Βαθιά ρήγματα μέσα στην κοινωνία

Υπάρχει μια αίσθηση ότι η απογοήτευση που έχει ενσκήψει στην ελληνική κοινωνία από τη μακρόχρονη κρίση που βιώνει, έχει αμβλύνει και τις κοινωνικές διαφορές. Κι όμως συμβαίνει το αντίθετο. Ουδέποτε τις τελευταίες δεκαετίες καταγράφονται τόσο βαθιές ρωγματώσεις και διαφοροποιήσεις μέσα στο κοινωνικό σώμα σαν τις σημερινές.

Ας μην μας ξεγελά η σιωπή που μοιάζει να ίπταται πάνω από τις πόλεις και τα χωριά μας. Έχει περισσότερο να κάνει με ένα αίσθημα ανημπόριας, με την απογοήτευση από την αναποτελεσματικότητα των κινητοποιήσεων των πρώτων χρόνων, με τις μεγάλες διαδηλώσεις και τις πλατείες το διάστημα 2011- 2012. Σήμερα ξέρουμε ότι οι εξουσίες δεν πτοούνται από πορείες και συνθήματα κι είναι σε μαζικό επίπεδο.

Πιο μέσα, ο κόσμος βράζει. Και έχει κατανοήσει τι τον ενώνει και τι τον χωρίζει σε επίπεδο συμφερόντων και αναγκών. Η γενικευμένη για παράδειγμα αντίθεση στην επιβολή του ΕΝΦΙΑ, δεν μπορεί να κρύψει τη διαφορά μεταξύ του πολίτη που έχει ένα σπίτι με δάνειο που δουλεύει σαν το σκυλί για να το πληρώνει και του εισοδηματία που βρήκε κληρονομιά μερικά διαμερίσματα. Δεν είναι από την ίδια πλευρά οι φωνές αυτών των δύο.

Αντίστοιχα, για την υψηλή φορολόγηση, άλλη είναι η διαμαρτυρία του μικρού εμπόρου από την επαρχία που δεν μπορεί να πληρώσει τις εισφορές του κι άλλη του «επιχειρηματία» που είχε μάθει  να μην δηλώνει τίποτα στην Εφορία και να υπερτιμολογεί σε έργα του Δημοσίου. Και σε αυτήν την περίπτωση, δεν είναι από την ίδια πλευρά και οι δύο αυτοί άνθρωποι της αγοράς.

Γιατί έχει σημασία να καταγράφονται τέτοιες διαφοροποιήσεις σήμερα; Για να μπορέσει και ο πολιτικός λόγος να τις κατανοήσει σε πρώτο επίπεδο και να τις διαφοροποιήσει σε δεύτερο, ώστε να διαμορφώσει και ένα πιο πολύπλοκο και πολυεστιασμένο λόγο. Με γενικότητες δεν θα αλλάξει το παλιό…

Και τα παιδιά έχουν λόγο

Για να το πάμε και λίγο πιο πέρα αυτό το θέμα με τις εξετάσεις στα σχολεία, κάποτε πρέπει να βρεθεί στο κέντρο της συζήτησης και το κατά πόσο έχουν την ελευθερία να επιλέξουν τα ίδια τα παιδιά. Γιατί το σύστημα από μόνο του στις Πανελλαδικές, δεν μπορεί να μας εξηγήσει και να μας οδηγήσει στην ανατροφή καλύτερων ενηλίκων. Που το καλύτερος, θα πρέπει να το ταιριάζουμε με το χειραφετημένος και αυτεξούσιος ενήλικας και όχι απλώς ενήλικας ικανός να βγάζει χρήματα ή να διορίζεται στο Δημόσιο.

Όλη η συζήτηση που κάνουμε για το σχολείο παρακάμπτει τη γνώμη των ίδιων των παιδιών. Πού παιδιά είναι και πρέπει να υπακούν, αλλά μέχρι ποιο όριο; Κι αν κάτι μας έμαθε η σύγχρονη επιστήμη είναι ότι τα παιδιά και οι έφηβοι είναι ικανοί να συγκροτούν αυτόνομη σκέψη και αυτόνομο λόγο.

Βέβαια κάτι τέτοιο θα είχε ως προϋπόθεση  βαθύτερες αλλαγές και σε κοινωνικό επίπεδο και σε θεσμικό. Θα έπρεπε να έχουμε άλλες οικογένειες αλλά και άλλους κρατικούς θεσμούς. Κάτι που είναι ακόμα πιο δύσκολο να συζητήσουμε.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr