Η κοινωνική αλληλεγγύη, ο υπολογιστής και το πολιτικό πρόβλημα

Υπάρχει μία παρεξήγηση με τα κοινωνικά επιδόματα στη χώρα μας. Θεωρείται ότι είναι κάτι έξτρα, μία έκτακτη βοήθεια που δίνει το κράτος στους πολίτες που έχουν ανάγκη. Το πόσο «έξτρα» και «έκτακτη» είναι αποδείχτηκε βέβαια στην πράξη όταν αποκαλύφθηκε πόσα «μαϊμού» επιδόματα δίνονταν τόσα χρόνια.

Για να είναι τόσο διαδεδομένη η χρήση ψεύτικων επιδομάτων, σημαίνει ότι συνεργάζονταν πολλοί μέσα και έξω από το σύστημα. Για να υπάρχει, δε και τέτοιο ενδιαφέρον σημαίνει ότι το όφελος δεν ήταν μικρό για τους δικαιούχους, αληθινούς και μη.

Από την αρχή των μνημονίων το θέμα των επιδομάτων ήρθε στο προσκήνιο. Κι αυτό για δύο λόγους. Ο πρώτος και πιο προφανής ήταν ότι το ύψος του προϋπολογισμού στην Κοινωνική Πρόνοια ήταν υψηλό χωρίς όμως να αντιστοιχεί και στη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων. Ξέρουμε, δε, από ελληνικές έρευνες ότι ακόμα και στα χρόνια της ευμάρειας, δεν είχαν μειωθεί ριζικά οι ανισότητες μέσα στην κοινωνία. Επιπλέον, στην Ελλάδα επιδόματα έδιναν σχεδόν όλοι από το κράτος μέχρι τους δήμους κι από κληροδοτήματα μέχρι σωματεία.

Βαθμιαία, η πολιτική αυτή άλλαξε. Κι αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι το καταστάλαγμα. Βλέπουμε την ενοποίηση του συστήματος, που προϋποθέτει πια μία κυρίως εγγραφή, αυτή στο Κοινωνικό Εισόδημα και στη συνέχεια μία σειρά από πλεονεκτήματα από την προπληρωμένη κάρτα μέχρι την πρόσβαση σε τρόφιμα ή στέγη κλπ. Το κοινωνικό σύστημα πρωτίστως πρέπει να εντοπίζει ποιος έχει ανάγκη, μέσα από μία ενιαία πλατφόρμα που θα κάνει τεχνοκρατικά ουδέτερη τη διαχείριση αυτών των αναγκών. Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε αυτό το δίκτυο προφανώς είναι σημαντικός γι’ αυτό άλλωστε και προβλέπεται θεσμικά.

Αυτό το ενιαίο μοντέλο είναι κοινό πια σε όλη την Ευρώπη. Έτσι δουλεύει το σύστημα της Κοινωνικής Πρόνοιας, με το πάτημα ενός κουμπιού σε έναν υπολογιστή. Και ο πολίτης που βρίσκεται σε θέση αδυναμίας, δεν χρειάζεται παρά να κάνει κάποια στιγμή που θα το έχει ανάγκη μία δήλωση, ένα αίτημα.

Τι δεν είναι ίδιο σε όλη την Ευρώπη; Αυτό είναι το δεύτερο πρόβλημα. Διαφέρει το ποσό του εθνικού προϋπολογισμού που πάει στην πρόνοια και την αλληλεγγύη, γιατί έχει να κάνει ακριβώς με τα έσοδα του κάθε κράτους. Εκεί είναι που χρειάζεται να συζητήσουμε πολιτικά σε αυτή τη χώρα. Και είναι μια μεγάλη συζήτηση.

Άγγιξε περισσότερες χορδές

Με το προσφυγικό, έχει προκύψει έναν νέος κόσμος στην πόλη μας. Μπορεί το κύριο να είναι η φιλοξενία των προσφύγων και οι συνθήκες διαβίωσής τους, είδαμε όμως ότι τελικά το θέμα άγγιξε περισσότερες χορδές στην πόλη.

Μπορεί να μην το αντιλαμβανόμαστε γιατί το θεωρούμε ίσως αυτονόητο, αλλά έχουν πολλαπλασιαστεί οι εκδηλώσεις για τους πρόσφυγες. Από τις οργανώσεις και τις συλλογικότητες που ασχολούνται πιο ειδικά, σε πολλές περιπτώσεις, αλλά και από την ίδια την τοπική κοινωνία, όπως στην περίπτωση των σχολικών εκδηλώσεων, που δεν είναι και λίγες. Και οι δημόσιες συζητήσεις είναι πολλές, όπως και οι πολιτικές εκφράσεις μέσα από συνέδρια κλπ.

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει ξενοφοβικός λόγος στην πόλη και ρατσισμός. Όμως, δεν τολμά να διεκδικήσει την κυριαρχία του λόγου, όπως κάνει όταν παίζει χωρίς  αντίπαλο στο δημόσιο χώρο. Επειδή βλέπει ότι η τοπική κοινωνία αντιμετωπίζει με σοβαρότητα και αξιοπρέπεια το θέμα των προσφύγων, ο ρατσιστικός λόγος μαζεύεται, σαν το φίδι στη φωλιά του. Κι ας μείνει εκεί.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr