Ταξιδιωτικά έγγραφα στους πρόσφυγες

Περάσαμε μία μεγάλη περίοδο- και την περνάμε ακόμα- κατά την οποία το μεταναστευτικό θεωρήθηκε πρόβλημα. Όχι πρόβλημα γιατί δεν επαρκούσαν οι κρατικοί μηχανισμοί αντιμετώπισής του, αλλά πρόβλημα από μόνο του. Θεωρούσαμε τους ίδιους τους μετανάστες «πρόβλημα». Η περίοδος αυτή χρονικά ξεκινάει από την είσοδο των πρώτων μεταναστών από την Αλβανία στις αρχές του ’90. Τότε ξεκινάει και η άνοδος της ακροδεξιάς στην Ελλάδα, η οποία εξ αρχής έκανε σημαία της το «πρόβλημα». Και σχεδόν κανένας πολιτικός χώρος δεν έμεινε έξω από αυτή τη συζήτηση, με τον ακραίο εθνικιστικό λόγο να διαπερνάει το κύριο σώμα του πολιτικού λόγου στη χώρα μας και να μετατρέπεται από περιθωριακό του γρανάζι σε κύριο εξάρτημα.

Δεν λύθηκε τίποτα

Αν δούμε όμως με όση απόσταση μπορούμε τα γεγονότα, θα καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι το «πρόβλημα» δεν λύθηκε. Όλοι αυτοί οι ακροδεξιοί που ξαμολύθηκαν μέσα κι έξω από τη Βουλή, δεν έκαναν τίποτα, πλην βέβαια να εκλέγονται στις θέσεις τους. Και δεν θα μπορούσαν να κάνουν τίποτα βέβαια από όλα αυτά που δήλωναν και συνοψίζονταν στο σύνθημα «έξω οι ξένοι». Γιατί οι «ξένοι» είναι τόσοι πολλοί πια στον πλανήτη που κανείς δεν μπορεί να τους κρατήσει «έξω». Ούτε έχει το ηθικό δικαίωμα να το κάνει.
Είναι αξιοπρόσεκτη μία στατιστική που βγήκε χτες. Ένας στους δύο κατοίκους της Βιέννης έχει μεταναστευτική προέλευση- το 49% των 1,8 εκατομμυρίων κατοίκων της αυστριακής πρωτεύουσας, έχει μεταναστευτική προέλευση. Τι άλλο περισσότερο να θέλει να δει κάποιος για να καταλάβει ότι ο μετανάστης είναι κι αυτός ένα μέρος του πληθυσμού, τίποτα παραπάνω και τίποτα όμως λιγότερο.

Ευρωπαϊκό

Κάποιοι ψελλίζουν ακόμα ότι η Ελλάδα έχει «ιδιοτυπίες». Το λένε κάθε φορά που δεν θέλουν να παραδεχτούν ότι το πλαίσιο είναι ίδιο σε όλη την Ευρώπη, η δημοκρατία. Ή θα έπρεπε να είναι. Όποιοι υπερασπίζονται αντιμεταναστευτικές θέσεις γιατί δήθεν η Ελλάδα έχει άλλο πολιτισμό ή έχει πολλούς εχθρούς γείτονες ή ότι δεν έχει τις οικονομικές αντοχές της κεντρικής Ευρώπης, υπερασπίζεται απλώς την άρνηση τελικά κράτους και κοινωνίας να ενσκήψουν στις πραγματικές ανάγκες των μεταναστών στην Ελλάδα. Αν ασχολούνταν συστηματικά, θα είχαν καταφέρει να εκδώσουν νόμιμα ταξιδιωτικά έγγραφα στους Σύρους πρόσφυγες για να πάνε εκεί που θέλουν να πάνε. Και αν έλεγαν κάτι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι, ε, μία κυβέρνηση που έχει τόσο αναγνωρισμένο πια ρόλο στα της Ευρωζώνης και συνομιλεί κατευθείαν με τους μεγάλους ηγέτες, θα μπορούσε να τους πείσει ότι το πρόβλημα των προσφύγων είναι ευρωπαϊκό και όχι μόνο ελληνικό. Ή μήπως όχι;

Ένας αποχαιρετισμός

Ο αποχαιρετισμός που απηύθυνε εκ μέρους της οικογένειας η Νάντια Βαλαβάνη κατά την πολιτική κηδεία του συντρόφου της, Δήμου Τσακνιά την προηγούμενη εβδομάδα, είναι ένα σπάνιο κείμενο ανθρωπιάς και συντροφικότητας. Τόσο ο Τσακνιάς που έφυγε πρόωρα από τη ζωή όσο και η Βαλαβάνη, αποτελούν σπουδαίες μορφές των κινημάτων της νεολαίας στον τόπο μας και του αριστερού κινήματος. 
Από αυτό το κείμενο, που μπορείτε να το βρείτε στο διαδίκτυο ολόκληρο, επιλέγω όχι τα προσωπικά και τρυφερά λόγια μίας γυναίκας που απομένει πίσω κάνοντας τον απολογισμό μιας ζωής με τον σύντροφό της, αλλά το πολιτικό κομμάτι. Το οποίο πολιτικό υποψιάζεσαι ότι δεν είναι ανεξάρτητο του προσωπικού. Κι έχει και μία ιστορική σημασία για όσους αναζητούν τη γενεαλογία της σημερινής αριστεράς.
«Δεν ήσουνα εύκολος άνθρωπος, Δήμο. Έλεγες ό,τι σκεφτόσουν και πάλευες πάντα για αυτό κι έψαχνες βασανιστικά το καθετί, ν' ανακαλύψεις τις κρυμμένες αλήθειες και τις αλληλουχίες που συνδέουν τα επιφαινόμενα με την πραγματικότητα. Πριν λίγους μήνες μου είχες πει να μη συμμετάσχω ποτέ σε κάτι που δε θα μου επιτρέπει να λέω ανοιχτά και να παλεύω τη γνώμη μου, κι αυτό έκανες πάντα ο ίδιος – εξίσου απέναντι σε κομματικές ηγεσίες και καθημερινούς ανθρώπους, που τους θεωρούσες εξίσου σημαντικούς.
Όταν βρεθήκαμε ανένταχτοι εκτός κόμματος, δεν το έβαλες κάτω. Με αφορμή τις διεργασίες που δημιούργησε ο πόλεμος ενάντια στη Γιουγκοσλαβία, έκανες ό,τι μπορούσες ώστε απ' το μέτωπο που ορθώθηκε ενάντια του, να κατασταλάξει κάτι για το μέλλον. Παρακολούθησα μέσα από σένα όλες τις προσπάθειες, στην αρχή μαζί με το Λέοντα Αυδή, που έφυγε επίσης τόσο άδικα και τόσο νωρίς, και μια χούφτα ανθρώπους, οι περισσότεροι μεταξύ τους αρχικά ούτε καν φιλικοί, απ' όλα τα ρεύματα της ιστορικής Αριστεράς: Πρώτη φορά συναπαντιόταν επιχειρώντας να ξεπεράσουν την παιδική της ανίατη ασθένεια, την απόλυτη αλήθεια του καθενός, τον χωρίς νόημα κατακερματισμό πολύτιμων δυνάμεων κι αξιόλογων ανθρώπων. Κι έζησα μέσα από σένα πώς, μέσα απ' το Χώρο Διαλόγου και Κοινής Δράσης της Αριστεράς που δημιουργήσατε, μέσα απ' όλες τις αναζητήσεις και τις συγκρούσεις και τους θεμιτούς και κάποτε αθέμιτους συμβιβασμούς, τελικά αναδύθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ».
Όσοι ενδιαφέρονται πραγματικά για την πολιτική στην Ελλάδα θα βρουν εδώ σημάδια μιας μεγάλης διαδρομής που ακολουθήθηκε σχεδόν σιωπηρά μετά το ’89.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
fkaramitsos@yahoo.gr