολλά χρόνια από τότε που βλέπαμε τους εαυτούς μας μόνο ως ίσους κατοίκους μιας Ευρώπης που τη βλέπαμε μόνο σαν δρόμο του Λουξεμβούργου ή γραφείο των Βρυξελλών. Όχι ότι ήταν έτσι ποτέ η Ευρώπη. Ούτε ότι τα Βαλκάνια δεν είναι Ευρώπη. Εμείς βλέπαμε αλλιώς τα πράγματα.
Τώρα βλέπεις στο δρόμο τι γίνεται. Ο οδηγός ενός μικρού αυτοκινήτου του ’90, σταματάει στη μέση του δρόμου, με ουρά πίσω 100 αυτοκινήτων, βγάζει δύο πενηντάρικα από το παράθυρο και ο κρεοπώλης του φέρνει το κρέας έτοιμο.
Τα παιδιά στις γωνίες, με τα φούτερ και τις κουκούλες τους μετράνε τα λεφτά τους και κάνουν αναπάντητες με τα καρτοκινητά τους μήπως και συνεννοηθούν. 
Αγροτικά αυτοκίνητα στα πάρκινγκ των μεγάλων σούπερ μάρκετ, θυμίζουν ότι πλέον οι αγροτικές οικογένειες έχουν ένα αυτοκίνητο και για την πόλη και για το χωριό.
Ηλικιωμένες γυναίκες με φτωχικά μπουφάν στέκονται για δυο κουβέντες κρατώντας μικρές σακούλες με λίγα φρούτα.
Ω, ναι, όλα αυτά τα έχει περιγράψει ο Κουστουρίτσα στις ταινίες του, μόνο που εμείς κρατήσαμε τη φωτεινή πλευρά τους από τις μουσικές του Μπρέγκοβιτς που τις έκανε έκτοτε πατέντα.

Όχι και τόσο διαφορετικοί

Η βαλκανική μας πλευρά δεν είναι μόνο αρνητική. Αν υπάρχει ένα πρόβλημα με τη ζωή στα Βαλκάνια είναι αυτή η διαδεδομένη πίστη στο τυχαίο, η μοιρολατρία και το χάος που διακινείται ως σύστημα, ως πολιτική ή και ως επιστήμη ακόμα.
Αλλά ας μη νομίσουμε ότι και η Ευρώπη είναι κάπου πολύ μακριά. Στην ίδια Ευρώπη που μιλάμε, κυριαρχούν οι ρατσιστές και οι νεοναζί. Στην ίδια Ευρώπη, οι πλούσιοι βυθίζονται μέσα στο κιτς και την παρακμή μην έχοντας άλλη διέξοδο για τα λεφτά που βγάζουν. Και οι φτωχοί σε αυτήν εδώ την Ευρώπη που ζούμε όλοι μας, τη βγάζουν σε τροχόσπιτα δίπλα στις λαμπερές πρωτεύουσες, τρέφονται με κουπόνια ή φυτοζωούν με μισθούς πείνας.

Η ευκαιρία

Ας δούμε την επιστροφή μας στα Βαλκάνια όχι ως ήττα του ονείρου μας για ευημερία όπως το φτιάξαμε το ’90 και το 2000, αλλά ως μια ευκαιρία να επιστρέψουμε στον τόπο μας, να ανακαλύψουμε ξανά την αυθεντικότητα των ανθρώπινων σχέσεων και τις κανονικότητες ενός τόπου που μπορεί ακόμα να γεννά από μόνος του, χωρίς δάνεια, προγράμματα και μνημόνια. Αν υπάρχει ακόμα αυτή η ευκαιρία ανοιχτή. 
fkaramitsos@yahoo.gr