Αναγκαία πάντα, η ανάπτυξη και το βάθεμα της δημοκρατίας 

Μέρα που είναι σήμερα ας μην μιλήσουμε μόνο για τις χούντες και τις εκτροπές. Ας μιλήσουμε και για τη δημοκρατία. Τη δημοκρατία της Μεταπολίτευσης που είναι η καλύτερη περίοδος που έζησε αυτό το νεοπαγές σχετικά κράτος, η περίοδος που οι Έλληνες κατάλαβαν τι σημαίνει ανοιχτή κοινωνία, ελευθερίες, όνειρα για το μέλλον που να πατάνε και σε κάποια πραγματικότητα. Καμία κρίση δεν μπορεί να μας στερήσει αυτήν την εμπειρία.

Μετά το ξέσπασμα της κρίσης και τα μνημόνια, βγήκαν στην επιφάνεια σαν τα σαλιγκάρια και οι φιλοχουντικοί (που είναι πολύ περισσότεροι από όσους ψήφιζαν τους διάφορους κομματικούς σχηματισμούς του χώρου). Και με το κλασσικό κόλπο του κάθε φασίστα σε όλον τον κόσμο όταν δεν τον παίρνει η κατάσταση, δεν εξέφραζαν ανοιχτά τη στήριξή τους στο καθεστώς, αλλά έριχναν ανάθεμα συλλήβδην στα κόμματα και τους πολιτικούς «που μας έφεραν ως εδώ μετά το ‘74».

Άλλη είναι όμως η κριτική που ασκεί ο δημοκράτης στο πολιτικό σύστημα. Είναι η κριτική εκείνου που εμπλέκεται, που θέλει να συμμετέχει, που αισθάνεται μέρος της δημοκρατίας και όχι αντίπαλός της, που δεν βάζει παντού αστερίσκους και επιφυλάξεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, πολιτικά και κοινωνικά.

Προφανώς και η Ελλάδα δεν φοβάται σήμερα ούτε χούντες ούτε φιλοχουντικούς. Αυτό όμως που απασχολεί την ελληνική κοινωνία είναι ότι το πολιτικό σύστημα φάνηκε αδύναμο στον αυτοέλεγχο και την αυτορρύθμιση. Το πρόβλημα δεν ήταν οι μεγάλες ελευθερίες που κατέκτησε ο ελληνικός λαός, όπως νομίζουν οι οπαδοί του αυταρχισμού, αλλά η λίγη δημοκρατία, η έλλειψη κοινωνικού ελέγχου, η ανάπτυξη της συμμετοχικότητας και της προσφοράς στο δημόσιο συμφέρον.

Στις μέρες μας, η οικονομία τείνει να αποκτήσει αυτονομία από την πολιτική και διεκδικεί κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση των προταγμάτων της εξουσίας. Οπότε το θέμα παραμένει διαρκές και επίκαιρο: Θα μπορέσει η κοινωνία να οργανώσει και να υλοποιήσει ένα σχέδιο πλήρους συμμετοχής της στην διακυβέρνηση του τόπου; Θα αναλάβει στο σύνολό της την ευθύνη για την ανάπτυξη της σύγχρονης δημοκρατίας μέσα στο ευρωπαϊκό και διεθνές γίγνεσθαι; Τροφή για σκέψη τέτοια ερωτήματα και μία διαρκής ανάγκη για την επιστροφή της πολιτικής στο κέντρο των εξελίξεων. Και με ευρωπαϊκό πλέον ορίζοντα αν αναλογισθούμε πόσα διακυβεύονται σε εκλογικές μάχες όπως αυτήν της Γαλλίας μεθαύριο.

Είμαστε μια κοινωνία ξεχασμένη

Το 2008, γιορτές με ταξίδι στην Αθήνα μέσω της εθνικής οδού Θεσσαλονίκης – Αθήνας. Επαρχιώτες γαρ και σε άλλη κατάσταση, αποφασίσαμε να κατέβουμε στην πρωτεύουσα την επομένη των Χριστουγέννων. Το αποφασίσαμε εμείς και όσοι «επέστρεφαν» στο σπίτι τους στην Αθήνα. Μετά τα Καμένα Βούρλα καταλάβαμε τι σημαίνει κυκλοφοριακό κομφούζιο και οι μεγάλοι δρόμοι να στενεύουν στο παλιό εθνικό δίκτυο και τους σταθμούς διοδίων στις «επιστροφές».

Τότε είδα για πρώτη φορά κι αυτό το φαινόμενο να μας προσπερνάνε από δεξιά, από τη Λωρίδα Έκτακτης Ανάγκης, ενώ εμείς ήμαστε σταματημένοι. Μέχρι τότε, και με μικρή όντως εμπειρία από μεγάλους αυτοκινητοδρόμους, δεν είχα σκεφτεί ότι κάποιος οδηγός θα βλέπει μια ουρά χιλιομέτρων και θα τους προσπερνάει όλους από το πλάι, με αποτέλεσμα μάλιστα να μπλοκάρει κι αυτός εμποδίζοντας… τη δίοδο ενός ασθενοφόρου ή ενός πυροσβεστικού.

Μπροστά στην ανοησία, μένεις πάντα έκπληκτος, αν είσαι στοιχειωδώς υπεύθυνο άτομο. Βέβαια η ελληνική πραγματικότητα πάντα σε προετοιμάζει. Στα λιμάνια πχ περιμένοντας να μπεις στο φέρι μπόουτ, τους έβλεπες όσους χώνονταν από το πλάι.

Και στην ουρά ενός ταμείου, το περιμένεις να σου συμβεί με όσους «βιάζονται», ακόμα και σήμερα..

Αλλά να συμβαίνει ακόμα και σήμερα σε οδικό άξονα; Που τι σημαίνει εν τέλει; Τίποτα άλλο, από τη χρόνια καθυστέρησή μας, αυτή τη μάστιγα της οπισθοδρόμησης στη δημοκρατία και τον εκσυγχρονισμό. Πάντα με πρόταγμα το «ζήσε εσύ κι άσε τους άλλους να πεθάνουν». Και η κρίση δεν μας βοήθησε να καταλάβουμε ότι είμαστε ακόμα μια κοινωνία αυθαιρεσίας, χαμένη κάπου σε παλιότερους αιώνες.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr