Το «Πολυτεχνείο» των Ιωαννίνων και η ιστορική έρευνα

Η μεγαλειώδης εξέγερση των φοιτητών τον Νοέμβριο του 1973 και το Πολυτεχνείο, προκάλεσε πολύ μεγάλη κινητοποίηση των φοιτητών και στα Ιωάννινα και το Πανεπιστήμιο. Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων αποτέλεσε άλλωστε τόπο έντονης αντιδικτατορικής δράσης από τις πρώτες μέρες της επιβολής της χούντας τον Απρίλιο του 1967. Διαδοχικές γενιές φοιτητών και φοιτητριών δεν πτοήθηκαν από τις φυλακίσεις και τα βασανιστήρια και κράτησαν ψηλά το φρόνημα της ελευθερίας και στην πόλη μας. Ακόμα και την ύστατη ώρα, λίγο πριν την πτώση της χούντας το ’74, δικάζονταν νέοι άνθρωποι στα Γιάννενα με μόνη κατηγορία την αντίστασή τους στο στρατιωτικό καθεστώς.

Την Πέμπτη 15 και την Παρασκευή 16 Νοεμβρίου 1973 τα αμφιθέατρα και οι χώροι του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων δονούνταν από την κινητοποίηση των νέων παιδιών. Κάποιοι ετοιμάζονταν να φύγουν για την Αθήνα να μετάσχουν στη μεγάλη εξέγερση, κάποιοι ετοιμάζονταν για κατάληψη. Το Σάββατο 17 Νοεμβρίου όταν και μαθαίνεται η αιμάτινη καταστολή και η επέμβαση στο Πολυτεχνείο, εκατοντάδες φοιτητές και φοιτήτριες των Ιωαννίνων θα πορευτούν ως το κέντρο της πόλης από το πανεπιστήμιο. Λίγο μετά θα αρχίσουν κι εδώ οι συλλήψεις.

Η αναφορά όμως δεν γίνεται απλώς και μόνο για λόγους ιστορικούς. Γίνεται περισσότερο ως υπόμνηση ότι η πόλη πρέπει να κάνει κάτι περισσότερο πια για την ιστορία της. Δεν αρκούν οι εθιμοτυπικές τελετές, ούτε οι αποσπασματικές εκδηλώσεις. Τα Γιάννενα πρέπει επιτέλους να γράψουν την ιστορία τους. Στις μέρες μας, στην εποχή της καινοτομίας και της τεχνολογίας, υπάρχουν όλοι εκείνοι οι τρόποι που μπορούν να προωθήσουν την ιστορική έρευνα και να την κάνουν κοινωνικό κτήμα.

Ο Δήμος Ιωαννιτών, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και οι άλλοι φορείς της πόλης οφείλουν να συνεργαστούν στη δημιουργία ενός πρότυπου ερευνητικού προγράμματος που θα δίνει στο τέλος πρόσβαση στον κάθε πολίτη στην ιστορία της πόλης του. Με αφορμή το σημαντικό αντιδικτατορικό κίνημα, για το οποίο υπάρχουν τα πρόσωπα και το υλικό, το πρόγραμμα αυτό πρέπει να επεκταθεί σε κάθε ιστορική πτυχή και να φέρει «με το πάτημα ενός κουμπιού» θα λέγαμε, την ιστορία σε κάθε πολίτη. 

Να απαντάμε στον διχαστικό λόγο

Η Δήμαρχος μίας μικρής πόλης στην Αμερική, επιδοκίμασε με δικό της σχόλιο μία ανάρτηση που έλεγε ότι πλέον στον Λευκό Οίκο δεν θα είναι κάποια πρώτη κυρία, «πίθηκος με τακούνια», εννοώντας τη Μισέλ Ομπάμα. Κάτω από τις διογκούμενες αντιδράσεις, η δήμαρχος παραιτήθηκε. 

Αν ασχολούνταν κανείς με το τι γράφουν «επώνυμοι» και ανώνυμοι στα ελληνικά social media θα έπρεπε να είχαμε παραιτήσεις κάθε μέρα. Ειδικά για θέματα προσφύγων και μεταναστών έχουμε ακούσει τα πάντα στο ρατσιστικό απώτατο άκρο, από κάποιους που νομίζουν ότι το θέμα των προσφύγων αποτελεί ζήτημα διαπάλης μεταξύ «δεξιάς- αριστεράς» και όχι παγκόσμιο πρόβλημα.

Το πολιτικό πρόβλημα που αναδεικνύει η κυριαρχία Τραμπ, δεν είναι απλώς η νομιμοποίηση του διχαστικού λόγου, αλλά η συμπερίληψή του ευρύτερα στην κανονικότητα. Η αποδοχή δηλαδή ότι ο ρατσισμός, ο εθνικισμός ή και η συνομωσιολογία, μπορούν να αποτελούν κανονικό μέρος του πολιτικού παιχνιδιού. Κι όταν μάλιστα ο κόσμος το επιβραβεύει, να αποκτά και μία επιφάνεια «επίσημου» λόγου.

Δυστυχώς, αυτή η κατάσταση δεν ανατρέπεται με ακόμα περισσότερο διχαστικό λόγο. Θέλει αντίθετα, μία βήμα βήμα τεκμηριωμένη απάντηση. Και πίστη στη δημοκρατία και την πολιτική της ανοχής και της συμβίωσης. Αν χρειαστεί να επαναφέρουμε στο προσκήνιο λέξη προς λέξη τις συνταγματικές επιταγές και τα προτάγματα του Διαφωτισμού (και του Νεοελληνικού που πολλοί κάνουν πώς ξεχνάνε την ύπαρξή του), θα πρέπει να το κάνουμε.
fkaramitsos@yahoo.gr