Οι μεγάλες ταχύτητες του κοινωνικού

Ζητήματα που έχουν να κάνουν με προσωπικές επιλογές, έρχονται συχνά στο προσκήνιο της δημόσιας σφαίρας. Πριν είχαμε το σύμφωνο συμβίωσης, τώρα έχουμε την αλλαγή φύλλου στις ταυτότητες. Παλιότερα ήταν βέβαια μεγαλύτερα θέματα όπως η νομιμότητα της ομοφυλοφιλίας ή ο τρόπος έκδοσης του διαζυγίου, ο πολιτικός γάμος, οι αμβλώσεις. Κάποια από αυτά αποκαλούνται «ταμπού», αν και στην πράξη δεν είναι παρά διλήμματα που φέρνουν σε αμηχανία τους πολίτες.

Στην καλύτερη των περιπτώσεων, ο διάλογος που αναπτύσσεται σέβεται την προσωπικότητα των ατόμων, στη χειρότερη επιστρατεύονται «ιδεολογικά» επιχειρήματα για να περιθωριοποιήσουν συνολικά τα άτομα.

Συζητιέται επίσης, η άνοδος ενός ρεύματος πολιτικής που αποκαλείται «δικαιωματική» και κατά πόσον επηρεάζει την πιο κλασσική μορφή πολιτικής.

Σε όλες αυτές τις συζητήσεις που έχουν παρελθόν και θα έχουν και μέλλον βέβαια και δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο, δεν προσέρχονται όλες οι πλευρές προετοιμασμένες για έναν ανοιχτό και ειλικρινή διάλογο. Κάποιοι δεν προσέρχονται καν προετοιμασμένοι επαρκώς ώστε να δουν τα νομικά και κοινωνικά ζητήματα που εγείρονται και ανάγουν τα πάντα σε μία συζήτηση περί έθνους ή θρησκείας. Αναρωτιέται βέβαια κάποιος ποια θέματα θα μπορούσε να μην είναι «εθνικά», αφού όλοι μας στο ίδιο έθνος διαβιούμε.

Το πιο δύσκολο όμως είναι να κατανοήσουμε πόσο έχουν αλλάξει οι καιροί, πόσο αλλάζουν συνέχεια. Αυτή η ταχύτητα των κοινωνικών και πολιτικών φαινομένων συμπαρασύρει κάθε εναντίωση, εύλογη ή παράλογη και μας καλεί να επαναχαράζουμε συνέχεια τα νέα, διαφοροποιημένα όρια του συντηρητικού από το εκσυγχρονιστικό. Αυτό συμβαίνει πάντα στην ιστορία του κοινωνικού ανθρώπου και δεν μπορούμε να το αποφύγουμε, είτε στα μικρά είτε στα μεγάλα ερωτήματα που καλούμαστε να απαντήσουμε.

Η γλώσσα διπλώνει όταν απουσιάζει το νόημα

Εμπειρικά καταλαβαίνεις αν κάποιος κατέχει τη γλώσσα, όχι από το λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί ή την τάση του να είναι ορθός και να μην πέφτει σε λάθη. Το καταλαβαίνεις αν τον βάλεις να διηγηθεί μία μικρή ιστορία ή και ένα ανέκδοτο ακόμα. Και ακόμα καλύτερα, αν διαβάσεις ένα γραπτό του με μία αφήγηση.

Τώρα που γράφουν πολλοί στο δίκτυο, κάθε μέρα σαν πυροβόλα μερικοί, την πιάνεις την αδυναμία. Και δεν εννοώ εκείνον που δεν πήγε σχολείο και δεν έμαθε τα βασικά- συχνά αυτοί οι άνθρωποι βρίσκουν άλλους τρόπους έκφρασης που καλύπτει τα κενά. Εννοώ τους μορφωμένους, που τέλειωσαν το λύκειο ή μια σχολή και θεωρητικά έχουν γνώσεις. Δεν μπορούν όμως εντέλει να εκφραστούν.

Είναι η έλλειψη σπουδής που τους οδηγεί εκεί, η αδιαφορία με τα χρόνια και η απουσία τριβής με τη γλώσσα; Ή μήπως είναι κενοί νοήματος πολλοί λόγοι τους και δεν αντέχει η γλώσσα τους να ακολουθήσει; Το ερώτημα είναι σκληρό κι ας μην το κατανοούν πολλοί από αυτούς που με αλαζονεία νομίζουν ότι έχουν κάτι να πουν- και ξέρουν κιόλας να το λένε κατά τη γνώμη τους

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr