Ο δρόμος για τη χειραφέτηση κάθε ατόμου είναι υπαρκτός

Χρειάστηκε να περάσει πολύς χρόνος, για να φτάσουμε να εγκαινιάζουμε δομές πρόνοιας σαν αυτή με τις Στέγες υποστηριζόμενης διαβίωσης στην ΕΛΕΠΑΠ για ενήλικα άτομα με αναπηρίες. Κι όχι μόνο εμείς εδώ στην Ήπειρο, αλλά σε όλη την Ελλάδα. Γιατί πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η αναπηρία ήταν ένα ταμπού για την ελληνική κοινωνία. Και σήμερα ακόμα, κάνουμε πολύ λιγότερα από όσα θα μπορούσαμε ως οργανωμένη κοινωνία, για να αποκατασταθεί τουλάχιστον η ισονομία των πολιτών, με ή χωρίς αναπηρία.

Δεν μπορούμε να επεκταθούμε από εδώ στην ιστορικότητα της περιθωριοποίησης και της απομόνωσης των ατόμων με αναπηρίες. Η πρόοδος της ανθρωπότητας ολόκληρης, αποτέλεσε μία συνεχή διαπραγμάτευση των όρων αποδοχής του «άλλου». Στο οποίο «άλλο», χώραγαν ενίοτε σχεδόν τα πάντα, πέραν της κυριαρχίας του «λευκού άνδρα» που κυριαρχούσε στο δυτικό πρότυπο και κρατούσε άλλωστε και τη δυνατότητα του ορισμού. Μην ξεχνάμε ότι η γυναίκα ως φύλο, δεν είχε ίσα δικαιώματα με τους άνδρες ως και πριν από λίγες δεκαετίες.

Η αναχρονιστική σε κοινωνικά θέματα ελληνική κοινωνία, δεν μπορούσε επί πολλές δεκαετίες να αντιμετωπίσει επαρκώς ως θεσμικό και κοινωνικό ζήτημα την αναπηρία ή την ψυχική νόσο, για να πούμε δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Δεν έχει σημασία αν αυτό αποτελούσε καθυστέρηση σε σχέση με άλλες χώρες της Δύσης. Σημασία έχει, ότι υπήρχε μία αντιπάλευση, ένας αγώνας μέσα στην ίδια αυτή κοινωνία που θεσμικά επένδυε σε δομές όπως τα παλιά «άσυλα» ή τη Λέρο, και πολίτες που αγωνίζονταν για ένα καλύτερο παρόν και μέλλον για τα παιδιά τους. Από γονείς που δεν τα παρατούσαν και φρόντιζαν το ανάπηρο παιδί τους, μέχρι επιστήμονες που πάλευαν για να αλλάξουν τα μοντέλα και οι δομές θεραπείας.

Από αυτή τη σκοπιά, όλη αυτή η διαδρομή που διανύθηκε μπορεί κάποιος να πει ότι δηλώνει και την πρόοδο της κοινωνίας μας. Είναι φανερό όμως ότι χρειάζεται να γίνουν κι άλλα πράγματα πολλά. Γιατί ο στόχος δεν είναι απλώς η θεραπεία, ή η υποστήριξη ενός ατόμου που πάσχει, αλλά η χειραφέτησή του, η ανάπτυξη όλου του, του είναι στο μέγιστο βαθμό. Κι αυτό με αφορμές όπως η λειτουργία της Στέγης, δίνει ελπίδα και κουράγιο, ότι είναι εφικτός δρόμος, που μπορεί να διανυθεί από όλους μας.

Δεν είναι δεδομένος ο διχασμός

Όσοι διαδίδουν ότι η ελληνική έχει διχαστεί, δεν ζουν στην ίδια κοινωνία με μας. Ζουν στο κλειστό σύμπαν όπου το μόνο ερώτημα που τους απασχολεί είναι το «Τσίπρας ή Μητσοτάκης». Κατά τα άλλα, οι περισσότεροι έχουν απαντήσει στα βασικά ερωτήματα του βιοπορισμού τους, όσο μπορεί τουλάχιστον κάποιος και στο βαθμό που αποφεύγει βαθύτερα υπαρξιακά ερωτήματα.

Για όλους τους υπόλοιπους όμως που ο ίδιος ο βιοπορισμός είναι ένα καθημερινό στοίχημα, το δίλημμα για το ποιον θα ψηφίσουν και η συνακόλουθη συζήτηση στα social media, συνιστά μια πολυτέλεια της οποίας δεν έχουν και τη μεγάλη όρεξη.

Κι αυτό πρέπει να το εντάξουμε στη μεγαλύτερη εικόνα που λέει ότι ο Έλληνας μπορεί να σφάζεται για την πολιτική στο καφενείο, αλλά στην προσωπική του ζωή έχει άλλες προτεραιότητες. Καλώς ή κακώς. Κι αυτό είναι και το κέρδος της Μεταπολίτευσης σε σχέση με προηγούμενες περιόδους, με τους Έλληνες να κινούνται πλέον βάσει των ατομικών τους συμφερόντων με τη δική τους ατζέντα, που λέμε σήμερα. Όχι ότι αυτό δεν ήταν πάγιο χαρακτηριστικό μέσα στο χρόνο, αλλά η μακρά περίοδος δημοκρατίας, όπως αυτή εκφράστηκε μέσα από την αντιπαλότητα των δύο κομμάτων εξουσίας, τους ώθησε να καταλάβουν ότι το νόημα της κομματικής επιλογής είναι να ζεις εσύ καλά- κι ας μην ζουν καλά όλοι οι υπόλοιποι. Κακό θα πείτε, αλλά ήταν έτσι. Και είναι κι ακόμα ίσως σε μεγάλο βαθμό. Κι ας μνημονεύουν όλοι, αγώνες και μεγάλες ιδέες του παρελθόντος.

Για μην γενικεύουμε όμως σε απόλυτο βαθμό, προφανώς και η πολιτική συμπεριλαμβάνει και την ικανοποίηση των συμφερόντων των πολιτών. Μην πιστέψουμε όμως καμιά στιγμή, ότι στην κοινωνία μας έχουν δημιουργηθεί «στρατοί» από υποστηρικτές των αρχηγών.

Και περάσαμε ήδη τόσα χρόνια σε κρίση, με τις κυβερνήσεις να αλλάζουν, αλλά τα μνημόνια να μένουν. Κάτι μάθαμε όλοι μας από το διάστημα. Το τι θα προκύψει από αυτήν την κατάσταση θα το δούμε τα επόμενα χρόνια.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr