Πολιτική πολιτισμού από την αρχή

Όταν μιλάμε για πολιτική πολιτισμού συνηθίζουμε να προβάλλουμε τις υποκειμενικές μας θέσεις σε ένα αντικειμενικό ιδεατό, γεμάτο από «πρέπει» και «υποχρεώσεις». Και «έτσι» πρέπει να είναι ο πολιτισμός κι «αλλιώς» να γίνει» και «να» η συνταγή για να γίνουμε επιτέλους πολιτισμένοι. Μας ξεγελά όμως η θέρμη μας, και η καλοπροαίρετη επιθυμία μας να τα φτιάξουμε όλα καλά. Ειδικά δε για τον πολιτισμό όλοι μας έχουμε άποψη ίσως γιατί τον θεωρούμε πιο προσβάσιμο σε σχέση με την πυρηνική φυσική ας πούμε- αν και στην Ελλάδα ακόμα και γι’ αυτήν έχουμε άποψη όλοι μας. Η πραγματικότητα όμως μας βάζει πολύ πιο δύσκολα.

Έρευνα

Διαβάζουμε τα στοιχεία που παρουσίασε η Ελληνική Στατιστική Αρχή για τη «Συµµετοχή σε Κοινωνικές και Πολιτιστικές δραστηριότητες» και βλέπουμε το τείχος που υψώνεται ή έστω την πήχη που πρέπει να θέσουμε.
• Το 32,8% του πληθυσµού 16 ετών και άνω παρακολούθησε κινηµατογράφο έστω µία φορά κατά τους τελευταίους 12 µήνες. Το 39,5% δεν παρακολούθησε
κινηματογράφο ούτε µία φορά λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος, ενώ το ποσοστό που δεν παρακολούθησε ούτε µία φορά για οικονοµικούς λόγους εκτιµάται στο 18,5%.
• Το 33,8% του πληθυσµού παρακολούθησε (ζωντανά) κάποιο πολιτιστικό δρώµενο
(θεατρικές, χορευτικές παραστάσεις, συναυλίες κλπ.) έστω µία φορά κατά τους
τελευταίους δώδεκα µήνες. Το 37,8% δεν παρακολούθησε κάποιο πολιτιστικό
δρώµενο ούτε µία φορά λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος, ενώ το ποσοστό που δεν
παρακολούθησε ούτε µία φορά για οικονοµικούς λόγους εκτιµάται στο 22,2%.
• Το µικρότερο ποσοστό συµµετοχής παρατηρείται στις επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους και εκτιµάται στο 16,9%. Το 55,7% του πληθυσµού δεν επισκέφθηκε κάποιον αρχαιολογικό χώρο ή µουσείο λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος και το 16,3% δεν επισκέφθηκε κάποιον αρχαιολογικό χώρο ή µουσείο για οικονοµικούς λόγους.
• Επαγγελµατική ή ερασιτεχνική αθλητική εκδήλωση παρακολούθησε (ζωντανά) έστω και µία φορά στη διάρκεια του δωδεκαµήνου το 26,9% του πληθυσµού. Λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος απείχε το 53,7% του πληθυσµού, ενώ για οικονοµικούς λόγους απείχε το 14,8%.

Κινητοποίηση

Ανάλογα στοιχεία έχουν δείξει κι άλλες έρευνες. Και ας το προσέξουμε: Όταν μιλάμε για συμμετοχή του ενός τρίτου περίπου του κόσμου σε κάτι πολιτιστικό, δεν καταγράφουμε και καμιά μαζική συμμετοχή. Περί της μίας φοράς γίνεται λόγος.
Πιστεύει κανείς συνεπώς ότι είναι εύκολο και το να μιλήσεις ακόμα ακόμα περί πολιτισμού όταν η πλειοψηφία δεν ενδιαφέρεται ή δεν μπορεί να συμμετάσχει; Εδώ όμως είναι και το κλειδί μίας πολιτικής πολιτισμού: Πώς να δώσει πρόσβαση, πώς να κινητοποιήσει τον κόσμο. Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά συνεπώς…

Στη γειτονιά μας ανθρώπινα

Προχτές ο γείτονάς μου χτύπησε το κουδούνι για να μου πει ότι είχα ξεχάσει ανοιχτό το παράθυρο του αυτοκινήτου. Έχω καλούς γείτονες και προσπαθώ όσο μπορώ κι εγώ να συμμετέχω στις συνθήκες της καλής γειτονίας. 
Η γειτονιά και οι καλές σχέσεις είναι το μισό και ακόμα παραπάνω μίας καλής ζωής στην πόλη. Το καταλαβαίνεις όταν ακούς φοβισμένους και μοναχικούς ανθρώπους συνήθως από την Αθήνα να ανησυχούν για την ασφάλειά τους. Όταν φτάνεις να ζεις απομονωμένος και ανασφαλής στην πόλη, έχει χαθεί το παιχνίδι της συμβίωσης.
Κι εμείς εδώ στα Γιάννενα, είμαστε τυχεροί που κρατάμε ακόμα ανθρώπινες σχέσεις. Δεν είναι και τόσο απλό όσο νομίζουμε. Το καταλαβαίνουμε όταν μας λείπουν. Όταν η πόλη έχει αρχίσει να γίνεται επιθετική. Χτυπάει το τηλέφωνο και είναι κάποιος που ζητάει να πληρώσουμε τα δάνεια. Χτυπάει η πόρτα και είναι κάποιος που ζητάει να πληρωθεί. Μία απρόσωπη κατάσταση διαρκούς ελέγχου. Έτσι δεν έχει αρχίσει να γίνεται η ζωή για πολλούς πια Έλληνες;
Μπορεί για το κράτος και τις τράπεζες να έχουμε γίνει αριθμοί, ας κοιτάξουμε όμως να κρατήσουμε ακόμα όσο μπορούμε την ανθρωπιά μας, μεταξύ μας. Ακούγεται λίγο αφελές, αλλά είναι τόσο σημαντικό για τη ζωή μας. 

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
fkaramitsos@yahoo.gr