Απλή αναλογική στους δήμους;

Θα μπορούσαμε να πάμε με απλή αναλογική σε εκλογές για τους Δήμους; Η πρόταση αυτή μπήκε ξανά στο τραπέζι τις τελευταίες ημέρες, ενώ είχε συζητηθεί και παλιότερα. Εννοείται ότι μία τέτοια πρόταση θα προβλέπει ότι ο Δήμαρχος θα έχει πλειοψηφία μόνο όταν θα παίρνει το 50% των ψήφων στον πρώτο γύρο. Κάτι που σημαίνει ότι οι περισσότεροι εκλεγμένοι άρχοντες θα έχουν τη μειοψηφία στο δημοτικό συμβούλιο.

Η απλή αναλογική είναι ένα δίκαιο εκλογικό σύστημα γιατί κατανέμει σωστά την ψήφο του πολίτη. Βγαίνει, ό,τι ψηφίζεις. Έχει μόνο μία προϋπόθεση: Να εκφράζουν οι υποψήφιοι πριν από τις εκλογές τις προτιμήσεις τους για το τι θα κάνουν αν δεν κερδίσουν την απόλυτη πλειοψηφία. Γιατί αν δεν δεσμευτούν για την επόμενη μέρα, τότε πάλι στην ουσία θα παραβλέπουν την ψήφο του κόσμου.

Ένα εκλογικό σύστημα προς την απλή αναλογική συντείνει στη δημιουργία πλειοψηφιών μέσα από συμμαχίες. Ακούγεται καλό, στην πράξη όμως έχει δυσκολίες, ειδικά στη χώρα μας που το πολιτικό σύστημα δεν έχει την κουλτούρα των συμμαχιών.

Γιατί όμως έρχεται τα τελευταία χρόνια στη συζήτηση; Μα γιατί υπάρχει αυτό που λέμε «κρίση αντιπροσώπευσης». Πολλοί απέχουν από τις εκλογές και περισσότεροι δεν ικανοποιούνται από καμία υποψηφιότητα. Δεν τους πείθεις πια με προγράμματα και διακηρύξεις κι αν έχετε προσέξει το μεγάλο βάρος το δίνουν τα κόμματα κυρίως στο να πάνε οι πολίτες να ψηφίσουν, στη συμμετοχή.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τους δήμους. Η απλή αναλογική θα δώσει λύσεις μέσα σε αυτόν τον κατακερματισμό προτάσεων και προσώπων. Προϋποθέτει όμως ωριμότητα από όλους, υποψηφίους και μη. Και τη φοβούνται όσοι κατέχουν μικρές ή μεγάλες εξουσίες. Γι’ αυτό και σπάνια εφαρμόζεται τελικά. 

Πολιτικοί και κριτική

Θέμα προέκυψε χτες αν θα πάει ή όχι ο Ντ. Τραμπ σε μία συνάντηση με το προσωπικό της μεγάλης εφημερίδας New York Times. Προεκλογικά είχε υπάρξει μία κόντρα μεταξύ των δύο πλευρών.
Σε ένα καλογραμμένο άρθρο στην Καθημερινή ο Γιάννης Παλαιολόγος πρόσφατα (15/11), είχε παρουσιάσει τις πτυχές αυτής της κόντρας και την πρόθεση του Τραμπ να παρέμβει στους νόμους για τη συκοφαντική δυσφήμηση. Δεν είναι εύκολο όμως. 

Όπως εξηγεί ο Παλαιολόγος το σύνταγμα των ΗΠΑ και οι σχετικές αποφάσεις του ανωτάτου δικαστηρίου θωρακίζουν την ελευθεροτυπία: Το κριτήριο που έχει θέσει το ανώτατο δικαστήριο είναι αυτό της «πραγματικής κακοήθειας»: ένα δημόσιο πρόσωπο που υποβάλλει μήνυση για συκοφαντική δυσφήμηση δεν αρκεί να αποδείξει ότι το μέσο δημοσίευσε ψευδείς πληροφορίες, αλλά ότι το έκανε γνωρίζοντας ότι είναι ψευδείς ή «με απερίσκεπτη αδιαφορία για το αν ήταν ψευδείς ή όχι». Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι οι Αμερικανοί πολιτικοί βρίσκονται σε εξαιρετικά μειονεκτική θέση όταν προσπαθούν να φιμώσουν επικριτικές φωνές.

Στην Ελλάδα αντίθετα, τα δημόσια πρόσωπα κάνουν αγωγές για να φιμώσουν τον Τύπο, για να τον φοβίσουν. Και το παράδειγμα των ΗΠΑ θα πρέπει να μας είναι χρήσιμο. Ο Τύπος οφείλει να ασκεί κριτική στα δημόσια πρόσωπα και να εξηγεί τους λόγους. Και τα πολιτικά πρόσωπα οφείλουν να ακούν την κριτική έστω κι αν ενοχλούνται. Το ότι ο νομοθέτης στις ΗΠΑ έχει εμβαθύνει τόσο πολύ στο ζήτημα της ελευθερίας του Τύπου είναι από μόνο του αξιοθαύμαστο και πολύ διδακτικό για το τι πρέπει να γίνει και στη χώρα μας. 

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr