Αυξημένες προσδοκίες έχει το νέο «Εξοικονομώ 2025», έργο συνολικού προϋπολογισμού 434 εκατ. ευρώ, που ανακοίνωσαν τις προηγούμενες  ημέρες τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών με τη δημοσίευση του Οδηγού του προγράμματος στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. Το κρίσιμο όμως είναι πώς θα λειτουργήσει στην πράξη, αν θα ευνοήσει όσους έχουν πραγματικές ανάγκες και αν θα έχει ισχυρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Ο ρόλος

Ο κεντρικός ρόλος που καλείται να παίξει το «Εξοικονομώ 2025» είναι να επιτευχθεί εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας πάνω από 30% ανά περίπτωση, μέσω της ενεργειακής αναβάθμισης, κατά τουλάχιστον τρεις ενεργειακές κατηγορίες, κάθε κατοικίας που θα ενισχυθεί στο πλαίσιο του προγράμματος.

Το πρόγραμμα αφορά κτίρια που χρησιμοποιούνται ως κύρια κατοικία (μονοκατοικίες και μεμονωμένα διαμερίσματα) ενώ βασική στόχευση είναι η στήριξη ενεργειακά ευάλωτων και πληγέντων ομάδων πληθυσμού. Και ο ρόλος και οι στοχεύσεις απαντούν στις σημαντικότερες ανάγκες σήμερα της κοινωνίας, παρ’ όλα αυτά η εμπειρία από την εφαρμογή του προγράμματος το προηγούμενα χρόνια λέει ότι δύσκολα επιτυγχάνεται το μέγιστο του στόχου, τουλάχιστον σε σχέση με τη μεγάλη εικόνα. Και η  μεγάλη εικόνα λέει ότι τα κτίρια συνεχίζουν να είναι ενεργοβόρα και το κόστος εξοικονόμησης ενέργειας για ένα μέσο νοικοκυριό, παραμένει υψηλό σε μία περίοδο που οι μισθοί παραμένουν χαμηλοί και η ακρίβεια πλήττει την ελληνική κοινωνία.

Τα κίνητρα

Το νέο Εξοικονομώ πάντως, περιλαμβάνει ξεχωριστά κίνητρα όπως αυξημένο ποσοστό επιχορηγήσεων και ειδικό προϋπολογισμό για:

– τη στήριξη οικογενειών με μέλος/μέλη ΑμεΑ,

– πληγέντες της Θεσσαλίας (συμπεριλαμβανόμενων των σεισμόπληκτων ωφελούμενων της δημοτικής κοινότητας Δαμασίου του Δήμου Τυρνάβου), σεισμόπληκτους του Αρκαλοχωρίου και της Σάμου,

– οικογένειες με τουλάχιστον τρία εξαρτώμενα τέκνα και ευάλωτα νοικοκυριά.

Ως προς τα ποσά, αναλόγως της κατηγορίας που εμπίπτει ο δικαιούχος, το ποσοστό της οικονομικής ενίσχυσης ξεκινάει από 50%, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις καλύπτεται ακόμη και το 100% του κόστους επένδυσης.

Στις επιλέξιμες δαπάνες του προγράμματος συμπεριλαμβάνονται οι εξής:

– Αντικατάσταση κουφωμάτων,

– Τοποθέτηση/αναβάθμιση θερμομόνωσης,

– Αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξης,

– Σύστημα ζεστού νερού χρήσης με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ),

– Λοιπές παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, όπως είναι η εγκατάσταση έξυπνου συστήματος διαχείρισης (smarthome) και συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας (μπαταρίες).

Από τα 434 εκατ. ευρώ που είναι ο προϋπολογισμός του «Εξοικονομώ 2025», τα 396 εκατ. ευρώ κατευθύνονται απευθείας στα νοικοκυριά. Εντός του προγράμματος, προβλέπονται και πρόσθετες δαπάνες για επιδότηση επιτοκίου, διαχειριστικά κόστη και άλλες ανάγκες.

Από τα 396 εκατ. ευρώ, 27,4 εκατ. ευρώ διατίθενται για οικογένειες με μέλη ΑμεΑ, 91,3 εκατ. ευρώ για τους πληγέντες της Θεσσαλίας και τους σεισμόπληκτους του Αρκαλοχωρίου και της Σάμου (εκ των οποίων τα 54,8 εκατ. ευρώ για τα ευάλωτα νοικοκυριά) και 18,2 εκατ. ευρώ για οικογένειες με τουλάχιστον τρία εξαρτώμενα τέκνα.

Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός των παρεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης με ΦΠΑ ανά αίτηση ωφελούμενου, δεν μπορεί να υπερβαίνει:

α) το γινόμενο του 1,20 ευρώ επί το σύνολο της εκτιμώμενης ετήσιας εξοικονόμησης πρωτογενούς ενέργειας (kWh), όπως προκύπτει από το Α’ Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης,

β) τις 35.000 ευρώ.

Τα κριτήρια

Ως κριτήριο αξιολόγησης των προτάσεων ενεργειακής αναβάθμισης που θα υποβληθούν στο πρόγραμμα θα χρησιμοποιούνται οι βαθμοημέρες θέρμανσης και θα δίνεται προτεραιότητα στις ψυχρότερες περιοχές της χώρας, δεδομένων των ιδιαίτερων αναγκών τους. Θα πρέπει να αναμένουμε πόσο θα ευνοήσει αυτό και περιοχές σαν των Ιωαννίνων που επιπλέον πλήττονται από το φαινόμενο της αιθαλομίλχης.

Όσον αφορά στους ωφελούμενους που θα υπαχθούν στο «Εξοικονομώ 2025», καλύπτοντας την ιδία συμμετοχή με δάνειο, επισημαίνεται πως το επιτόκιο της δανειακής σύμβασης είναι σταθερό και επιδοτούμενο σε ποσοστό 100%.

Φορέας υλοποίησης του «Εξοικονομώ 2025» είναι το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ) και φορέας οικονομικής διαχείρισης η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Α.Ε.

Οι αιτήσεις χρηματοδότησης από τους ενδιαφερόμενους θα υποβάλλονται μόνον ηλεκτρονικά, από τις 8.1.2025 έως τις 20.3.2025 και υποχρεωτικά μέσω του επίσημου δικτυακού τόπου του προγράμματος (https://exoikonomo2025.gov.gr»).

Τα Ιωάννινα χρειάζονται συγκεκριμένες παρεμβάσεις

Σχετικό θέμα είχε στο επίκεντρό της και η συνάντηση εργασίας με την Υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, που είχε στην Αθήνα, ο Δήμαρχος Ιωαννίνων, Θωμάς Μπέγκας, τα συμπεράσματα της οποίας ανακοινώθηκαν την Παρασκευή.

Όπως ανακοινώθηκε, ο Δήμαρχος εξέφρασε την αγωνία του για την πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα μέσα από οργανωμένα σχέδια, συμμετοχικότητα και συνεργασίες που σκοπεύουν να δημιουργήσουν σύγχρονες, πράσινες και φιλόξενες πόλεις για τους κατοίκους και τους επισκέπτες τους, ενώ τόνισε, πως οι παρεμβάσεις που σχεδιάζουν τα Γιάννενα οφείλουν να εξασφαλίσουν ένα κοινωνικό δίχτυ προστασίας  τόσο για τα ευάλωτα τμήματα του τοπικού πληθυσμού, αλλά και για το σύνολο των συμπολιτών μας.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του δήμου, η υφυπουργός, από την μεριά της επισήμανε πως το ζήτημα της χρηματοδότησης του Δίκαιου Μετασχηματισμού θα υλοποιηθεί μέσω του «Κοινωνικού Ταμείου για το Κλίμα» που έχει ως στόχο να αμβλύνει τις επιπτώσεις της εφαρμογής των στόχων της κλιματικής ουδετερότητας, τονίζοντας ότι την επόμενη περίοδο, το Υπουργείο θα προχωρήσει στην εξειδίκευση των όρων εφαρμογής για την Ελλάδα.

Η διαμόρφωση των Κοινωνικών Σχεδίων για το Κλίμα, αναμένεται να εκκινήσει το 2025 με ένα πρώτο χρηματοδοτικό εργαλείο για την οικονομική ενίσχυση νοικοκυριών για αγορά αντλιών θερμότητας και θερμοσιφώνων. Η υφυπουργός τόνισε, πως το εργαλείο αυτό θα προτεραιοποίησει την πόλη των Ιωαννίνων και άλλες περιοχές με παρόμοιες κλιματικές συνθήκες, όπως συνέβη με το Πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2024». Από την πλευρά του, ο κ Μπέγκας υπογράμμισε, πως ο Δήμος και οι Κοινωνικές του Υπηρεσίες έχουν χαρτογραφήσει τα ευάλωτα νοικοκυριά της πόλης και θα σταθούν αρωγοί στην προσπάθεια για βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών που θα συνδυάζει τη μείωση των λογαριασμών ενέργειας με την προστασία του κλίματος.

Κλείνοντας τη συζήτηση, ο Δήμαρχος Ιωαννιτών παρουσίασε μια αναλυτική ατζέντα ενεργειακών θεμάτων με έμφαση σε θέματα, όπως η αντιμετώπιση αιθαλομίχλης

Ο Δήμαρχος παρουσίασε την ανάγκη άμεσων παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, επισημαίνοντας τα ιδιαίτερα προβλήματα του λεκανοπεδίου. Πρότεινε την εκπόνηση ενός ολιστικού προγράμματος το οποίο θα προκύψει από τη στενή συνεργασία  υπουργείου Περιβάλλοντος και δήμου Ιωαννιτών με έμφαση στην υλοποίηση ειδικών προγραμμάτων στήριξης ευάλωτων κοινωνικά ομάδων, όπως η επιδότηση ενεργειακά αποδοτικών λύσεων θέρμανσης, φιλικών προς το περιβάλλον.

Του ΦΙΛΗΜΟΝΑ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΥ