Ένα χρόνο μετά

Άνοιξε η κουβέντα για το περυσινό δημοψήφισμα. Δεν είναι και παράλογο. Δεν μας συμβαίνουν συχνά τέτοια γεγονότα. Και δεν ήταν και μεμονωμένο γεγονός βέβαια αντίθετα εντάχθηκε μέσα σε ένα πολύ ευρύτερο πλαίσιο με εξελίξεις που άλλαξαν το πολιτικό σκηνικό και κυρίως επέδρασαν στην κοινωνική συνείδηση, μεταβάλλοντας στερεότυπα και δεδομένα δεκαετιών. Ήταν δηλαδή ένα ιστορικό γεγονός από αυτά που επηρεάζουν τις κοινωνίες και αποτελούν σημεία αναφοράς.
Από αυτή τη σκοπιά, είναι εξαιρετικά παρακινδυνευμένο να γίνει σήμερα μία αποτίμηση. Στην ιστορία οι απολογισμοί απαιτούν την πάροδο πολλών χρόνων.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να εκφραστούν γνώμες, ή να παρουσιαστούν στοιχεία. Το αντίθετο… Όταν γράφεται η ιστορία, όλα μπορούν να βρουν τη θέση τους. 

Πολιτική

Χτες, όλη τη μέρα, ένα μέρος του στελεχικού δυναμικού που προπαγάνδιζε το «όχι» πέρυσι, έκανε σαν μην είχαν και τόση σημασία οι εξελίξεις τότε. Κι ένα άλλο, μέρος των στελεχών του «ναι», έκανε ότι αγνοεί τη συντριπτική ήττα του στις κάλπες. Δεν χρειάζεται όμως να κάνουμε πως δεν βλέπουμε ό,τι δεν μας βολεύει. Ούτε μπορούμε- και δεν πρέπει- να αντιστρέφουμε την πραγματικότητα.
Προφανώς και το «όχι» στο μνημόνιο, έγινε τελικά «ναι» στην Ευρωπαϊκή Ένωση και έφερε ένα ακόμα μνημόνιο. Στις κάλπες όμως εκφράστηκε μια μαζική αντίδραση τόσο στα μνημόνια όσο και στην πολιτική ηγεσία της ΕΕ και της Ελλάδας ως και το 2014. Οι κάλπες δεν είναι συμβολαιογραφικές πράξεις που προσέχεις και τις τελείες ώστε να μην παραφράζεται ένας νόμος. Είναι πολιτική, καθαρόαιμη πολιτική και συμπυκνώνει μία πολύ μεγάλη σειρά παραμέτρων από τη συγκυρία, την ιστορία, τις επιθυμίες και τα δεδομένα που έχουν μέσα τους οι ψηφοφόροι. Και γι’ αυτό και δεν είναι και τόσο συχνά. Ή για να το πούμε αλλιώς, γι’ αυτό και το φοβάται το πολιτικό σύστημα.

Άρνηση

Το ότι στην Ευρώπη τα τελευταία δημοψηφίσματα δείχνουν μια άρνηση του εκλογικού σώματος στις κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις ανεξαρτήτως του ερωτήματος που τίθεται κάθε φορά, δεν μπορεί να μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι καλό είναι να μην έχει φωνή ο λαός. Δεν γίνεται να κερδίζουν μονίμως όσοι κρατάνε την ισχύ στα χέρια τους. Αυτό τους θυμίζουν οι από κάτω μόλις βρουν την ευκαιρία.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, ένα μεγάλο ποσοστό της κοινωνίας, πάνω από το μισό, βρήκε την ευκαιρία να ενταντιωθεί στα μνημόνια και όσους τα υπέγραφαν από το 2010. Δεν είχε αισθήματα κατά της ΕΕ, ούτε υπέρ της δραχμής ή του απομονωτισμού γι’ αυτό και δύο μήνες μετά ψήφισε υπέρ του κόμματος που έφερε το νέο μνημόνιο και τη νέα συμφωνία με την ΕΕ. Δεν υπάρχει αντίφαση σε όλο αυτό. Αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα είναι τα λειψά δημοκρατικά εργαλεία που έχουν απομείνει στα χέρια της κοινωνίας. Με λίγες κάλπες κάθε τόσο, δεν σημαίνει ότι έχουμε και δημοκρατία, τουλάχιστον σαν εκείνη που θέλει κυρίαρχο τον πολίτη. Ακόμα όμως κι αυτές τις κάλπες κάποιοι που ισχυρίζονται ότι είναι «ευρωπαϊστές» θέλουν να τις καταργήσουν.

Κάποιες εικόνες του θα μείνουν για πάντα

Γράφτηκαν πολλά για την απώλεια του Κιαροστάμι, ενός σπουδαίου κινηματογραφιστή. Ο Αντώνης Μποσκοΐτης έγραψε στη Lifo
“Με τον Κιαροστάμι ο πλανήτης όλος έμαθε για την κινηματογραφία μιας πολύπαθης χώρας. Με τον Κιαροστάμι είχαμε την έναρξη ενός ''ethnic'', να τον πω, κινηματογράφου με στοιχεία δάνεια από τον νεορεαλισμό και το αμιγώς ποιητικό σινεμά”. Και ακόμα: «Ο Κιαροστάμι, ωστόσο, δεν ήταν απλά ένας μάγος της εικόνας, πόσο μάλλον ένας καταγραφέας των κοινωνικοπολιτικών συνθηκών της χώρας του. Υπήρξε αυθεντικός ποιητής. Την πορεία ενός μοναχικού ανθρώπου που οδεύει προς το θάνατο και αναμετριέται με τις μνήμες του, έτσι όπως περιέγραψε ο δικός μας Θόδωρος Αγγελόπουλος στη ''Μία αιωνιότητα και μια μέρα'' του, είχε περιγράψει κι αυτός, ένα χρόνο πριν, στη ''Γεύση του κερασιού'' του».
Σήμερα είναι εύκολο να λες ότι κουράστηκες από τον ιρανικό κινηματογράφο. Αλλά δεν μπορείς να παραβλέψεις πόσο αποκαλυπτικός ήταν, πώς μας άνοιξε την πόρτα στον κόσμο. Ακόμα και τη προσφυγιά του σήμερα, εκεί τη μάθαμε. Γιατί ο Κιαροστάμι έβλεπε τον άνθρωπο και το ερώτημα και η απάντηση είναι πάντα ο άνθρωπος. Νομίζω ότι κάποιες εικόνες του θα μείνουν για πάντα. 

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
fkaramitsos@yahoo.gr