Ο καιρός ως τρόπος ζωής της πόλης

Οι πολύ χαμηλές θερμοκρασίες μας δοκιμάζουν εδώ και αρκετές μέρες στην πόλη. Είναι ασυνήθιστος αυτός ο καιρός με το πολύ κρύο και τον ήλιο, χωρίς τη γνώριμη βροχή. Αυτές τις τελευταίες ημέρες ειδικά που το μεσημέρι το θερμόμετρο δεν έφτανε ούτε καν στους μηδέν βαθμούς Κελσίου, έπιανες τον εαυτό σου να σκέφτεται το πώς αντέχουν να ζουν έτσι στην καθημερινότητά τους οι βόρειοι λαοί στη Σκανδιναβία, τη Ρωσία ή τον Καναδά…

Το ερώτημα είναι εύλογο όταν εσύ ζεις στην εύκρατη ζώνη και ειδικά στην Ελλάδα του φωτεινού ήλιου, του απέραντου γαλάζιου και των αμέτρητων ακρογιαλιών. 
Δεν είναι όμως ακριβώς έτσι. Γιατί δεν ζούμε όλοι δίπλα στη θάλασσα, αλλά και γιατί δεν είναι και τόσο σπάνιο όσο λέμε να αγριεύει ο καιρός.
Οι φωτογραφίες άλλωστε από την…ποδηλατάδα στην παγωμένη λίμνη κάπου στο παρελθόν, τι άλλο δείχνουν παρά το ότι ο καιρός στην περιοχή μας μπορούσε να γίνει και πολύ χειρότερος. Θα έπρεπε με άλλα λόγια να είμαστε λίγο πιο προετοιμασμένοι και πιο υποψιασμένοι…

Η κρίσιμη αλλαγή που συντελέστηκε σχεδόν οριστικά στη χώρα μας τα τελευταία 30 ή 40 χρόνια, είναι ότι οι πληθυσμοί συγκεντρώθηκαν στις πόλεις. Πλέον στα χωριά σε  μεγάλες γεωγραφικές περιοχές, δεν μένουν παρά ελάχιστοι. Αυτή η μεταβολή από μόνη της, που έχει πίσω της πολλές μικρότερες στο κοινωνικό, πολιτισμικό, ή οικονομικό επίπεδο, έφερε και μία διαφορετική ματιά στην ίδια τη ζωή. Τον καιρό τον βλέπουμε πια ως κομμάτι της ζωής της πόλης και μόνο. Γι΄ αυτό και μία βρύση που σπάει ή ένα μποτιλιάρισμα από ένα γλίστρημα στο δρόμο, αποτελούν «γεγονότα» με βαρύνουσα σημασία για τον κάτοικο της πόλης ακριβώς επειδή επιβαρύνουν πολύ την καθημερινότητά του. 

Προφανώς και η ζωή στις πόλεις συνδυάζεται και με έναν νέο τύπου ευδαιμονισμό στον οποίο δεν μπορεί να χωρέσει «η κακοκαιρία». Το ότι κλείνει ένας δρόμος και δεν μας επιτρέπεται η πρόσβαση στον τουριστικό προορισμό που επιλέξαμε και προπληρώσαμε ηλεκτρονικά, μοιάζει με απρόοπτο, περίεργο και μη αποδεκτό γεγονός και όχι ως προσωρινή παρενέργεια ενός φυσικού φαινομένου.

Με άλλα λόγια, ο «καιρός» είναι πλέον μια πτυχή του βίου των κατοίκων των πόλεων, χωρίς μεγάλη σχέση με τη Φύση, αλλά συνυφασμένος με τις μεταβολές του αστικού τρόπου ζωής. Αν συγκρούεται με αυτόν τον τρόπο ζωής, τότε έχουμε και τα μεγαλύτερα προβλήματα. Πόσο εύκολο όμως είναι να χωρέσεις μέσα στα καλούπια της πόλης, τη Φύση; Αλλά τέτοια ερωτήματα επιλέγουμε να τα κατηγοριοποιήσουμε στα «φιλοσοφικά» ώστε να περιθωριοποιηθούν κιόλας. 

Η κίνηση αλληλεγγύης στους καιρούς της γνώσης

Με αφορμή και τη συζήτηση για την επιμέλεια του παιδιού των οποίων οι γονείς βρίσκονται πια και οι δύο στις φυλακή με βαριές κατηγορίες και ποινές, δεν πρέπει να μας διαφεύγει το βάρος με το οποίο έχουμε φορτώσει ως οργανωμένη κοινωνία την πρόνοια και την αλληλεγγύη προς τον αδύνατο.

Μιλάμε περισσότερο για μια γραφειοκρατικοποίηση των διαδικασιών που σκοπό έχουν προφανώς να φέρουν και ένα δίκαιο αποτέλεσμα, θεωρώντας τα άτομα ισότιμους φορείς δικαιωμάτων. Στην πράξη όμως οι ίδιες οι διαδικασίες μπορεί να γίνουν δυσλειτουργικές, χρονοβόρες και εν τέλει αναποτελεσματικές.

Είναι κάτι ανάλογο με την οργάνωση της παροχής τροφίμων σε ευπαθείς ομάδες. Στήνεται ο μηχανισμός μετά από κόπο, χρόνο και δημόσιο χρήμα, για να διανείμει ενίοτε… χυμό σταφύλι τον οποίο ο αδύναμος δεν θα είχε σκεφτεί ποτέ ότι του χρειάζεται.

Δεν λέω ότι το σύστημα γίνεται άδικο. Και όντως σήμερα η κατάσταση είναι πολύ πιο πολύπλοκη κι από αυτήν του ΄80. Σήμερα δεν μπορεί να αποφασίσει μόνος του ένας αστυνομικός πού θα μείνει ένα παιδί που συλλαμβάνεται η μάνα του. Το αποφασίζουν ειδικοί και υπεύθυνοι. 
Λέω όμως ότι μέσα από τον ορθολογισμό μπορεί να χάνεται και το αντανακλαστικό της άμεσης προσφοράς και βοήθειας, η κίνηση αλληλεγγύης που κοινωνίες με πολύ λιγότερα μέσα και γνώσεις, έκαναν πολύ πιο γρήγορα. 

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr